5. ANALIZA I OCENA DZIAŁALNOŚCI PRZYRODNICZEJ I OCHRONNEJ    c.d.

5.2. Ochrona ekosystemów nieleśnych lądowych

W celu ochrony nieleśnych ekosystemów lądowych, WPN w 1999 roku wykupił:

Łąki - 0,12 ha

Pastwiska - 0,65 ha

RAZEM - 0,77 ha

Powierzchnia gruntów rolnych na terenie Parku wynosi 2228 ha co stanowi 14,8% całkowitej jego powierzchni (załącznik nr 1). W tym grunty orne zajmują 11,2% powierzchni Parku (1680 ha) z czego 174 ha znajduje się w zarządzie Parku, a 1506 ha jest własnością prywatną.

Łąki i pastwiska obejmują 548 ha powierzchni Parku (3,5%): 98 ha znajduje się w zarządzie Parku, a 450 ha to własność prywatna. Szczegółowe zestawienie z podziałem na gminy i rodzaj własności przedstawiono w załączniku nr 3.

W formie deputatów użytkowano 52,66 ha gruntów, w tym 37,07 ha gruntów ornych i 15,59 ha łąk i pastwisk. Miejscowym rolnikom wydzierżawiono 34,57 ha gruntów ornych oraz 15,08 ha łąk i pastwisk (łącznie 49,65 ha).

Na potrzeby Parku w ramach zespołów rolnych użytkowano 29,64 ha, z tego 13,44 ha wykorzystano pod zasiewy owsa, żyta i rzepaku, a na łąkach o powierzchni 16,20 ha wykonywano koszenie.

Zabiegi w zespołach upraw rolnych prowadzone są w celu utrzymania gruntów w odpowiedniej kulturze, zapewnienia materiału siewnego na poletka zaporowe, ograniczenia postępowania sukcesji roślinności drzewiastej i krzewów, a także stworzenia bazy pokarmowej dla zwierzyny w okresie nasilenia szkód w uprawach rolnych.

W 13 gospodarstwach rolnych jest realizowany program „Analiza techniczno- ekonomiczna celowości realizacji programu rolno- środowiskowego w Europie Środkowej. Program pilotażowy w obszarze Zielonych Płuc Polski”. Ma on za zadanie ocenę sytuacji gospodarstw rolnych gdyby obowiązywały zasady dofinansowania rolnictwa zawarte w dyrektywie nr 2078 Unii Europejskiej z 30.07.1992 r.(D.U. Wspólnot Europejskich nr L/215/92).

5.3. Ochrona ekosystemów wodnych

Badania wód powierzchniowych dotyczyły pomiarów poziomu oraz chemizmu wód w rzekach Czarna Hańcza – w punktach kontrolno-pomiarowych w Sobolewie, przy ujściu rzeki do jeziora Wigry i w Czerwonym Folwarku oraz w rzekach Wiatrołuża i Piertanka. Prowadząc te badania Park współpracował, tak jak i w poprzednich latach, z Wojewódzkim Inspektoratem Ochrony Środowiska w Białymstoku.

Czynną ochronę ichtiofauny wykonywano w jeziorach Wigry, Pierty, Krusznik, Leszczewek, Omułówek, Mulaczysko. Zabiegi ochronne realizowano zgodnie z wnioskiem ochrony ekosystemów wodnych zatwierdzonym przez Dyrektora oraz Radę Naukową Parku.

Czynną ochronę wykonywano poprzez:

1. Zarybienia wybranych wód:

1. gatunkami zagrożonymi skutkami eutrofizacji (sielawa i sieja)
2. rybami drapieżnymi (szczupak, sum, troć jeziorowa) w celu zwiększania ich liczebności i wzmacniania w ten sposób efektów biomanipulacji.

2. Odłowy rybacko-wędkarskie:

1. ryb o krótkim cyklu życiowym w celu zapobiegania wtórnemu zanieczyszczeniu jezior przez snące ryby (sielawa).
2. ryb karpiowatych w celu kontrolowania ich liczebności na odpowiednio niskim poziomie (płoć, leszcz).
3. odłowy w celu pozyskania tarlaków do wychowu materiału zarybieniowego (sielawy, siei i szczupaka).
4. odłowy ryb migrujących poza obszar WPN (węgorz).

   3. Zwalczanie przestępstw i wykroczeń przeciwko przepisom z zakresu ochrony przyrody

ZARYBIENIA

W 1999 r. dokonano następujących zarybień wód WPN:

• jezioro Wigry

  - 22 000 000 szt. wylęgu sielawy - w dniach 19.03-03.04

  - 1 500 000 szt. wylęgu siei - w dniach 19.03-03.04

  - 1 292 000 szt. wylęgu szczupaka - w dniach 20.04-06.05

  - 2000 szt. narybku troci jeziorowej - w dniu 21.04

  - 77 kg kroczka suma - w dniu 18.05

  - 4000 szt. narybku jesiennego suma - w dniu 17.06

• jezioro Pierty - 3 000 000 szt. wylęgu sielawy - w dniach 01.04.-02.04

  - 300 000 szt. wylęgu siei - w dniach 01.04-02.04

  - 230 000 szt. wylęgu szczupaka - w dniu 06.05

  - 1000 szt. narybku troci jeziorowej - w dniu 19.04

  - 2000 szt. narybku jesiennego suma - w dniu 17.06

• jeziora: Kusznik, Omułówek, Mulaczysko, Leszczewek

  - po 30 000 szt. wylęgu szczupaka - w dniu 06.05.

Wpuszczony do jezior Parku materiał zarybieniowy sielawy i siei uzyskano w całości z pozyskanej jesienią 1998 roku przez brygadę rybacką WPN ikry. W sumie z własnej ikry uzyskano 28 950 000 szt. wylęgu sielawy i 1 800 000 szt. wylęgu siei. Nadwyżkę sielawy w ilości 3 950 000 szt. Park sprzedał lokalnym nabywcom. Dodatkowo w wylęgarni Parku wyprodukowano dzierżawcom wód (2 podmioty) 1 000 000 szt. wylęgu sielawy oraz 62 500 szt. wylęgu siei. Łącznie uzyskano 29 950 000 szt. wylęgu sielawy i 1 862 500 szt. siei.

Wpuszczony materiał zarybieniowy szczupaka w ilości 1 087 500 szt. wyprodukowano z ikry własnej. Pozostała część czyli 555 000 szt. (50 % wylęgu uzyskanego z ikry powierzonej przez 7 podmiotów) WPN przejął za inkubację ikry. Łącznie uzyskano 2 197 500 szt. wylęgu szczupaka.

Materiał zarybieniowy suma (narybek jesienny oraz kroczek) został zakupiony w Doświadczalnym Ośrodku Zarybieniowym Instytutu Rybactwa Śródlądowego w Giżycku, narybek troci jeziorowej zakupiono z Ośrodka Zarybieniowego Polskiego Związku Wędkarskiego w Gawrych Rudzie.

ODŁOWY

1. Odłowy regulacyjne wykonywano w 2 jeziorach (Wigry, Pierty). Do odłowów użyto rybackiego sprzętu ciągnionego (przywłoka), biernego oplatającego (wontony sielawowe, siejowe), biernego klatkowego (żaki, kozaki, mieroże, przestawa węgorzowa). Dane dotyczące czynnej ochrony ichtiofauny w poszczególnych jeziorach zawarte są w załączniku nr 13.
   W listopadzie w jeziorze Wigry wykonano odłowy wontonami sielawowymi i siejowymi w celu odłowu tarlaków sielawy i siei. W ich wyniku uzyskano 176,75 litrów ikry sielawy oraz 4,75 litra ikry siei. Uzyskany wiosną 2000 roku materiał zarybieniowy posłuży do zarybień wód Parku.
2. Odłowy wędkarskie. Poprzez przepisy regulaminu amatorskiego połowu ryb w wybranych wodach WPN presja połowowa kierowana jest na gatunki karpiowate. W porównaniu z rokiem 1998 regulamin wędkarski nie uległ zasadniczym zmianom, udostępniono dodatkowo do wędkowania dwa jeziora: Czarne k. Bryzgla oraz Czarne k. Gawrych Rudy.

W 1999 roku sprzedano następujące ilości poszczególnych kategorii licencji wędkarskich:

• licencje roczne - 179
• licencje półroczne - 528
• licencje miesięczne - 81
• licencje dwutygodniowe - 219
• licencje tygodniowe - 467
• licencje dzienne - 3093
  RAZEM - 4567

OCHRONA WÓD PRZED KŁUSOWNICTWEM

Pracownicy wydzielonego wodnego obwodu ochronnego Wigry patrolowali wody Parku w celu zwalczania przestępstw i wykroczeń przeciwko przepisom dot. ochrony przyrody. W ich trakcie pouczano wędkarzy w zakresie przestrzegania regulaminu wędkarskiego, zatrzymano kilkakrotnie kłusowniczy sprzęt rybacki, głównie różnego rodzaju wontony. W przypadku gdy zatrzymany sprzęt rybacki był w dobrym stanie, po przeróbkach i odpowiednim, zgodnym z przepisami oznakowaniu przeznaczano go do wykorzystania przez służby WPN do wykonywania odłowów.

INNA DZIAŁALNOŚĆ

1. W miesiącu sierpniu przeprowadzono w jeziorze Gałęzistym odłowy kontrolno - regulacyjne raków.
2. W ramach kontynuacji zabiegu restytucji raka szlachetnego w wodach WPN w dniu 20.08.1999 r. wpuszczono ponownie do jeziora Gałęzistego i Widnego 20 kg sztuk wyrośniętych raków. Zabieg ten miał na celu wzmocnienie populacji raka szlachetnego współbytującego z rakiem pręgowatym.
3. 3. Z końcem roku WPN zakończył realizację zadania „Renaturalizacja zespołów ichtiofauny w wybranych ekosystemach wodnych Wigierskiego Parku Narodowego - modernizacja wylęgarni ryb” finansowanego ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, fundacji EKOFUNDUSZ oraz WPN. Obiekt gruntownie wyremontowano oraz zmodernizowano dostosowując go do potrzeb ochrony zespołów ichtiofauny w wodach Parku.

Na początku września wystąpiło w południowej części jeziora Wigry (zatoka Wigierki) punktowe śnięcie sielawy i siei spowodowane deficytem tlenowym. Śnięcia ryb obserwowano w przeciągu ok. 7 dni, a ilość śniętych ryb nie przekraczała kilkudziesięciu kilogramów dziennie.

5.4. Ochrona flory i fauny

Dążąc do zapewnienia właściwych warunków lęgowych dla wielu gatunków ptaków zwracano szczególną uwagę na ochronę drzew dziuplastych oraz pozostawiano 716 drzew posuszu jałowego, który został zinwentaryzowany i opisany w dokumentacji Parku.

W miesiącu listopadzie oczyszczono 790 szt. starych skrzynek lęgowych . Prowadzono także dokarmianie ptaków zimą. Zakupiono 300 kg karmy (200 kg mieszanki tłuszczowej w kubkach oraz 100 kg mieszanki nasion). Wymienione zadania zostały sfinansowane przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Kontynuowana była w 1999 roku ochrona miejsc lęgowych ptactwa wodnego przy brzegach wysp, poprzez zakaz uprawiania wszystkich form turystyki wodnej w terminie do 30 maja.

W celu utworzenia nowych kryjówek dla nietoperzy w 1999 roku wywieszono 50 skrzynek dla nietoperzy dla stworzenia im dogodnych warunków do życia i rozmnażania. Jest to podyktowane tym, że z terenu Parku stopniowo znikają stare budynki lub zostają zagospodarowywane wcześniej nie użytkowane strychy, poddasza, w których zwierzęta te miały swoje kryjówki. Zakup schronów dla nietoperzy oraz ich rozwieszenie w terenie pokryto ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

W 1999 roku zapewniono opiekę rannym w wypadkach losowych zwierzętom znalezionym na terenie Parku:

• łabędź niemy
• bocian biały - 3 osobniki
• zając szarak
• myszołów zwyczajny

W 1999 roku w osadzie obrębu Maćkowa Ruda powstała niewielka woliera z wybiegiem dla chorych dzikich zwierząt. Będzie ona służyła do krótkotrwałego przetrzymywania dziko żyjących ptaków i ssaków, które po okresie leczenia i rekonwalescencji będą wypuszczane do środowiska. Woliera powstała poprzez adaptację istniejącej wiaty o wymiarach 536 x 550 x 300 cm. Wykonano posadzkę betonową, podmurówki, ściany z desek i siatki, wydzielono kwatery z drzwiami wejściowymi. Rocznie Park ma około 50 zgłoszeń dotyczących znalezienia chorych osobników ptaków i ssaków wymagających pomocy. Wśród nich są również gatunki rzadkie, których powrót do środowiska jest bardzo ważny. Istnienie woliery pozwoli uratować życie tym osobnikom. Woliera powstała z pomocą finansową NFOŚiGW, w ramach zadania „Ochrona ekosystemów lądowych- 1999”.

5.5. Zagospodarowanie przestrzenne, ochrona wartości kulturowych

I. W zakresie spraw związanych z elementami zagospodarowania terenów Parku, w 1999 roku rozpatrzono 180 spraw (73 z nich dotyczyły otuliny Parku). W szczególności rozpatrzono sprawy dotyczące:

• Pomostów - 10 przypadków opiniowania budowy i remontów, 8 z nich opiniowano pozytywnie (w tym jedną w otulinie). Wciąż nierozstrzygnięta jest jedna sprawa skierowana w poprzednim roku do NSA.
• Zabudowy zagrodowej (rolniczej) - z 21 podań o utworzenie nowego siedliska (w tym 13 w otulinie), pozytywnie zaopiniowano 20; - na 16 spraw o budowę budynków gospodarczych (w tym 8 w otulinie parku), pozytywnie zaopiniowano 15; - na 47 spraw (w tym 33 w otulinie) dotyczących budowy domów mieszkalnych, pozytywnie zaopiniowano 46. Szczególne nasilenie działań inwestycyjnych wystąpiło w rejonie wsi Nowa Wieś, Okuniowiec i Mała Huta leżących w otulinie parku.
• Zabudowy letniskowej - wystosowano 24 opinie negatywne dotyczące budowy i remontów dla obiektów znajdujących się w granicach Parku i jedną pozytywną na terenie wyznaczonym planem zagospodarowania przestrzennego; - zaopiniowano pozytywnie 8 obiektów zlokalizowanych w otulinie parku. Sprawy opiniowane negatywnie dotyczą głównie samowoli budowlanych polegających na budowie nowych bądź remoncie domków letniskowych już istniejących, bez wymaganych prawem zezwoleń. W sprawach tych prowadzone są postępowania administracyjne. W pięciu przypadkach zaistniałych samowoli czekamy na rozstrzygniecie przez Naczelny Sąd Administracyjny.
• Zmiany sposobu użytkowania gruntu , - sprawa zniszczenia szaty roślinnej, samowolnego wykonania wielkich obiektów hydrotechnicznych, zniszczenia miejsc bytowania bobrów na Półwyspie Wigierskim, w strefie ochronnej jeziora Wigry, nie została jeszcze rozstrzygnięta przez Naczelny Sąd Administracyjny i nie zakończyło się dotąd postępowanie prokuratorskie.
• Rozwiązania gospodarki wodno ściekowej w miejscowościach leżących w granicach parku. W 1999 roku kontynuowano działania zmierzające do skanalizowania wszystkich miejscowości leżących na terenie Parku i otuliny. Zostały wykonane kolejne prace koncepcyjno - projektowe obejmujące swoim zasięgiem cały park i otulinę. Na bazie wykonanych prac Wigierski Park Narodowy wraz z Urzędem Miasta Suwałki i Stowarzyszeniem Gmin Wigry wystąpił z wnioskiem o sfinansowanie projektu skanalizowania obszaru WPN z programu pomocowego ISPA.

  Wigierski Park Narodowy opiniował inne zamierzenia inwestycyjne i działania polegające na:

  - modernizowaniu istniejących linii energetycznych napowietrznych i budowie linii telekomunikacyjnych okablowanych:

  -  lokalizacji nadajników telekomunikacji komórkowej;

  -  budowie przyłączy wodociągowych;

  -  budowie obiektów pensjonatowych i gastronomicznych;

  -  działaniach polegających na wyrównaniu terenu do wykorzystania jako miejsca pod namioty w agroturystycznych gospodarstwach rolnych.

II. Ważnymi sprawami związanymi z zagospodarowaniem przestrzennym terenów parku i otuliny, którymi zajmowaliśmy się w1999 roku były:

• Kontynuowanie działań w celu przygotowania założeń projektu Ośrodka Rozwoju Zrównoważonego położonego w pobliżu leśniczówki Słupie. Ośrodek Rozwoju Zrównoważonego Wigierskiego Parku Narodowego składać się będzie z obiektu ośrodka, ścieżki przyrodniczej i kulturowej oraz Centrum Energii Odnawialnych. Została wykonana koncepcja programowo - przestrzenna zagospodarowania ścieżki edukacji kulturowej, w ramach zadania „Ekspertyza - możliwości wykorzystania ścieżki edukacji przyrodniczo - kulturowej w WPN”, dofinansowanego przez NFOŚiGW. W ramach tego zadania wykonano również prezentację projektu na dysku CD. Podjęte zostały działania wspólnie z Euroregionem Niemen i Ogólnopolskim Centrum Energii Odnawialnych, mające na celu zorganizowanie środków na realizację projektu Ośrodka. Założenia funkcjonalne ośrodka są realizacją Rezolucji Sejmu RP z dnia 8 lipca 1999 r., w sprawie wzrostu wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych oraz międzyresortowego programu „Świadome kształtowanie krajobrazu i ochrona krajobrazu historycznego”. Program został powołany Zarządzeniem Rady Ministrów nr 44, z dnia 27 lipca 1999 roku.
• Kontynuowanie działań zmierzających do rozwiązania problemu segregacji śmieci na terenie znajdującym się w granicach Parku. Związane to jest z organizowaniem zbierania i usuwania odpadów z terenów gmin, (zgodnie z Ustawą z dnia 13 września 1996 roku o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. nr 132, poz. 622, z późniejszymi zmianami) przy uwzględnieniu programu suwalskiej kompostowni dotyczącego selektywnej zbiórki odpadów. Inicjatywa ta zmierza do szerszego rozpropagowania segregacji odpadów i uzupełnienie systemu selektywnej zbiórki śmieci na naszym obszarze.

III. W dniach 30.08-10.09.1999 r. Pracownia Dziejów Szkła Instytutu Archeologii i Etnologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, na zlecenie WPN dokonała archeologicznej ekspertyzy czterech obiektów produkcyjnych we wsi Leszczewo. Położone na północnym skraju wsi stanowisko zostało odkryte przez pracownika WPN, mgr inż. Zdzisława Zaborowskiego. Zajmuje ono stok głębokiego, zalesionego jaru prawdopodobnie będącego pozostałością po wyschniętym jeziorze rynnowym. Na jego obszarze, zajmującym około 15 arów, zlokalizowano dwa obiekty podstawowe, poddane systematycznym badaniom wykopaliskowym oraz liczne hałdy i wyrobiska spenetrowane powierzchniowo. Na obecnym etapie badań można stwierdzić, że obiekty te są reliktami pieców do wypalania wapna, wyrobiska miejscami wydobywania surowca a hałdy, co rozpoznano sondażem, powstały w wyniku przesiewania materiału z wyrobisk. O takiej funkcji pieców świadczą nie tylko pokłady wapna znalezione w jednym z nich, ale również informacje ustne mieszkańców Leszczewa, potwierdzające istnienie tego typu produkcji już od czasów po kolonizacji wsi w drugiej połowie XVII lub pierwszej połowie XVIII wieku. Opierała się ona o bogate na tym terenie pokłady gytii wapiennej. Na stanowisku nie wydobyto zabytków ruchomych.

5.6. Analiza stanu BHP

1. Struktura zatrudnienia:

całkowita liczba zatrudnionych - 98 osób, w tym:

• gospodarstwo pomocnicze - 32 osoby

• budżet - 66 osób

  w tym:

  - kobiety - 23

  - młodociani - 0

2. Wypadki przy pracy:

W 1999 roku miał miejsce 1 wypadek przy pracy. W dniu 15 lutego 1999 roku wypadkowi przy pracy uległ Pan Stefan Mackiewicz zatrudniony w Wigierskim Parku Narodowym na stanowisku asystenta.

Okoliczności wypadku: Poszkodowany uległ wypadkowi podczas odczytywania stanu liczników energii elektrycznej w osadach leśnych. Chcąc dokonać odczytu w osadzie „Mikołajewo” wszedł do nieoświetlonego pomieszczenia i wpadł do znajdującego się w podłodze wejścia do piwnicy. Na skutek upadku stwierdzono u poszkodowanego skręcenie stawu skokowego lewej nogi.

Łączna liczba dni zwolnienia lekarskiego z tytułu wypadków przy pracy wyniosła 18. W opisywanym wyżej przypadku komisja lekarska nie orzekła uszczerbku na zdrowiu poszkodowanego.

W porównaniu z rokiem ubiegłym znacznie spadł wskaźnik „ciężkości” wypadków w WPN:

Tabela 7. Wskaźnik ciężkości i częstotliwości wypadków w 1999 roku

3. Wypadki w drodze z domu do pracy i z pracy do domu:

W 1999 roku miał miejsce 1 wypadek w drodze z domu do pracy. W dniu 16 sierpnia 1999 roku wypadkowi w drodze z pracy do domu uległ Pan Romuald Topolski, zatrudniony w Wigierskim Parku Narodowym na stanowisku konserwatora. Wypadek nie spowodował uszczerbku na zdrowiu.

4. Choroby zawodowe:

W 1999 roku nie stwierdzono chorób zawodowych

5. Ochrona zdrowia:

W ciągu roku skierowano na badania okresowe 14 pracowników budżetowych oraz 11 gospodarstwa pomocniczego Wigierskiego Parku Narodowego. Prowadzono badania kontrolne w przypadku zwolnień lekarskich powyżej 30 dni oraz badania wstępne nowo zatrudnianych pracowników. Według stanu na dzień 31 grudnia 1999 roku wszyscy pracownicy Wigierskiego Parku Narodowego posiadali aktualne zaświadczenia lekarskie stwierdzające możliwość wykonywania zawodu.

6. Szkolenia bhp:

W 1999 roku zorganizowano i przeprowadzono szkolenia okresowe z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy dla następujących grup pracowniczych:

• pracownicy zatrudnieni na stanowiskach drwali - motorniczych - 7 osób
• pracownicy nadzoru - 5 osób

oraz szkolenia specjalistyczne:

• szkolenie z zakresu metodyki udzielania instruktażu stanowiskowego - 16 osób
• szkolenie z zakresu ratowania tonących i udzielania pomocy przedlekarskiej - 16 osób

Jednocześnie prowadzono instruktaż ogólny i stanowiskowy dla pracowników nowo zatrudnianych.

7. Zagrożenia czynnikami szkodliwymi:

W Wigierskim Parku Narodowym, ze względu na specyfikę prowadzonej działalności występują następujące zagrożenia czynnikami niebezpiecznymi dla zdrowia:

• hałas - stolarz, drwal-motorniczy
• wibracja - drwal-motorniczy
• nadmierne obciążenie fizyczne - drwal-motorniczy
• stały kontakt z wodą - rybacy
• monitory ekranowe - pracownicy obsługujący komputery
• maszyny szczególnie niebezpieczne - drwal-motorniczy
• odczynniki chemiczne i trucizny - pracownicy laboratorium
• zagrożenie chorobami przenoszonymi przez kleszcze - pracownicy terenowi, pracownicy nadzoru inżynieryjnego, pracownicy Ośrodka Edukacji Środowiskowej, pracownicy Pracowni Naukowo-Badawczej.

8. Badania stanu technicznego pomieszczeń i sprzętu:

W 1999 roku przeprowadzono badanie stanu technicznego pilarek drwali-motorniczych zatrudnionych w WPN. W wyniku pomiaru natężenia hałasu i wibracji stwierdzono przekroczenia NDN. Zgodnie z wynikami pomiarów ograniczono dla poszczególnych urządzeń czas pracy do wymiaru określonego przez Wojewódzką Stację Sanitarno-Epidemiologiczną w Białymstoku.

Pomiar NDN (Najwyższe Dopuszczalne Natężenie) przy pracy pilarkami: wszystkie pomiary hałasu przekraczały dopuszczalną normę (85dB), szczegółowe wyniki pomiaru w tabeli:

Tabela 8. Pomiar NDN (Najwyższe Dopuszczalne Natężenie) przy pracy pilarkami- hałas

wibracja - za wyjątkiem sprzętu p. Świackiego kształtowała się na poziomie poniżej dopuszczalnych wartości.

Szczegółowe wyniki pomiaru przedstawia tabela:

Tabela 9. Pomiar NDN przy pracy pilarkami- wibracja

W tym samym okresie wykonano pomiary natężenia oświetlenia w pomieszczeniach wylęgarni ryb w m. Tartak i magazynie rybnym w Czerwonym Folwarku:

• w wyniku przeprowadzonych pomiarów stwierdzono, że natężenie oświetlenia zarówno światłem dziennym jak i sztucznym jest wystarczające i spełnia wymagane normy (w przypadku magazynu - minimalne, wylęgarni - przekracza maksymalne)
• częstotliwość pomiarów - raz na 5 lat lub przy każdej zmianie techniki.

9. Profilaktyka:

W związku z istniejącymi zagrożeniami pracowników ze strony ww. czynników szkodliwych i niebezpiecznych, w Wigierskim Parku Narodowym prowadzone były następujące działania profilaktyczne w celu ograniczenia stopnia zagrożenia:

• wydawanie posiłków profilaktycznych pracownikom uprawnionym do ich otrzymywania
• dostarczanie napojów chłodzących w okresie letnim oraz napojów ciepłych w okresie zimowym (pracownicy przygotowują posiłki i ciepłe napoje we własnym zakresie z dostarczonych przez zakład produktów)
• wydawanie wg bieżących potrzeb odzieży ochronnej i roboczej oraz obuwia roboczego w oparciu o przyjęte Zarządzeniem nr 11/97 Dyrektora Wigierskiego Parku Narodowego z dnia 11.06.1997 roku normy przydziału odzieży ochronnej i roboczej dla poszczególnych stanowisk.
• wydawanie pracownikom środków czystości w oparciu o Zarządzenie nr 17/97 Dyrektora WPN z dnia 19.09.1997 roku
• prowadzenie badań lekarskich
• prowadzenie szkoleń z zakresu bhp
• prowadzenie kontroli w terenie w ramach przeglądu stanowisk pracy
• bieżące omawianie zagadnień z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy na posiedzeniach Komisji ds. bhp w Wigierskim Parku Narodowym.

5.7. Ochrona przed szkodnictwem

Głównym zagrożeniem dla substancji przyrodniczej i mienia Wigierskiego Parku Narodowego oraz jego prawidłowej działalności są przestępstwa i wykroczenia polegające głównie na :

• Zaborze mienia (kradzież drewna ze stosów lub jego wyrąb i kradzież).
• Kłusownictwie rybackim (nielegalne połowy sieciami, prądem elektrycznym, polowania z kuszą, ościeniem, połów wędką bez ważnej licencji).
• Kłusownictwie na zwierzynę łowną (wnykarstwo).
• "Dzikiej turystyce" i biwakowaniu w miejscach niedozwolonych.

Straż Wigierskiego Parku Narodowego liczy 7 osób. Dysponuje 3 samochodami terenowymi: Łada NIVA - 2 szt. oraz Suzuki SAMURAI 1 szt. Samochody te wyposażone są radiotelefony przewoźne. Ponadto Straż Parku posiada łódź motorową oraz wiosłową przystosowaną do pływania z przyczepnym silnikiem zaburtowym. Strażnicy wyposażeni są w broń palną krótką (pistolety O-83), ręczne miotacze gazu, pistolety gazowe i indywidualne środki łączności (radiotelefony noszone Motorola P-200 5 szt. oraz 2 szt. typu Midland.

Do zadań Straży Parku Narodowego należy:

• ochrona mienia (drzewostanów Parku, zwierzyny i ichtiofauny) przez zwalczanie przestępstw i wykroczeń w zakresie kradzieży drewna i kłusownictwa,
• utrzymywanie ustalonego porządku oraz kontrola przestrzegania prawa i przepisów porządkowych na terenie Parku,
• informowanie o nieprawidłowościach z zakresu ochrony krajobrazu w formie pisemnych meldunków składanych Dyrektorowi Parku,
• ochrona przeciwpożarowa Parku przez patrolowanie o zwiększonej częstotliwości obszarów leśnych w okresie zagrożenia przeciwpożarowego,
• istotnym zadaniem Straży Parku jest jej udział w wypełnianiu obowiązków z zakresie edukacji i informacji turystycznej.

W 1999 roku funkcjonariusze Straży Parku przeszli szkolenie doskonalące przeprowadzone w 2 grupach: w maju w Wolińskim Parku Narodowym i wrześniu w Bieszczadzkim Parku Narodowym. Szkolenie obejmowało program z zakresu przedmiotów prawnych, wyszkolenia strzeleckiego, nauki jazdy konnej, pomocy przed lekarskiej technik interwencyjnych prawa o ruchu drogowym. Po odbytym szkoleniu i złożeniu egzaminu, sześciu funkcjonariuszy otrzymało uprawnienia do kontroli ruchu drogowego na terenie Parku.

Dotychczasowe działanie Straży Parku jest prawidłowe i zgodne z obowiązującymi przepisami prawa. Opracowywane miesięczne plany pracy Straży Parku w zakresie ochrony mienia, zakładają penetrację całego obszaru Wigierskiego Parku Narodowego poprzez patrole samochodowe i piesze oraz patrole łodzią motorową i wiosłową po akwenach i ciekach wodnych WPN, ze szczególnym uwzględnieniem newralgicznych miejsc w różnych porach doby.

W wyniku tych działań znaleziono i podjęto głównie z jeziora Wigry:

• 129 szt. sieci zastawionych przez kłusowników,
• 15 szt. żaków,
• 13 szt. sznurów,
• 66 szt. wędek żywcowych - samołówek (okres zimy),

Ponadto ujęto na gorącym uczynku kłusowników:

• łowiących prądem elektrycznym - 2osoby,
• łowiącego siecią - 1 osoba,
• spinningujących na wodach rezerwatowych - 5 osób,
• łowiących w okresie ochronnym - 2 osoby.

W miesiącach letnich od czerwca do września w weekendy regularnie miały miejsce wspólne patrole z Policją, zarówno po jeziorze Wigry łodzią motorową, jak i po drogach, polach namiotowych oraz kąpieliskach na terenie WPN.

Za nieprzestrzeganie przepisów o ochronie przyrody w sytuacjach szczególnego ich naruszenia 22 osoby ukarano mandatami na łączną sumę 545,00 zł.

5.8. Infrastruktura gospodarcza

W 1999 roku przeprowadzono następujące prace remontowe:

1. Zakończenie remontu budynku mieszkalnego w osadzie Samle II.
   (wymiana podłóg, wykonanie węzła sanitarnego, wymiana tynków na ścianach i sufitach). Listopad 1998- styczeń 1999. Koszt 34 930,11 zł.
2. Remont kapitalny i modernizacja jazu, budynku socjalnego i budynku wylęgarni ryb w miejscowości Tartak. (rozbiórka i odbudowa jazu na rzece Piertówka. Ocieplenie budynków, wymiana pokrycia dachowego, wymiana okien i ocieplenie budynków styropianem, izolacja przeciw wilgociowa budynku wylęgarni, zakup i montaż nowoczesnego wyposażenia wylęgarni - pompa ciepła, mikrosito, nowe pompy oraz wyposażenie pomieszczenia inkubacji, instalacja systemów obiegu zamkniętego inkubacji i podchowalni narybku, wykonanie ujęcia wody rurociągiem o dł. 240 m z jeziora Omułówek. Listopad 1998-wrzesień 1999. Inwestycja zrealizowana przy udziale środków finansowych NFOŚ i EkoFunduszu. Koszt realizacji ogółem 1.439.712,02 zł, w tym: EkoFundusz - 668.796,43 zł, NFOŚiGW - 614.718,49 zł, WPN - 156.197,10 zł.
3. Wymiana okien i ocieplenie styropianem budynku mieszkalnego przy wylęgarni ryb w miejscowości Tartak. Wrzesień 1999. Koszt 31 031,13 zł.
4. Instalacja przewodu dymowego z rur stalowych i odmalowanie pomieszczeń w Leśniczówce Lipowe. Wrzesień 1999. Koszt 4 692,80 zł.
5. Rozpoczęcie prac remontowych w leśniczówce Gawarzec, w ramach projektu współfinansowanego z program STRUDER pod nazwą „Turystyka aktywna na obszarze Wigierskiego Parku Narodowego”. Grudzień 1999. Koszt całkowity zadania 446 055,18 zł.

5.9. Zatrudnienie, wynagrodzenia, szkolenia

W roku 1999 przeciętne zatrudnienie w Wigierskim Parku Narodowym wynosiło:

• 66 etatów w,,budżecie",
• 33 etaty w gospodarstwie pomocniczym

Podobnie jak w latach ubiegłych w ramach lokalnego programu specjalnego ,,zatrudnienie" pracowało w WPN w okresie sierpień-listopad 8 pracowników skierowanych przez Urząd Pracy. Ponad 80% wynagrodzenia i składki na ubezpieczenia społeczne tych pracowników refundowane były przez Powiatowy Urząd Pracy.

Prace z zakresu ochrony ekosystemów lądowych w większości są wykonywane przez wyłonione w drodze przetargu Zakłady Usług Leśnych.

W 1999 roku pracowało 11 Zakładów Usług Leśnych zatrudniających około 100 osób w okresie pielęgnacji upraw.

Przeciętne wynagrodzenie miesięczne, łącznie z dodatkowym wynagrodzeniem rocznym i po ubruttowieniu płac wynosi:

• 1.888,80 zł w budżecie
• 1.236,50 zł w gospodarstwie pomocniczym

Wszystkie ruchome składniki wynagrodzenia, takie jak umundurowanie, nagrody jubileuszowe i odprawy emerytalne zostały w pełni zrealizowane.

Tabela 10. Szkolenia i doskonalenie zawodowe pracowników WPN w 1999 roku:

Dalej »