Lp. |
Identyfikacja i ocena zagrożeń |
Sposób eliminacji lub ograniczania zagrożeń i ich
skutków |
1 |
Urbanizacja parku: degradacja walorów przyrodniczych i krajobrazowych, wzrost zanieczyszczenia środowiska i innych form
antropopresji. |
Dążenie do jak najszybszego opracowania i uzgodnienia
planu ochrony parku. Wprowadzenie do planu ochrony, studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, miejscowych planów
zagospodarowania przestrzennego i planów zagospodarowania przestrzennego
województwa zapisów ograniczających zabudowę terenu parku, w szczególności obszarów położonych poza granicami skupionej zabudowy
miejscowości, oraz innych zasad i wytycznych dotyczących gospodarowania
przestrzenią i budownictwa na terenie parku narodowego. Wykupy gruntów
zagrożonych urbanizacją. |
2 |
Zanieczyszczenie wód. |
Rozbudowa systemu oczyszczania ścieków i kanalizacji
wsi; wprowadzenie systemu oczyszczania ścieków burzowych; utrzymanie i odtwarzanie trwałej pokrywy roślinnej w strefie brzegowej wód; nie
przekształcanie na grunty orne łąk, pastwisk, tzw. nieużytków i innych
gruntów z trwałą pokrywą roślinną, położonych w zlewniach bezpośrednich
wód; wpływanie na ograniczanie stosowania nawozów mineralnych i środków
ochrony roślin w zlewniach bezpośrednich jezior; wykupy przez park
gruntów położonych w zlewniach bezpośrednich; prowadzenie badań
naukowych i monitoringu jakości wód; ograniczanie skutków eutrofizacji
jezior poprzez sterowanie strukturą i liczebnością zespołów ryb
(biomanipulację); informowanie rolników z terenu parku i otuliny o korzyściach płynących z uczestnictwa w programach rolno-środowiskowych. |
3 |
Zmiany stosunków wodnych. |
Utrzymanie właściwego poziomu (stanu) wód
powierzchniowych; zapobieganie osuszaniu terenów podmokłych i likwidacji
drobnych zbiorników wodnych; odtwarzanie śródpolnych oczek wodnych,
utrzymanie naturalnej zmienności przepływów w ciekach, prowadzenie
monitoringu hydrologicznego. |
4 |
Zanieczyszczenie powietrza. |
Modernizacja systemów ogrzewania poprzez wprowadzanie i popularyzację technologii wykorzystania odnawialnych źródeł energii oraz
termo-modernizację budynków. |
5 |
Zanieczyszczenie powierzchni ziemi. |
Wprowadzenie zbiórki, segregacji i wywozu odpadów
stałych. Likwidacja starych składowisk odpadów i rekultywacja terenu. |
6 |
Wysychanie i murszenie torfowisk. |
Utrzymanie w stanie naturalnym lub renaturalizacja
terenów torfowiskowych, również dzięki ich wykupom. |
7 |
Obniżenie naturalnej odporności ekosystemów leśnych na
działanie czynników wewnętrznych i zewnętrznych oraz degradacja siedlisk
w lasach przekształconych antropogenicznie. |
Renaturalizacja drzewostanów poprzez regulację struktury
przestrzennej, gatunkowej i wiekowej: przebudowa drzewostanów,
dolesianie wybranych luk i przerzedzeń; porządkowanie powierzchni i przygotowanie gleby pod odnowienia, odnowienie lasu w drodze samosiewu,
siewu lub sadzenia; zalesienia; poprawki i uzupełnienia; pielęgnacja
upraw; wprowadzanie podszytów; utrzymanie istniejącej struktury
zbiorowiska leśnego; cięcia pielęgnacyjno-hodowlane i ochronne;
rozrzedzanie wybranych partii drzewostanów. |
8 |
Zagrożenia drzewostanów ze strony owadów. |
Diagnozowanie występowania owadów; wykładanie pułapek;
wyszukiwanie i usuwanie drzew zasiedlonych; usuwanie części drzew
iglastych przewróconych lub złamanych w wyniku działania czynników
abiotycznych; korowanie drewna; mechaniczne rozdrabnianie gałęzi i resztek po wyróbce drewna, z pozostawieniem ich na powierzchni. |
9 |
Zagrożenia drzewostanów przez grzyby pasożytnicze. |
Ograniczanie występowania huby korzeniowej poprzez
zabezpieczanie pni po ściętych drzewach preparatami biologicznymi;
usuwanie części drzew porażonych. |
10 |
Szkody wyrządzane przez duże ssaki roślinożerne. |
Regulacja liczebności oraz struktury wiekowej i płciowej; zabezpieczanie upraw leśnych przed zgryzaniem; zwiększenie
bazy żerowej poprzez uprawę poletek z uprawami rolnymi; okresowe
obserwacje uszkodzeń drzewostanów. |
11 |
Uszkodzenia w drzewostanach w wyniku działania wiatru,
śniegu i lodu. |
Usuwanie części drzew połamanych i wywróconych, których
pozostawienie groziłoby zasiedleniem przez owady zagrażające trwałości
drzewostanów. |
12 |
Deficyt rozkładającego się drewna w ekosystemach
leśnych. |
Pozostawienie zamierających i martwych drzew, które nie
niosą ryzyka zasiedlenia przez owady zagrażające trwałości drzewostanów. |
13 |
Pożary. |
Wykonanie i odnawianie pasów przeciwpożarowych;
utrzymanie niektórych dróg w stanie przejezdności dla samochodów
gaśniczych; stała kontrola terenu w okresie zagrożenia pożarowego. |
14 |
Niepożądany kierunek zmian w zbiorowiskach nieleśnych. |
Powstrzymywanie (na wybranych obszarach) sukcesji
zbiorowisk nieleśnych poprzez eliminowanie drzew i krzewów, utrzymanie
gruntów uprawnych – zespołów upraw; realizacja programów
rolno-środowiskowych; wykupy przyrodniczo cennych gruntów nieleśnych.
|
15 |
Spadek różnorodności gatunkowej, zmiany struktury
gatunkowej i liczebności ryb. |
Zarybienia wybranych wód parku wylęgiem i narybkiem
gatunków zagrożonych wyginięciem oraz wykazujących niską liczebność,
restytucja gatunków, które wyginęły w wyniku antropopresji, odłowy
regulacyjne i kontrolne, badania naukowe i monitoring zmian zachodzących w strukturze i liczebności zespołów ichtiofauny, zwalczanie kłusownictwa
rybackiego, dostosowanie zasad wędkowania do potrzeb ochrony ekosystemów
wodnych. |
16 |
Wzrastająca presja kormorana czarnego na zespoły ryb. |
Zarybienia, uwzględnianie wzrastającej presji kormorana
na zespoły ryb przy ustalaniu wielkości odłowów regulacyjnych,
postulowanie zmiany statusu ochronnego kormorana. |
17 |
Pogorszenie warunków sanitarnych i tlenowych w strefie
trzcinowisk jezior. |
Zimowe koszenie części trzcinowisk i częściowe usuwanie
skoszonej roślinności wynurzonej z wybranych akwenów. |
18 |
Zmniejszanie się liczebności (bogactwa) rodzimych
gatunków roślin. |
Ochrona i restytucja siedlisk, eliminacja ekspansywnych
gatunków obcych, zwiększanie liczby stanowisk gatunków rzadkich i zagrożonych poprzez ich przesiedlanie na nowe, właściwe dla nich
siedliska, zachowanie gospodarki ekstensywnej i tradycyjnych sposobów
użytkowania gruntów rolnych; restytucja tradycyjnych odmian roślin
uprawnych; zachęcanie rolników z terenu parku i otuliny do korzystania z programów rolno-środowiskowych; wykupy gruntów z cennymi gatunkami
roślin. |
19 |
Pojawienie się obcych gatunków roślin. |
Usuwanie mechaniczne obcych gatunków roślin. |
20 |
Zanikanie i przekształcanie siedlisk gatunków zwierząt. |
Zachowanie różnorodności, powierzchni i właściwego
środowiska życia zwierząt; sterowanie zagęszczeniem, strukturą
gatunkową, wiekową i przestrzenną wybranych populacji zwierząt,
tworzenie siedlisk zastępczych. |
21 |
Rozprzestrzenianie się obcych gatunków zwierząt. |
Ograniczanie liczebności gatunków pierwotnie nie
występujących, a stanowiących zagrożenie dla istnienia gatunków
rodzimych. |
22 |
Spadek różnorodności gatunkowej zwierząt. |
Restytucja i reintrodukcja gatunków zwierząt, które
dawniej występowały na terenie parku, zasilanie populacji gatunków
rzadkich i zagrożonych nowymi osobnikami, zwiększanie liczby stanowisk
gatunków rzadkich i zagrożonych poprzez ich przesiedlanie na nowe,
właściwe dla nich siedliska, restytucja rodzimych ras zwierząt
gospodarskich poprzez realizację programów rolno-środowiskowych. |
23 |
Utrudnienia w przemieszczaniu się zwierząt przez drogi. |
Budowa bezkolizyjnych przejść dla zwierząt przez ciągi
komunikacyjne. |
24 |
Nieszczęśliwe zdarzenia losowe, którym ulegają
zwierzęta. |
Okresowe przetrzymywanie i leczenie zwierząt
wymagających opieki w celu ich powrotu do naturalnego środowiska. |
25 |
Zużycie techniczne obiektów kultury materialnej. |
Konserwacja i rewaloryzacja obiektów znajdujących się w zarządzie parku, wspieranie ochrony zabytków i obiektów zabytkowych
obcej własności poprzez pomoc w pozyskiwaniu środków finansowych; wykupy
obiektów kultury materialnej. |
26 |
Niekontrolowana penetracja ludzka. |
Egzekwowanie zakazu wstępu do stref wyłączonych z turystyki, prowadzanie działalności edukacyjnej. |
27 |
Wykroczenia przeciwko przyrodzie i środowisku parku. |
Zwalczanie przestępstw i wykroczeń, prowadzenie
powszechnej, wielokierunkowej i różnorodnej edukacji środowiskowej,
rozwój polityki informacyjnej parku oraz rozwijanie form komunikacji
społecznej, współdziałanie z organizacjami pozarządowymi, budowa
ośrodków edukacji przyrodniczej i kulturowej. |