Proszę chwilę zaczekać, ładuję stronę ... |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Zagrożenia wypełniania podstawowych funkcji Parku
(początkowy fragment maszynopisu nie zachował się)
Działalność naukowa
W skład tworzącej się Stacji Naukowo-Badawczej Wigierskiego Parku Narodowego w 1989 roku weszli:
Działalność pracowników naukowo-badawczych koncentrowała się głównie na pracach organizacyjnych i ustalaniu przyszłej tematyki badań oraz na podjęciu wstępnych prac badawczych. Pracownicy naukowo-badawczy prowadzą następujące tematy:
Na terenie Wigierskiego Parku Narodowego prowadzonych jest 11 tematów przez inne placówki naukowe:
Nakłady poniesione na działalność naukową w roku 1989 wyniosły ok. 357 tys. zł.
Pracownicy naukowi WPN współpracowali również z krajowymi i zagranicznymi instytucjami i organizacjami w minionym roku:
Działalność dydaktyczna
W 1989 r. wygłoszono dziewięć wykładów dotyczących głównie przyrody WPN praz problemów jej ochrony. Wykłady te przeznaczone były dla: PTTK w Suwałkach, II LO w Suwałkach, hufca ZHP w Suwałkach, koła SITLiD w WPN.
Wygłoszono sześć referatów na zjazdach, sympozjach i konferencjach. Dwa z tych referatów zostały zaprezentowane w czasie imprez odbywających się na terenie WPN (I Ogólnopolskie Sympozjum Karabidologów: 18-20.V, Wigry i Seminarium Europejskiej Federacji Parków Narodowych i Parków Natury: 5.V, Bryzgiel).
Pracownicy naukowi WPN uczestniczyli w dwunastu seminariach, sympozjach i pokazach odbywających się poza terenem WPN.
Dwie wystawy:
W skład placówki tworzącego się muzeum wchodzi kustosz i laborant.
Turystyka i komunikacja
W obecnej chwili, z uwagi na badanie stanu posiadania przez BULiGL w Białymstoku, administracja WPN nie jest w stanie podać długości dróg (zał. nr 10), bowiem trwają nadal uzgodnienia z urzędami gmin, co do podziału ich na poszczególne kategorie.
Miejsca biwakowania, w ilości 16 sztuk, zostaną ograniczone do końca 1990 roku do 6 sztuk i nadal będą likwidowane, z przeniesieniem ich docelowo poza granice Parku.
Liczne ośrodki wczasowe winny być zlikwidowane przed sezonem turystycznym w 1990 roku, zgodnie z planem Urzędu Wojewódzkiego w Suwałkach, Wydział Ochrony Środowiska. Pozostaną jeszcze 4, funkcjonujące jako domy wczasowe. Zgodnie z planem zagospodarowania i zaprojektowania szlaków turystycznych, łączna ich długość na terenie WPN winna wynosić 120 km.
Leśna gospodarka rezerwatowa
Wnioski gospodarcze sporządzone na 1989 rok, po utworzeniu Wigierskiego Parku Narodowego, zostały zmodyfikowane na potrzeby Parku, tj. ochronności. W obecnej chwili WPN nie posiada szkółek (zał. nr 5), a pokrycie zapotrzebowania na sadzonki rozwiązuje się przez zakup z sąsiednich nadleśnictw, przede wszystkim z nadleśnictwa Głęboki Bród. Zakup materiału sadzeniowego dotyczy jedynie poprawek i uzupełnień oraz dolesiania luk, bowiem na 1990 rok nie zaplanowano odnowień i zalesień (zał. nr 6).
Przy wykonywaniu planu pielęgnowania gleby, wykonano po lustracji w terenie 92% planu, bowiem pozostałe powierzchnie nie wymagały tych zabiegów. Przekroczono natomiast plan czyszczeń wczesnych (z 135 ha na 206 ha) o ok. 53%, z uwagi na duże zaniedbania i nie prowadzenie ich w tak dużej skali w latach poprzednich.
Ze względu na konieczność uporządkowania stanu sanitarnego lasu (użytki przygodne – wywroty i wiatrołomy, wyniosły 9184 m3 grubizny, tj. 83% ogólnego pozyskania; z przygodnymi rębnymi (198 m3) – 85%), nie wykonano całości zabiegów pielęgnacyjnych. Na plan 50 ha TW-II, wykonano 30 ha; TP 170 ha, wykonano 164 ha; TS 45 ha, wykonano 5 ha. Zaległości będą likwidowane w 1990 roku.
Ochrona lasu
Na ogólną liczbę 1000 pułapek tradycyjnych, wyłożono jedynie 191 sztuk. Ma to związek z licznymi wywrotami, które powstały na przełomie 1988 i 1989 roku. W 1990 r. planuje się wyłożenie 728 sztuk. Jeśli chodzi o pułapki feromonowe, to ich ilość zależna jest od dostaw z OZLP w Białymstoku.
Z uwagi na duży rozmiar szkód wyrządzonych w uprawach leśnych przez zwierzynę, wielkość zabiegów, mimo dużego wieku upraw, zmniejszy się jedynie o 10%. Problem nadal stanowi zabezpieczenie młodników, w których w ostatnim okresie uwidoczniły się znaczne straty.
Pozyskanie
Wielkość pozyskania w 1989 roku została zaplanowana na podstawie operatów urządzania lasu, aktualnych do 1989 roku, jak i na podstawie szacunków brakarskich. Z uwagi na duży rozmiar użytków przygodnych (wywroty i wiatrołomy), plan pozyskania w 1989 roku zwiększono do 10 000 m3 grubizny i przekroczono go o ok. 11%.
Na ogólną masę grubizny iglastej 10 152 m3, pozyskano z cięć sanitarnych 8 752 m3 (w tym użytki przygodne 8 677 m3), co stanowi ok. 86%, oraz z trzebieży 1 295 m3, co stanowi ok. 13%. W grubiźnie liściastej wykonano jedynie 49% planu, z czego na cięcia sanitarne przypadło 80% (w tym na użytki przygodne 77%) oraz na trzebieże – 16%. Procentowy udział wybranych sortymentów do wykonania przedstawia się następująco: tartaczne iglaste 56%, tartaczne liściaste 2%, surowiec kopalniakowy/stemple budowlane 9%, papierówka 13%, pozostałe użytkowe ok. 5%, opał ok. 15%.
Gospodarka pielęgnacyjno-hodowlana zwierzyną dziką
W gospodarce pielęgnacyjno-hodowlanej zwierzyną dziką (zał. nr 9) uwidoczniły się największe rozbieżności miedzy planem redukcji, a jego wykonaniem. Miało to związek z rozpoczęciem redukcji dopiero w II półroczu, w wyniku zatwierdzenia przez Wojewodę Suwalskiego granic obwodów łowieckich wydzierżawionych i nie wydzierżawionych. Mało osób uprawnionych do redukcji zwierzyny, wysokie koszty ponoszone przez redukujących i niskie premie, przyczyniły się w dodatkowy sposób do niewykonania planu. Należy również dodać, że zwierzyna pozyskiwana jest głównie na terenach leśnych, co jeszcze bardziej przyczyniło się do niewykonania planu we wszystkich gatunkach. Dlatego też proporcje między wydatkami na gospodarkę zwierzyną (30 648 tys. zł), a wpływami z gospodarki (9 777 tys. zł) SA znaczne i kształtują się jak 3:1.
Powierzchnia zredukowana szkód wyniosła ok. 55 ha, co w porównaniu ze znacznymi szkodami w uprawach i drzewostanach jest również wysoka.
Należy przypuszczać, że w przypadku wykonania planu redukcji za 1989 r. w 100% i uzyskania z tego tytułu wpływów, proporcja w stosunku do wydatków kształtowałaby się co najmniej jak 1:1.
W celu prawidłowej redukcji (realizacji – red.) planu pielęgnacyjno-hodowlanego i redukcji zwierzyny dzikiej, administracja WPN nie będzie likwidować w najbliższym czasie ambon myśliwskich, przy pomocy których prowadzi się redukcję zwierzostanu.
Gospodarka gruntami ekonomicznymi
W chwili obecnej trwa korekta stanu posiadania, dlatego też wykaz gruntów rolnych podajemy w części opisowej, z uwagi na błędy i pewne nieścisłości, jakie tutaj tkwią.
Cześć gruntów rolnych należących do WPN nadal jest użytkowana przez sąsiednie nadleśnictwa, co w tej chwili jest sprawą sporną.
Wykaz gruntów podaje poniższe zestawienie:
Gospodarka rybacka
Eksploatację rybacką na wodach WPN prowadziło Państwowe Gospodarstwo Rybackie w Giżycku, Zakład Rybacki w Augustowie, na podstawie decyzji Urzędu Wojewódzkiego, Wydział Roln. Gosp. Żywnościowej i Leśnictwa w Suwałkach RŻL VI-7211-71/81 z dnia 2.10.1981 r.
Do rybackiego użytkowania były udostępnione następujące jeziora, wchodzące w skład Wigierskiego Parku Narodowego:
Według informacji uzyskanych z Zakładu Rybackiego w Augustowie, zarybienie na jeziorach udostępnionych do rybackiego użytkowania było następujące:
Zarybiane było jez. Wigry i Pierty.
Pozostałe wody wchodzące w skład Wigierskiego Parku Narodowego, o łącznej powierzchni 301,4 ha, nie były eksploatowane rybacko (jeziora będące rezerwatami ścisłymi i sucharki).
Powierzchnia wód w WPN wynosi 2741 ha.
Pozwolenia na amatorski połów ryb w 1989 roku rozprowadzał Wigierski Park Narodowy w porozumieniu z Zarządem Okręgu Polskiego Związku Wędkarskiego w Suwałkach. Do amatorskiego połowu ryb udostępniono jeziora: Wigry, Pierty, Leszczewek, Omułówek, Mulaczysko, Królówek, Białe k. Piert.
Rozprowadzono:
Wpływy gotówki za rozprowadzone zezwolenia na amatorski połów ryb w 1989 r. wyniosły 3 782 tys. zł. Do kasy WPN wpłynęła kwota 2 810 tys. zł za rozprowadzone zezwolenia na amatorski połów ryb. Pozostałą kwotę (zgodnie z porozumieniem) pobrał ZO PZW w Suwałkach.
Infrastruktura gospodarcza
Po utworzeniu Wigierskiego Parku Narodowego, przejęto z Nadleśnictwa Wigierski Park, Nadleśnictwa Suwałki i Głęboki Bród 65 budynków, z tego: 24 mieszkalne, 40 gospodarczych i 1 administracyjny, jako dyrekcja WPN. Wszystkie budynki mieszkalne usytuowane są w terenie, z czego 4 nie wymagają remontu, zaś 19 wymaga remontu kapitalnego bądź inwestycji odtworzeniowej, jeden jest przeznaczony do kasacji. Należy zaznaczyć, że większość budynków pochodzi z lat trzydziestych i przeważnie są to budynki drewniane. Dlatego też, w wyniku braku środków na inwestycje, przeznaczono je do remontu, pokrywając koszty z działalności gospodarstwa pomocniczego.
Brak jest również bazy magazynowo-warsztatowej. Magazyny mieszczą się w prowizorycznie urządzonym podpiwniczeniu budynku administracyjnego, zaś warsztat nie istnieje wcale. Jest on w chwili obecnej niezbędny, z uwagi na posiadane środki transportu i inny sprzęt (zał. nr 13) działalności gospodarki leśnej. Zaopatrzenie wykonywane jest głównie w OZLP Białystok, który przydziela materiały wg rozdzielnika i zamówień. W pozostałych przypadkach, zaopatrzenie w części zamienne do pojazdów, urządzeń itp. Stanowi znaczny problem dla administracji Parku.
Zagrożenia ekonomiczno-finansowe
Wynikają one z braku dotacji na inwestycje, na remonty kapitalne i częściowo na zakupy inwestycyjne. W roku sprawozdawczym w rozdziale 0093 WPN uzyskał jedynie 21 000 000 zł na zakup środków transportu. W pozostałych paragrafach, tj. § 73 – remonty kapitalne były pokrywane z gospodarstwa pomocniczego, zaś inwestycje (§ 71) nie występowały w ogóle.
W związku z działalnością ochroniarską na wodach i przejściem w użytkowanie, konieczna jest dotacja na inwestycje i zakupy inwestycyjne, w celu utworzenia gospodarstwa rybackiego w gospodarstwie pomocniczym. Pozostałe wydatki budżetowe przedstawia poniższa tabela:
W sferze gospodarstwa pomocniczego plan i wykonanie (realizacji) za 1989 rok przedstawia poniższe zestawienie.
1. Dochody
Wykonanie planu (realizacji) przedstawia poniższa tabela 1.
2. Koszty
Wykonanie planu kosztów przedstawia poniższa tabela 2.
3. Wynik finansowy gospodarstwa pomocniczego
W produkcji łowieckiej występuje przekroczenie planowanej realizacji o 10%, z uwagi na znaczne podwyżki cen skupu dziczyzny w przedsiębiorstwie „Las”, mimo nie wykonania planu (realizacji) (zał. nr 2).
W pozostałych działach rozbieżności miedzy planem a wykonaniem są większe, i tak:
Wykonanie kosztów w gospodarstwie pomocniczym przedstawia powyższa tabela nr 2.
Znaczne przekroczenie kosztów nastąpiło w gospodarce łowieckiej, przede wszystkim we wzroście cen na płody rolne, i stąd wysokie odszkodowania, jak również w ochronie lasu, turystyce, transporcie – z tytułu wzrostu cen na materiały i usługi.
Omówienie działalności Rady Parku
Rada Wigierskiego Parku Narodowego w roku 1989 odbyła dwa posiedzenia, pierwsze 26 października i drugie 15 grudnia.
W pierwszym posiedzeniu uczestniczyło 13 członków Rady (87% stanu osobowego Rady) oraz 7 gości; w drugim 9 członków Rady (60%) oraz 2 gości.
Podczas obu posiedzeń omawiano sprawę badań naukowych na terenie Parku, powiększenia powierzchni rezerwatów ścisłych, sprawy własności i budownictwa, wytyczania nowych szlaków turystycznych oraz opiniowano przedłożone Radzie projekty nowych inwestycji na obszarze Parku.
Rada Parku wskazała na pilną potrzebę przeprowadzenia prac urządzeniowych oraz powiększenia powierzchni rezerwatów ścisłych do ok. 10% całkowitej powierzchni Parku. Rada zaleca również konieczność szybkiej likwidacji ośrodków wypoczynkowych zlokalizowanych na obrzeżu jeziora Wigry oraz przeprowadzenia inwentaryzacji źródeł negatywnego oddziaływania na jeziora wigierskie.
Rada Parku wypowiedziała się na temat projektu rozbudowy obiektu PTTK w Starym Folwarku. Stwierdziła, że możliwa jest rozbudowa tego obiektu pod warunkiem zachowania wszystkich wymogów ochrony środowiska. Pozytywną opinię otrzymały również projekty budowy boiska sportowego we wsi Krusznik, domu jednorodzinnego we wsi Bryzgiel oraz przeprowadzenia linii energetycznej kablowej, łączącej osadę Lipowe i Nowinkę.
Rada Parku negatywnie ustosunkowała się do projektu stworzenia gospodarstwa turystycznego na terenie wsi Czerwony Krzyż, zakładania działek letniskowych przy brzegu jeziora Wigry oraz wyraziła zaniepokojenie zbyt dużą liczbą działek letniskowych nad jeziorami Tobołowo i Blizno.
Dyrekcja Wigierskiego Parku Narodowego, biorąc pod uwagę opinię Rady Parku, nie wyraziła zgody na budowę gospodarstwa turystycznego we wsi Czerwony Krzyż, proponując projektodawcy inną lokalizację nowego obiektu, poza Parkiem. Postanowienia Dyrekcji Parku w pozostałych kwestiach były również zgodne z opinią Rady Parku.
Kierując się zaleceniami Rady Parku oraz własnymi potrzebami, kierownictwo Parku postanowiło w najbliższym czasie zlecić wykonanie prac urządzeniowych oraz przystąpić do sporządzania projektów powiększenia powierzchni rezerwatów ścisłych. W ostatnim przypadku, projekty takie mają być gotowe do maja br., kiedy to przedstawione zostaną Radzie Parku.
Rada na swoich posiedzeniach wyraziła opinię o 7 projektowanych, na terenie Parku lub w jego otoczeniu, inwestycjach, 5 tematach badawczych prowadzonych przez pracowników naukowych Parku oraz wskazała na pilną potrzebę przeprowadzenia prac dotyczących urządzania, gospodarki rezerwatowej i ochrony jezior Parku.
Omówienie przeprowadzonych kontroli
W 1989 roku w Wigierskim Parku Narodowym zostały przeprowadzone, między innymi, następujące kontrole:
We wszystkich przypadkach nie stwierdzono rażących zaniedbań (w obowiązujących przepisach).
W okresie sprawozdawczym administracja Parku upoważniona do nakładania mandatów (3 osoby) nałożyła trzy mandaty karne na sumę 7 000 zł. Dlatego też dla poprawy ochronności zasobów przyrodniczych Parku, tworzy się Posterunek Straży Leśnej przy WPN. W obecnej chwili Park zatrudnia dwóch strażników Straży Leśnej, wyposażonych w pojazd terenowy UAZ.
Kontakty z zagranicą
Wigierski Park Narodowy nawiązał współpracę z grupą ornitologów z Berlina (NRD), zajmujących się ptakami drapieżnymi – „Fachgruppe ornithologie” in Berlin, Haupstadt der DDR – wspólne prace terenowe, wymiana doświadczeń.
Zatrudnienie i wynagrodzenia
Zatrudnienie średnie (zał. nr 11) w 1989 roku w sferze budżetowej wyniosło 50 osób, zaś w gospodarstwie pomocniczym 32 osoby. Średnia płaca za miniony rok kształtowała się w sferze budżetowej na poziomie 236 tys. zł i była wyższa o 34% od sfery (od średniej płacy pracowników – red.) gospodarstwa pomocniczego (średnia płaca 176 tys. zł).
Wnioski
|