Proszę chwilę zaczekać, ładuję stronę ...

Analiza działalności Wigierskiego Parku Narodowego w roku 1999

Spis treści  

Strona główna WPN-u

   

3. ANALIZA I OCENA WYPEŁNIANIA PODSTAWOWYCH FUNKCJI PARKU

   

   

3.1. Ochrona przyrody

     

     

W ramach ochrony ścisłej, wykonany w 1999 roku Plan Ochrony WPN zakłada zwiększenie powierzchni ochrony ścisłej do 623,17 ha, co stanowić będzie 4,13% ogólnej powierzchni Parku.

  

Ochrona czynna ekosystemów leśnych skupiała się głównie na pielęgnacji upraw założonych w ostatnich latach oraz na zabiegach hodowlanych w drzewostanach młodszych klas wieku. Pielęgnowanie gleby i niszczenie chwastów wykonano na 120,14 ha. Czyszczenia wczesne i późne wykonano na 85,35 ha powierzchni leśnej.

  

Jak co roku wiele uwagi i pracy włożono w kompleksowe zabezpieczanie drzewostanów przed szkodliwym działaniem owadów kambiofagów . W tym celu wyłożono m.in. 357 szt. pułapek feromonowych do odłowu korników. W okresie zagrożenia przez kornika drukarza, podobnie jak w latach poprzednich, prowadzono wyszukiwanie drzew trocinkowych oraz systematyczną kontrolę wyłożonych pułapek. Zajmowało się tym 11 osób, które przepracowały łącznie 7500 godzin. W ekosystemach leśnych pozostawiono 716 szt. martwych drzew stojących, nie stanowiących zagrożenia stanu sanitarnego lasu. Drzewa te pełnią ważną funkcję, na przykład jako miejsce gniazdowania ptaków dziuplaków czy siedlisko grzybów.

  

Ochrona czynna ekosystemów wodnych koncentrowała się głównie na prowadzeniu zabiegów biomanipulacyjnych, zmierzających do kształtowania właściwych z punktu widzenia ochrony tych ekosystemów stosunków ilościowych i jakościowych w zespołach ryb. W tym celu wykonano zarybienia wybranych wód gatunkami zagrożonymi skutkami eutrofizacji (sieja, sielawa) oraz wymagającymi zwiększania liczebności (szczupak, troć jeziorowa, sum). Były prowadzone odłowy regulacyjne (odłowy rybackie i wędkarskie) ryb o krótkim cyklu życiowym (sielawa) oraz negatywnie oddziałujących na środowisko wodne ryb karpiowatych wykazujących objawy przegęszczenia (płoć, leszcz, krąp, ukleja). Ważnym zabiegiem był odłów w celu uzyskania tarlaków do sztucznego rozrodu i wychowu materiału zarybieniowego (sielawa, sieja, szczupak).

  

W ramach ochrony krajobrazowej gruntów nie będących w zarządzie WPN, w 1999 roku rozpatrzono 180 spraw (73 z nich dotyczyły otuliny Parku). W szczególności rozpatrzono sprawy dotyczące pomostów, zabudowy zagrodowej (rolniczej), zabudowy letniskowej, zmiany sposobu użytkowania gruntu oraz rozwiązania gospodarki wodno ściekowej.

  

  

  

3.2. Działalność naukowa

  

  

3.2.1. Badania własne

  

W 1999 roku Park prowadził 12 tematów badawczych, w tym jeden temat podjęty w kooperacji z Zarządem Wojewódzkim PZŁ oraz Stacją Badawczą Rolnictwa Ekologicznego i Hodowli Zachowawczej PAN w Popielnie. W ramach tego tematu, dotyczącego porównania preferencji pokarmowych bobra europejskiego w trzech przekrojowych środowiskach: polnym, rzecznym oraz jeziorowym, w 1999 roku założono na 3 wyznaczonych powierzchniach badawczych 76 transektów. Na podstawie przeprowadzonej wstępnej inwentaryzacji drzew i krzewów (poddano obserwacji ogółem 12586 drzew oraz 9486 krzewów) stwierdzono, że obecność bobrów w środowisku leśnym wywiera określony wpływ na strukturę drzewostanu oraz warstwę krzewiastą. Wybiórczość pokarmowa bobra pociąga za sobą zmiany rozkładu procentowego poszczególnych gatunków roślin. Spadek udziału procentowego określonych gatunków drzew i krzewów dotyczy głównie roślin silnie eliminowanych ze środowiska. Np,. w przypadku leszczyny pospolitej, stanowiącej atrakcyjną bazę pokarmową a jednocześnie charakteryzującą się dużą dostępnością w środowisku, następuje silny spadek jej udziału procentowego. Sytuacja taka wpływa na zmiany ilościowe drzew i krzewów. Ponieważ intensywność zgryzania drzew jest niższa (18%) niż krzewów (40%) zwiększa się udział procentowy gatunków drzewiastych względem krzewiastych.

  

Temat dotyczący składu zimowych magazynów żerowych bobra europejskiego został podjęty w 1999 roku. Prowadząc inwentaryzację składu zimowych magazynów żerowych poddano pomiarom ogółem 39729 szt. gałęzi. W magazynach żerowych stwierdzono 12 gat. drzew oraz 1 gat. krzewu. Przeprowadzone obserwacje wykazały, iż oddziaływanie prądu wody oraz przemieszczanie się mas wody ku dołowi cieku, skłaniają bobry do zabezpieczania magazynu żerowego przed rozmyciem, poprzez budowę jego odpowiedniej konstrukcji. Rozpatrując preferencje pokarmowe bobra względem określonych gatunków drzew i krzewów stanowiących bazę żerową w okresie zimowym stwierdzono, że najchętniej zgryzanymi gatunkami na wszystkich badanych powierzchniach są: wierzba (45%), leszczyna (19,5%), brzoza (16%) oraz olcha (9,7%). Osika charakteryzująca się małą dostępnością w środowisku przyjęła wartość 5,4%, natomiast pozostałe gatunki: dąb, jesion, jarząb, lipa, grab, klon, czeremcha, sosna nie przekroczyły udziału 1% dla każdego z nich.

  

Znaczącą część działalności badawczej zajmował w 1999 roku temat „Monitoring środowiska przyrodniczego WPN”, realizowany w ramach Wigierskiej Stacji Bazowej ZMŚP. Na terenie zlewni eksperymentalnej (fragment zlewni Czarnej Hańczy), badania prowadzone były na 23 powierzchniach i stanowiskach kontrolno-pomiarowych. Badania monitoringowe mają charakter ciągły, bez określenia daty zakończenia.

  

Pracownia Naukowo-Badawcza podjęła dwa nowe tematy: pierwszy, realizowany we współpracy z Wojewódzkim Inspektoratem Ochrony Środowiska w Białymstoku, dotyczy zmian środowiska leśnego i wodnego wywoływanych obecnością kormoranów, drugi temat dotyczy sukcesji zbiorowisk roślinnych i zespołów zwierząt na torfowiskach w dolinie Czarnej Hańczy.

  

W ramach zintegrowanego monitoringu środowiska przyrodniczego Park realizował następujące programy pomiarowe:

  

Chemizm opadów atmosferycznych, opadów podkoronowych i spływów po pniach

Wody opadowe z terenu otwartego, do badań właściwości fizycznych i chemicznych, zbierane były na terenie ogródka meteorologicznego w Sobolewie. Próby opadów podkoronowych i wód spływających po pniach zbierane były na powierzchni leśnej, zlokalizowanej w Sobolewie. Próby zbierane były spod dwóch gatunków drzew – świerka i sosny.

Porównując badane parametry fizyko-chemiczne wód opadowych z terenu otwartego i zalesionego wyraźnie zaznacza się wpływ drzewostanu na skład chemiczny opadów docierających do podłoża. Prawie wszystkie wartości stężeń badanych jonów są wyższe w opadach zbieranych w drzewostanie sosnowo-świerkowym niż na terenie niezalesionym. Jedyny wyjątek stanowi stężenie fosforu fosforanowego w wodach spływających po pniach sosen.

  

Wody gruntowe

Wody gruntowe badane były w otworze piezometrycznym zlokalizowanym w Sobolewie Od 1997 roku piezometr w Sobolewie został włączony do krajowej sieci pomiarowej Państwowego Instytutu Geologicznego pod numerem ewidencyjnym II/862-Q. Właściwości fizyczne i chemiczne wód gruntowych badano czterokrotnie w ciągu roku: w lutym, kwietniu, lipcu i w październiku. W porównaniu do poprzedniego roku średni poziom zwierciadła wód gruntowych był o 9,7 cm niższy. Najniższe stany wód wystąpiły w czerwcu (12,04 m ppt), a najwyższe w okresie listopad 1998 - styczeń 1999 (12,00 m ppt). W porównaniu z poprzednim rokiem zarejestrowano mniejsze miesięczne wahania poziomu wód, które nie przekraczały 4 cm. Roczna amplituda poziomu wód wyniosła 16 cm, a zmiany wykazywały tendencje spadkową. Badania właściwości fizyko-chemicznych wód gruntowych wskazują na ich wysoką jakość. Wyniki badanych parametrów są charakterystyczne dla wód I klasy czystości. Ogólna ocena jakości wód gruntowych nie odbiega od charakterystyki wód na poziomie utworów czwartorzędowych i świadczy o niewielkim oddziaływaniu na nie lokalnych źródeł zanieczyszczenia.

  

Wody powierzchniowe

Badania wód powierzchniowych dotyczyły pomiarów poziomu wód w rzece Czarna Hańcza – w punkcie kontrolno-pomiarowym w Sobolewie oraz właściwości fizycznych i chemicznych wód rzeki w punktach w Sobolewie i przy ujściu rzeki do jeziora Wigry.

Średni stan wody Czarnej Hańczy dla całego roku hydrologicznego wyniósł 246 cm. Średnie stany wody w poszczególnych miesiącach wahały się od 239 cm (wrzesień) do 256 cm (marzec). Najniższe stany dobowe zarejestrowano na przełomie lipca i sierpnia (236 cm), a najwyższe w pierwszej połowie marca (272 cm). Znaczna zmienność stanów wody w krótkich okresach czasu wskazuje na duży udział w zasilaniu rzeki spływów powierzchniowych z pobliskich terenów. W porównaniu do dwóch poprzednich lat stan średni w roku wody w Czarnej Hańczy nieznacznie wzrósł – o 7 cm w stosunku do 1997 roku i o 2 cm w stosunku do 1998 roku. Najdłużej, bo aż 210 dni w roku, utrzymywały się stany wody w zakresie od 240 do 249 cm. Najniższe stany (230-239 cm) wystąpiły w ciągu 51 dni, natomiast najwyższe stany (powyżej 270 cm) pojawiały się sporadycznie (2 dni). Dotychczasowe dane wskazują, że zjawiska hydrologiczne zachodzące na tym odcinku rzeki są gwałtowne. Czas wznoszenia fali wezbraniowej wynosi zaledwie 1-3 dni, a kulminacje trwają kilka godzin.

  

Flora i roślinność zlewni eksperymentalnej

Badania botaniczne prowadzone były na terenie całej zlewni eksperymentalnej oraz w jej otulinie. Polegały one na stwierdzeniu występowania gatunków roślin oraz określenia ich dokładnej lokalizacji.

  

Struktura i dynamika szaty roślinnej

Badania składu florystycznego, struktury i dynamiki fitocenoz przeprowadzono na sześciu stałych powierzchniach (10 x 10 m) zlokalizowanych na obszarze kompleksu torfowisk w dolinie Czarnej Hańczy. Obszary badawcze zostały trwale oznakowane w terenie, a na ich powierzchniach policzono wszystkie drzewa i krzewy (pędy) z podziałem na gatunki. Wszystkie drzewa przekraczające 1,2 m wysokości, rosnące na powierzchniach badawczych zostały zaznaczone na planach. Odnotowano również ilość drzew martwych.

  

Epifity nadrzewne

Na początku roku hydrologicznego zebrano z terenu Wigierskiego Parku Narodowego próby plech porostu Hypogymnia physodes (L.) Nyl., które następnie zostały poddane badaniom na zawartość metali ciężkich. Analizy chemiczne zostały wykonane przy użyciu spektrofotometru absorpcji atomowej IL 251 w Zakładzie Monitoringu Środowiska Instytutu Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Łącznie pobrano próby porostów z 20 stanowisk. Rozpatrując uzyskane wyniki stężeń metali w porostach należy stwierdzić, że cały obszar WPN, łącznie ze zlewnią eksperymentalną, położony jest w strefie „czystego” powietrza. Porównując te wyniki z danymi uzyskanymi dla innych obszarów chronionych w Polsce (parków narodowych), teren zlewni eksperymentalnej Wigierskiej Stacji Bazowej ZMŚP znajduje się na 4 miejscu pod względem zanieczyszczenia miedzią, 5 miejscu pod względem zanieczyszczenia cynkiem, 10 miejscu pod względem zanieczyszczenia żelazem, 11 miejscu pod względem zanieczyszczenia ołowiem i na 15 miejscu pod względem zanieczyszczenia kadmem. W stosunku do początku lat 90. zanieczyszczenie środowiska Wigierskiego Parku Narodowego nieznacznie wzrosło. Prawdopodobnie spowodowane jest to utrzymywaniem się od kilku lat emisji metali toksycznych na tym samym poziomie oraz ciągłym wzrostem ruchu samochodowego, a w konsekwencji wzrostem zanieczyszczeń komunikacyjnych.

  

Fauna bezkręgowców

Na trzech powierzchniach badawczych (w borze bagiennym, w grądzie i w olsie), w okresie wiosennym, letnim i jesiennym, rozstawiono pułapki do odłowu fauny bezkręgowców. W każdym z okresów pułapki eksponowane były przez 6 tygodni, a materiał był wybierany z nich co 2 tygodnie.

Badania przeprowadzone w 1999 roku dostarczyły wielu nowych informacji na temat stanu środowiska Wigierskiej Stacji Bazowej ZMŚP. Nie zarejestrowano żadnych niepokojących zjawisk ani zmian w środowisku, co świadczy zarówno o odpowiednich metodach ochrony tego środowiska, jakie podejmuje Wigierski Park Narodowy, jak i o braku poważniejszych czynników zagrażających przyrodzie oraz o wysokiej, naturalnej odporności środowiska.

  

  

3.2.2. Badania innych instytucji

  

W minionym roku na terenie Parku obce instytucje realizowały 22 tematy badawcze. Większość z nich to prace magisterskie, które realizowane były przy pomocy pracowników Parku.

W maju przedstawiciel Parku brał udział w XVIII Sympozjum Sekcji Fykologicznej PTB, na którym zaprezentował poster dotyczący ramienic jezior Wigierskiego Parku Narodowego.

Na przełomie maja i czerwca, we współpracy z Białowieskim Parkiem Narodowym oraz Duńską Agencją Ochrony Środowiska, Park zorganizował międzynarodowe warsztaty herpetologiczne. Część tych warsztatów odbyła się na terenie Białowieskiego PN, gdzie zorganizowano również międzynarodową konferencję dotyczącą czynnej ochrony płazów. Przedstawiciele Parku wygłosili na tej konferencji 1 referat i przedstawili 2 postery.

W czerwcu przedstawiciel Parku wziął udział w Szkole ZMŚP, która dotyczyła podstaw oceny ilościowej zasobów wodnych zlewni rzecznych.

W sierpniu pracownicy parku wzięli udział w warsztatach herpetologicznych, które odbyły się na terenie Parku Narodowego Gór Stołowych. Podczas tej imprezy Park zaprezentował swoje osiągnięcia w zakresie ochrony płazów - wygłoszone zostały 2 referaty i przedstawione zostały 2 postery.

  

  

  

3.3 Działalność edukacyjna

  

  

W 1999 roku edukacja prowadzona była przez 3 osoby Sekcji Edukacji. Od stycznia do końca czerwca kontynuowany był program dla nauczycieli szkół z terenu Parku i suwalskich pt. „Rady na odpady.” W ramach programu zostały zorganizowane w styczniu, marcu i maju warsztaty wyjazdowe do Narwiańskiego PN i Białowieskiego PN oraz w naszym Ośrodku Edukacji Środowiskowej w WPN. W sumie odbyło się 7 zjazdów szkoleniowych.

  

W lutym ogłoszony został konkurs plastyczny pt. „Wigierski Park Narodowy za następnych 10 lat” z okazji obchodów „DNIA ZIEMI'99” i X rocznicy powołania WPN.

  

Jak co roku został zorganizowany w kwietniu Dzień Ziemi. Program imprezy zawierał rozgrywki sportowe ( biegi przełajowe, mecz piłki siatkowej, rajd rowerowy), quizy wiedzy ekologicznej, warsztaty plastyczne, wycieczki po Parku z przewodnikami, zwiedzanie sali ekspozycyjnej i wystawy pokonkursowej, projekcje filmów przyrodniczych, ognisko, poczęstunek wojskową grochówką itp. Impreza cieszyła się dużym zainteresowaniem młodzieży szkolnej i mieszkańców naszej okolicy. Gościliśmy w tym dniu ok. 1200 osób. W trakcie obchodów Dnia Ziemi ogłoszone zostały wyniki konkursu plastycznego i wręczono nagrody laureatom konkursu, w którym wzięło udział prawie 500 uczniów. Po konkursie została zorganizowana wystawa prac plastycznych w siedzibie Parku.

  

W kwietniu ogłoszony został konkurs literacki pt. „JAK WYOBRAŻAM WIGIERSKI PARK NARODOWY ZA 20 LAT” z okazji 10 rocznicy powołania Wigierskiego Parku Narodowego.

  

17 maja zorganizowany został już I- Międzyszkolny Konkurs Ekologiczny przy SP Nr 5 w Suwałkach pt. „DOBRE RADY NA ODPADY”. Byliśmy głównym współorganizatorem tego konkursu jak również częściowo sponsorowaliśmy nagrody zwycięzcom konkursu. 24 maja odbył się finał konkursu, a podsumowaniem była całodzienna wycieczka po Wigierskim PN z ogniskiem i kiełbaskami dla uczestników konkursu. Na terenie Parku gościliśmy 80 uczestników wraz z opiekunami i organizatorami konkursu.

  

18-21 maja zorganizowano ogólnopolską konferencję dla edukatorów wszystkich Parków Narodowych w Polsce z okazji X-lecia WPN. Konferencja odbywała się na terenie Ośrodka Edukacji Środowiskowej nad Zat. Słupiańską. W ramach współpracy i tworzonych wspólnych projektów rozwoju zrównoważonego na obszarach chronionych terenów przygranicznych odbył się jednodniowy wyjazd wszystkich uczestników konferencji do Dzukijskiego Parku Narodowego. Celem wyjazdu było zapoznanie się z walorami przyrodniczymi, kulturowymi i możliwościami edukacyjnymi wybranego parku Litewskiego. W maju pracownicy dydaktyczni uczestniczyli (21-22 maja) w konferencji poświęconej tradycjom i kulturze naszego regionu w Suwałkach, jak również w kiermaszu wydawnictw promujących Suwalszczyznę i naszą okolicę.

  

18 czerwca odbył się finał konkursu literackiego, ogłoszone zostały wyniki, wręczono cenne nagrody, odbyła się prelekcja o WPN i wycieczka po ścieżkach edukacyjnych.

  

We wrześniu, już tradycyjnie odbyła się Akcja „Sprzątanie Świata '99”. Razem w Akcji w ciągu 2 dni wzięło udział 590 osób. Dominującą grupę wśród uczestników Akcji stanowiła młodzież ze szkół średnich. Indywidualni zbieracze stanowili niewielki procent w ogólnej liczbie uczestników. Zapewniliśmy sprzątającym worki na śmieci oraz wywóz śmieci do Kompostowni Miejskiej w Suwałkach. Na zakończenie Akcji zorganizowano ogniska w kilku miejscach zbiorczych (m.in. Plaża j. Czarne, Gawrych Ruda, pole namiotowe ,,Jawora”, Stary Folwark). WPN ufundował również „najlepszym sprzątającym” nagrody i upominki w formie wydawnictw WPN, znaczków, nalepek oraz materiałów propagandowych. Zebrano około 40 m3 śmieci.

Dużym wydarzeniem roku była Ogólnopolska Konferencja (14-15 października) pt. „10 lat Wigierskiego Parku Narodowego” zorganizowana z okazji X-lecia WPN.

  

Z okazji X-lecia WPN Sekcja ogłosiła konkurs fotograficzny pt. „Dziedzictwo kulturowe Wigierskiego Parku Narodowego”. Otrzymaliśmy ponad 120 prac fotograficznych. Laureaci konkursu otrzymali cenne nagrody dzięki dofinansowaniu NFOŚiGW. Po konkursie wszystkie prace laureatów wyeksponowaliśmy na wystawie w siedzibie WPN.

  

Przez cały rok wspomagaliśmy Turystykę w oprowadzaniu wycieczek szkolnych, przedszkolaków oraz zorganizowanych grup turystycznych po ścieżkach dydaktycznych, a także wygłaszaliśmy prelekcje i udostępnialiśmy zbiór naszej filmoteki przyrodniczej. W sumie oprowadziliśmy ok. 30 grup turystycznych.

  

Z bazy OEŚ korzystało 500 osób. Byli to studenci z Uniwersytetu Łódzkiego, Jagiellońskiego, Warszawskiego, Białostockiego oraz badano ruch turystyczny przy pomocy wolontariuszy z Poznania „Stowarzyszenie Jeden Świat” (16 osób). W ramach działalności „Zielonej szkoły” z bazy skorzystało 140 osób oraz przeprowadzono wykłady dla 200 uczniów z SP z Bielska Podlaskiego, LO z Siedlec, SP Nr 5 w Suwałkach, LO Nr 2 w Suwałkach, SP w Płocicznie, Firmy KENO z Bydgoszczy. Na terenie Ośrodka odbyły się 3 ogólnopolskie konferencje - (edukatorów Parków Narodowych, zoologów i nauczycieli z programu Rady na odpady - 90 osób).

  

Pracownicy dydaktyczni brali udział w 3 konferencjach edukacyjnych - 2 krajowych - (w Białowieży i w Płocku) oraz zagranicznej w Holandii. Ponadto pracownicy brali czynny udział w przygotowaniu wniosków do NFOŚiGW o dofinansowanie wydania książki na X-lecie WPN i rozszerzonej działalności edukacyjnej w związku z X rocznicą istnienia WPN.

W 1999 roku Salę Ekspozycyjną odwiedziło 5226 zwiedzających.

  

Salę Ekspozycyjną wzbogacono w następujące eksponaty:

  • tchórz
  • myszołów zwyczajny
  • puszczyk
  • kruk
  • gil
  • kowalik
  • dymówka

W 1999 roku Park wydał przewodnik po ścieżce edukacyjnej „Płazy” oraz trzy zestawy broszur dotyczących płazów, storczyków i porostów Wigierskiego Parku Narodowego (łącznie wydano 16 broszur).

  

  

  

3.4. Turystyka

  

  

Analizując ruch turystyczny na terenie Parku w 1999 roku napotkano wiele trudności w jego kontrolowaniu. Liczbę turystów, którzy odwiedzili WPN w 1999 roku szacunkowo określa się na 60 tys. osób. Liczbę tę określono na podstawie:

  • analizy stanu bazy turystycznej oraz ruchu turystycznego zorganizowanego (tabela 1)
  • oszacowania, trudnego do precyzyjnego zarejestrowania, indywidualnego ruchu turystycznego.

  

Tabela 1. Stan bazy turystycznej i ruch turystyczny na terenie WPN w latach 1998, 1999

  

Lp.

Wyszczególnienie

Ilość miejsc

1998

1999

1.

Ilość imprez z kompleksową obsługą (przez WPN) /

 ilość osób uczestnicząca w tych imprezach

w tym cudzoziemcy

-

161 /5700

51 / 1349

161 / 5220

26 / 428

2.

Karty wstępu

-

9000

15000

3.

Licencje wędkarskie

-

4465

4640

4.

Ośrodek Edukacji Środowiskowej

45

295

348

5.

Zajęcia w OEŚ

2500

340

6.

Pokoje gościnne w leśniczówkach

i siedzibie Parku

38

324

257

7.

Pola namiotowe WPN

- Jastrzęby

- Gremzdówka

- Bindużka

- Za szkołą

100 (namiotów)

30

30

30

443

179

420

1066

1032

344

223

1100

8.

Pola namiotowe prywatne

- w Rosochatym Rogu (J.Nowel)

- w Rosochatym Rogu (Giedrojć)

- w Mikołajewie (Jabłoński)

- w Wigrach (Grudkowska)

- w Maćkowej Rudzie (Z.Tarlecki)

- w Kruszniku (M. Pietrwicz)

- w Bryzglu (I.Kulbacka)

- w Gawrych Rudzie (J.Jaworowski)

- w Cimochowixnie (Majewski)

- w Hucie (Kępa)

20

20

20

40

50

30

30

100

10

300szac.

200szac.

20szac.

500szac.

100

200szac.

200

200szac.

300szac.

9.

Schronisko oraz pole namiotowe PTTK

w Starym Folwarku

45

+200 miejsc

namiotowych

445

595

2197 noclegów

10.

Pole namiotowe PTTK

w Gawrych Rudzie (dzierżawa -Jaworowski)

600

11.

Camping "Nad Stawem" w Gawrych Rudzie 18

- Domki kempingowe

- Pole namiotowe (20stanowisk dla 80 osób)

15

80

80szac.

400szac.

600

2400

300

(grupy młodzieżowe)

12.

Ośrodki wypoczynkowe

- Dom pracy Twórczej w Wigrach

- MOKOiW w Gawrych Rudzie

- Samanta

100

90 (220 latem)

120

3575

1567

200szac.

1680 (33grupy)

1508 (8258noclegów)

400 (4 turnusy x 100)

13.

Pensjonaty

- Aga w St. Folwarku

- Anser w Gawrych Rudzie

- Morena w Remieńkiniu

12

26

13

100szac

140szac

-

120

60

25

14.

Pokoje gościnne Maria, Jerzy Peczar

w Burdyniszkach

10

120

95

(34 obcokrajowców)

15

Gospodarstwo Agroturystyczne

- Stadnina Koni w Płocicznie

22

-

Wycieczki

do Parku 470 osób

Noclegi 75 osób

Jazda konna 90 osób

16.

Kwatery prywatne

17 (150miejsc)*

-

1500

17.

Stanice wodne

- W Wysokim Moście

- W Gawrych Rudzie

24

20

1100

88

850

18.

Domki letniskowe

180

2000 szac.

3000 szac.

19.

Kąpieliska

- w Krzywem

- przy PTTK w Starym Folwarku

- przy MOWKOiW w Gawrych Rudzie

-

5000

2000

1500

5000

3000

2000

20.

Imprezy turystyczne

- Rajd pieszy PTTK i WPN

- Regaty o Puchar Prezesa

- Regaty o Błękitną Wstęgę

- Regaty o Puchar Dyrektora WPN

- Sprzątanie świata

- Dzień Ziemi

-

145

85

125

40

1400

600

143

120

150

110

600

1200

21.

Spływy kajakowe

Organizowane przez PTTK Odział Suwałki

Org. przez PTTK Odział Augustów

Org. przez biuro usług turystycznych Sirocco

Org. przez wypożyczalnię sprzętu wodnego "Kanu"

-

2800

850 (44imprezy)

1500

300

  

  

W wyniku działań zmierzających do lepszego egzekwowania wykupu kart wstępu (także przez osoby korzystające z prywatnej bazy noclegowej), liczba turystów, którzy je nabyli w porównaniu do lat wcześniejszych wzrosła i wyniosła 15 tys. osób. Dla porównania, w 1996 roku karty wykupiło 2 tys. osób.

Dość trudno jest ocenić również udział procentowy poszczególnych grup wiekowych turystów. Na podstawie analizy 161 grup zorganizowanych, które odwiedziły Park wyraźnie widać, że w większości byli to ludzie młodzi, głównie ze szkół podstawowych i średnich.

  

  

Rysunek 1. Udział poszczególnych grup turystów w WPN

  

  

Większość turystów (około 60%) to ci , którzy przyjechali z Suwałk i najbliższych miejscowości. Turyści z innych regionów Polski stanowili 30%, z innych krajów (z Niemiec, Szwajcarii, Belgii, Francji) - 10% (26 grup). Nową grupą turystów byli studenci Centrum Języków Obcych SITA, którzy obok realizowanego programu odwiedzali Park i korzystali z turystycznej oferty spędzania wolnego czasu.

Największy ruch turystyczny skupiał się w skali roku w miesiącach: maj i czerwiec oraz sierpień i wrzesień (wykres nr 2) i była to przede wszystkim młodzież. Dorośli chętniej przyjeżdżali w miesiącach letnich.

  

  

Rysunek 2 Turyści w poszczególnych miesiącach

  

  

Najmilszymi gośćmi Wigierskiego Parku Narodowego byli przedszkolacy, których w 1999 roku gościliśmy aż sześciuset.

Z obserwacji wynika, że większość turystów popiera ideę tworzenia Parków Narodowych, rozumie, że działania na terenie Parku Narodowego podporządkowane są ochronie przyrody i mają pierwszeństwo nad wszystkimi innymi. Wśród turystów byli jednak również tacy, którzy nie potrafili zaakceptować niektórych działań związanych z ochroną przyrody. Interesy tych odwiedzających były sprzeczne z wymogami ochrony przyrody. Widzieli w Parku zbyt wiele ograniczeń.

  

Działania i wydarzenia związane z turystyką na terenie WPN w 1999 roku:

  1. Obsłużono 161 zorganizowanych grup turystów, w których łączna liczba uczestników wynosiła 5200 osób (prelekcje, oprowadzanie po Parku, ogniska, kuligi).

  2. Współpracowano z 23 podmiotami: osobami prywatnymi i firmami, które rozprowadzały karty wstępu, licencje wędkarskie, materiały informacyjne o Parku.

  3. Poprawiono w znacznym stopniu oznakowanie istniejących szlaków turystycznych oraz dokonano klasyfikacji szlaków pieszych na odcinki przeznaczone dla turystyki pieszej i rowerowej. Dodatkowo oznakowano 60 km dróg rowerowych. Udało się to zrealizować dzięki pomocy finansowej Korpusu Pokoju oraz Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego. Obecnie funkcjonuje w Parku 190 km oznakowanych szlaków turystycznych, z tego 45 km rekomendowanych dla turystów pieszych i 145 km szlaków uniwersalnych- pieszych i rowerowych. W przeliczeniu na jednostkę powierzchni lądu lokuje nas to na piątym miejscu wśród 22 polskich parków narodowych. Z przebiegiem niektórych szlaków znakowanych pokrywają się, nie posiadające jeszcze specjalnego oznakowania, szlaki konne. Mamy ich w WPN 70 km a ich przebieg przedstawia wydana w tym roku mapa turystyczno-przyrodnicza WPN.

  4. Wzbogacono zagospodarowanie turystyczne o nowe elementy: tablice informacyjne na szlakach rowerowych: 30 małych i 5 dużych, nowe miejsca odpoczynku tj. kosze, stoły, ławy, nowe słupy, na których umieszczono tabliczki kierunkowe na szlakach (takich miejsc gdzie ustawione są słupy z tabliczkami kierunkowymi jest obecnie121).

  5. 30 lipca uroczyście otwarto szlaki rowerowe, w imprezie wzięło udział 30 osób. Wszyscy uczestnicy na zakończenie imprezy wzięli udział we wspólnym ognisku połączonym z pieczeniem kiełbasek. Rozdano cenne nagrody zarówno tym, którzy byli najszybsi w rowerowych manewrach na orientację jak i tym, którzy wykazali się najlepszą wiedzą w konkursie wiedzy o WPN.

  6. Opracowano i wydano przewodnik po szlakach turystycznych WPN "Rowerem po Wigierskim Parku Narodowym" (2,5 tys. sztuk) oraz nową mapę turystyczo - przyrodniczą (8 tys. egzemplarzy).

  7. Wigierski Park Narodowy nawiązał współpracę z ludnością miejscową, z którą to przygotował bardzo atrakcyjne programy wypoczynkowe, poznawcze, promujące aktywny wypoczynek na terenie Parku i otuliny poczynając od 2-3 dni, a także dłuższe w formie 7-14 dniowych turnusów.

  8. Opracowano i wydano nową kartę wstępu do Wigierskiego Parku Narodowego w ilości 50 tys. egzemplarzy.

  9. Wykonano 300 szt. koszulek z logo Parku

  10. Zaczął kursować statek na Wigrach z turystycznymi rejsami pasażerskimi.

  11. Wigierski Park Narodowy wraz z PTTK jak co roku był współorganizatorem stałych imprez turystycznych. W 1999 roku odbył się: Ogólnopolski Wielodyscyplinowy Rajd po Wigierskim Parku Narodowym, w którym wzięły udział 143 osoby oraz Regaty Żeglarskie: o Puchar Prezesa Oddziału PTTK - 120 osób, o Puchar Dyrektora Wigierskiego Parku Narodowego - 110 osób, o Błękitną Wstęgę Wigier - 150 osób i Mistrzostwa Polski w klasie Omega Drewniana - 80 osób.

  12. W maju wraz z Suwalską Izbą Rolniczo-Turystyczną zorganizowano rajd konny, w którym wzięło udział około 35 osób.

  13. Brano udział w targach turystycznych: w Białymstoku, w dniach 18-20 lutego; Warszawie; Poznaniu - Salon Tour w dniach 22-24 października; Berlinie 3-10 marca; Brukseli; na których promowano oferty aktywnego wypoczynku.

  14. Pracowano nad realizacją projektu "Komputerowy System Informacji Turystycznej i Promocji Regionu". Głównym wykonawcą projektu jest Suwalska Izba Rolniczo - Turystyczna, biorą w niej udział podmioty z przygranicznych obszarów Polski i Litwy. Jednym z efektów tych prac będzie instalacja kiosku informacyjnego, który zapewniać będzie całodobową obsługę turystów w zakresie informacji turystycznej.

Na podstawie obserwacji możemy stwierdzić rosnące zainteresowanie turystyką aktywną. Wynika to nie tylko z coraz lepszego zagospodarowania turystycznego, zmian upodobań turystów, ale także lepszą promocją.

  

Zagrożenia wypełniania funkcji turystycznej.

Dużym problemem są objawy wandalizmu, widoczne na ścieżkach przyrodniczych i szlakach turystycznych, gdzie zniszczono bądź skradziono tablice informacyjne. Usuwanie skutków "odpoczynku pseudoturystów" na terenie WPN pociąga za sobą duże nakłady finansowe. Dla przykładu utrzymanie porządku na ścieżkach i szlakach, wywóz nieczystości i śmieci z parkingów w 1999 roku kosztowało Park około 11 tys. złotych.

  

  

Tabela 2. Rodzaje i długości szlaków turystycznych występujących w WPN i otulinie

  

L.p.

 

Nazwa szlaku turystycznego

Długość szlaków

w granicach Parku

w km

Długość szlaku

wraz z otuliną

w km

SZLAKI TURYSTYCZNE PTTK

Odcinki

piesze

Odcinki

piesze

i rowerowe

Razem

 
1.

Żółty: Kaletnik - Krzywe

6,9

10,1

17,0

17,5

2.

Zielony: Krzywe - Leszczewo - Krzywe

2,4

4,6

7,0

7,0

3.

Czarny: Stary Folwark - Szwajcaria

3,5

4,7

8,2

11,2

4.

Czerwony: Krzywe - Star Folwarku

5,0

3,0

8,0

8,0

5.

Zielony im. A. Patli wokół Wigier

20,0

29,0

49,0

49,0

6.

Czarny: Sobolewo - kładka (drogą bielańską)

-

1,6

1,6

1,6

7.

Czarny: Sobolewo - kładka (drogą łąkową)

-

1,5

1,5

1,5

8.

Niebieski: Suwałki - Danowskie

4,9

9,3

14,2

38,5

9.

Czarny: PKP Płociczno - Płociczno

-

-

-

2,7

10.

Niebieski: Węgzał - Giby

-

7,3

7,3

11,3

11.

Czarny: Wysoki Most - 19-ty Kilometr

-

2,8

2,8

2,8

12.

Czerwony: W. Most - Sernetki - W. Most

-

8,1

8,1

12,7

13.

Czerwony: Krusznik - Danowskie

-

3,0

3,0

8,0

14.

Żółty (płd. część otuliny)

-

-

13,5

15.

Czarny: (płd. część otuliny)

-

-

8,0

Razem szlaki PTTK:

42,7

85,0

127,7

193,3

Drogi rowerowe

oznakowane dodatkowo przez WPN,

dostępne również dla pieszych

 

-

 

 

60,0

 

 

75,0

Razem wszystkie szlaki lądowe:

42,7

145,0

187,7

268,3

ŚCIEŻKI EDUKACYJNE

„LAS”

„SUCHARY”

„PŁAZY”

 

1,5

2,5

4,2

 

1,5

2,5

4,2

SZLAKI WODNE

Czarną Hańczą

Wigrami

 

17

20

 

45

20

SZLAK KONNY

70

70

-

  

  

  

  

Dalej »