Proszę chwilę zaczekać, ładuję stronę ... |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
3.1.4 Ochrona przeciwpożarowa Piotr Pieczyński
Analiza zagrożenia pożarowego w lasach
W roku 2006 odnotowano 55 dni z II i III stopniem zagrożenia pożarowego, w tym 36 dni o najwyższym III stopniu zagrożenia. Wilgotność ściółki mierzona o godzinie 9.00 spadała poniżej 10% 5 razy, a poniżej 28% 53 razy. Najniebezpieczniejszym pożarowo miesiącem był lipiec. W tym miesiącu odnotowano 23 dni w II i III stopniu zagrożenia pożarowego. Tylko w lipcu odnotowano utrzymującą się wilgotność ściółki poniżej 10%, łącznie 5 dni. Charakterystyczne w 2006 roku było to, iż począwszy od kwietnia zagrożenie pożarowe w lasach stopniowo narastało, aby w lipcu osiągnąć kulminację. W minionych latach okresy narastania zagrożenia pożarowego „mieszały się” z okresami spadkowymi. Rysunek 2. Liczba dni w stopniach zagrożenia pożarowego w okresie 1.04–31.09.2006 r.
Rysunek 3. Liczba dni w zakresach wilgotności ściółki mierzonej o godz. 9 w okresie 1.04–31.09.2006 r.
Realizacja zadań bieżących z ochrony przeciwpożarowej
W ramach bieżących zadań:
W grudniu 2006 roku opracowano i złożono do Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej wniosek o dofinansowanie przedsięwzięcia pt: „Dostosowanie systemu ochrony przeciwpożarowej w Wigierskim Parku Narodowym do wymogów prawnych”. Zakres wniosku obejmuje m.in.:
Dane statystyczne występowania pożarów oraz poniesionych strat
Tabela 15. Pożary na terenie WPN w latach 2000-2006 odnotowane przez Służby Parku
Służba Ochrony Przeciwpożarowej Parku
Od 2002 roku na terenie WPN działa Służba Ochrony Przeciwpożarowej Parku: patroluje teren, zabezpiecza miejsca zdarzenia do działań ratowniczych, pomaga jednostkom ochrony przeciwpożarowej w prowadzeniu akcji, uczestniczy w działaniach edukacyjnych parku. W okresie zagrożenia pożarowego służba prowadzi dyżury w oparciu o samochód patrolowo -gaśniczy wyposażony w wysokociśnieniowy agregat gaśniczy.
Działania SOPP realizowane w 2006 roku:
Udział w dyżurach brali wszyscy członkowie SOPP, razem 8 osób. Były to dyżury dwuosobowe na telefon, pełnione w godzinach od 15 do 23 w dni powszednie i od godziny 8 do 23 w dni świąteczne. Osoba odpowiedzialna za dyżur dysponowała alarmowym telefonem komórkowym i kompletem kluczy do głównej bazy sprzętu przeciwpożarowego WPN-u w Krzywem. Dyżur prowadzono od 21 kwietnia do 04 października. Średnia łączna suma godzin dyżuru w przeliczeniu na dwuosobową zmianę wyniosła 1192 godz. Łączny koszt dyżuru wyniósł 1277,97 zł z tym, że część godzin dyżuru, na wniosek dyżurującego, została zamieniona na godziny wolne od pracy;
Tabela 16. Akcje Służby Ochrony Przeciwpożarowej w 2006 roku
Zabezpieczenie przeciwpożarowe budynków i obiektów budowlanych
W 2006 roku wykonano analizę zabezpieczenia przeciwpożarowego wszystkich budynków i obiektów budowlanych będących w zarządzie Wigierskiego Parku Narodowego. Określono potrzeby i zadania do realizacji w najbliższym okresie. WPN posiada 96 budynków o różnym przeznaczeniu. Część z nich wymaga pilnych napraw i remontów instalacji elektrycznych i odgromowych. Budynki użyteczności publicznej, takie jak budynek administracyjny (w tym zamieszkania zbiorowego) czy też ośrodek edukacji środowiskowej, wymagają doposażenia w podręczny sprzęt przeciwpożarowy oraz wymiany starych urządzeń gaśniczych na nowy, zgodny z obowiązującymi przepisami w zakresie ochrony przeciwpożarowej. W analizie wskazano na konieczność i obowiązek utrzymania stałych - okresowych kontroli i badań istniejących na budynkach instalacji (elektrycznych, gazowych, odgromowych, wentylacyjnych, kominowych), mających wpływ na bezpieczeństwo pożarowe obiektów i ich użytkowników.
3.2 Ochrona lądowych ekosystemów nieleśnych Dorota Zaborowska
W 2006 r. powierzchnia gruntów nieleśnych w zarządzie Parku wynosiła 480,2 ha. W porównaniu do roku ubiegłego nieznacznie zmieniła się z powodu wykupu od Gminy Suwałki działki 32/26 w Gawrych Rudzie, w skład której wchodzi grunt orny o pow. 0,1855 ha.
Podział tych gruntów według kategorii użytkowania przedstawia się następująco:
W ramach ochrony czynnej w 2006 roku wykonano zabiegi polegające na :
Zabiegi te zostały sfinansowane przez NFOŚiGW .
Grunty rolne o pow. 120,7 ha (40%) są użytkowane rolniczo:
Na powierzchni 15,64 ha uprawiano owies, żyto, rzepak i saradelę, a 0,20 ha pozostawiono w czarnym ugorze. Zabiegi te prowadzi się w celu utrzymania gruntów w odpowiedniej kulturze, zachowania różnorodności biologicznej, zapewnienia materiału siewnego na poletka zaporowe oraz zapobiegania zarastaniu gruntów rolnych przez roślinność drzewiastą i krzewy. Pozostałe 6,91 ha wykorzystano na poletka zaporowe utworzone w celu zatrzymania zwierzyny w lesie w okresie nasilonych szkód w uprawach rolnych. Na poletkach uprawiano owies, żyto z wyką i rzepak.
W 2006 r. WPN otrzymał na podstawie decyzji ARiMR płatności obszarowe do gruntów rolnych oraz z tytułu ONW dla powierzchni 19 ha (obszary o niekorzystnych warunkach gospodarowania) za 2005 r. w łącznej wysokości 13.723,90 zł.
W maju został złożony podobny wniosek o przyznanie płatności na 2006 r. na taką samą powierzchnię gruntów. W listopadzie 2006 r. agencja wydała decyzję o przyznaniu tych płatności zgodnie z wnioskiem w łącznej wysokości 16.158,18 zł.
3.2.1 Ochrona różnorodności biologicznej w rolnictwie Joanna Górecka
W 2006 roku zakończono realizację projektu „Zachowanie i ochrona różnorodności biologicznej w rolnictwie na terenie WPN”, realizowanego wspólnie ze Stowarzyszeniem Konferencja Służb Ochrony Przyrody Zielonych Płuc Polski. Kontynuacją tego programu jest projekt pod nazwą „Rodzime rasy zwierząt gospodarskich pomagają zwiększyć dochód rolników z Wigierskiego Parku Narodowego”, finansowany przez Fundację HPI, koordynowany przez Stowarzyszenie KSOP ZPP, przy współpracy parku. W ramach projektu HPI zakupiono zwierzęta rodzimych ras i przekazano je do gospodarstw rolnych na terenie WPN i otuliny (5 krów polskich czerwonych i 3 konie rasy konik polski). Rolnikom w 2006 roku przekazano około 60 sadzonek jabłoni lokalnych odmian ze szkółki jabłoni w Tartaku. W sierpniu zaokulizowano posadzone w 2005 roku podkładki – 200 szt., jesienią posadzono kolejne podkładki – 300 szt.
W ramach tego programu odbywają się także szkolenia dla rolników – dorosłych mieszkańców parku. W 2006 roku przeprowadzono 3 spotkania szkoleniowe:
W 2006 roku przeprowadzono cykl dziesięciu szkoleń dla rolników w ramach pomocy technicznej (Plan Rozwoju Obszarów Wiejskich, Działanie 8. Pomoc techniczna) – przedsięwzięcie pn.: „Promocja Krajowego Programu Rolnośrodowiskowego na terenie Wigierskiego Parku Narodowego i okolicy”. Szkolenia odbywały się we wsiach na terenie parku. Prowadzącymi byli Zdzisław Szkiruć, Joanna Górecka oraz pracownicy Zespołów Doradztwa Rolniczego. Tematy wykładów:
Łącznie w szkoleniach uczestniczyło 178 osób z terenu WPN i okolicy. W ramach przedsięwzięcia wydano broszurę informacyjną pt.: „Ochrona dzikich gatunków i ich siedlisk - formy ochrony przyrody; ochrona przyrody w Krajowym Programie Rolnośrodowiskowym” w nakładzie 1000 egzemplarzy.
3.3 Ochrona ekosystemów wodnych Michał Osewski
W 2006 r. w wybranych ekosystemach wodnych parku kontynuowano program ochrony zespołów ryb i raków. Zabiegi ochronne wykonywano w jeziorach Wigry, Pierty, Leszczewek, Omułówek, Krusznik, Królówek, Postaw, Białe Wigierskie, Długie Wigierskie, Muliczne, Suchar Wschodni, Suchar Zachodni, Suchar Dembowskich oraz Suchar Wielki, o łącznej powierzchni 2666,36 ha, oraz rzece Czarnej Hańczy. Polegały one na:
I. Zarybieniach wód gatunkami:
II. Odłowach rybackich i wędkarskich, w tym: 1. odłowach regulacyjnych:
2. odłowach tarlaków do wychowu materiału zarybieniowego (sielawy, siei, szczupaka); 3. odłowach wędkarskich; 4. odłowach kontrolnych raków; 5. odłowach kontrolnych ryb;
III. lokalnym wykaszaniu trzcinowisk w celu poprawy warunków tarliskowych dla ryb oraz polepszenia warunków sanitarnych w strefie brzegowej;
IV. obserwacji stanu zdrowotnego ryb (ewentualne śnięcia, w tym przyczyny środowiskowe – przyduchy).
I. Zarybienia i zaraczenia
W 2006 r. dokonano zarybień jezior Wigry, Białe Wigierskie, Pierty, Mulaczysko, Omułówek, Krusznik oraz Leszczewek, a także fragmentu rzeki Czarnej Hańczy. Łącznie zarybiono 2517,99 ha jezior oraz 2-kilometrowy odcinek rzeki. Ilości materiału zarybieniowego z podziałem na gatunki i ich sortymenty wielkościowe wprowadzone do wybranych wód parku zawarte są w załączniku 13.
Wpuszczony do jezior parku wylęg sielawy, siei oraz szczupaka w całości pochodził z wylęgarni ryb WPN. Z własnych tarlaków wyhodowano 27 480 000 szt. wylęgu sielawy, 840 000 szt. wylęgu siei oraz 450 000 szt. wylęgu szczupaka. W ramach wykonywanych usług wylęgarniczych, z których korzystało w sezonie 2005/2006 sześć podmiotów, uzyskano dodatkowo 6 840 000 szt. wylęgu sielawy, 150 000 szt. wylęgu siei oraz 1 845 000 wylęgu szczupaka. Za wykonaną inkubację park przejął 2 140 000 szt. wylęgu sielawy oraz 922 500 szt. wylęgu szczupaka.
W wylęgarni ryb WPN-u w Tartaku kontynuowano produkcję materiału zarybieniowego suma. Z narybku obsadowego zakupionego ze środków finansowych NFOŚiGW (7 000 szt.) uzyskano 6440 szt. narybku jesiennego, który przeznaczono na zarybienia wód parku.
Ze środków NFOŚiGW zakupiono także: 4 000 szt. narybku jesiennego pstrąga potokowego, oraz 13 750 szt. „kroczka” lina (550 kg), który to materiał zarybieniowy w całości wpuszczono do parkowych wód.
W 2006 r. Instytut Rybactwa Śródlądowego przekazał nieodpłatnie na rzecz WPN-u 800 szt. narybku jesiennego czystej genetycznie siei (pochodzącej z Jeziora Wisztynieckiego). Narybek ten został wpuszczony do jeziora Białe Wigierskie w celu odtworzenia populacji tego gatunku w tym jeziorze a także stworzenia stada matecznego.
II. Odłowy
1. Odłowy regulacyjne wykonywano w jeziorze Wigry (powierzchnia 2098,66 ha), Pierty (233,28 ha), Leszczewek (21,85 ha), Omułówek (17,80 ha), Królówek (10,07 ha) oraz Postaw (15,77 ha) przy wykorzystaniu rybackiego sprzętu biernego oplatającego (wontony sielawowe, siejowe, okoniowo-płociowe, leszczowe), biernego klatkowego (żaki, kozaki, mieroże, przestawa węgorzowa) oraz w niewielkim stopniu ciągnionego (przywłoka). Ogółem odłowiono 16 436 kg ryb. Dane dotyczące struktury odłowów zawarte są w załączniku.
2. Odłowy tarlaków W kwietniu przeprowadzono na jeziorze Wigry odłowy tarlaków szczupaka, w listopadzie oraz grudniu odłowy tarlaków sielawy i siei. Odłowiono i pozyskano następujące ilości tarlaków (w kg) i zapłodnionej ikry (w litrach):
Z ikry szczupaka wyhodowano 450 000 szt. wylęgu żerującego, który wpuszczono do parkowych jezior. Ikra sielawy i siei jest inkubowana w wylęgarni ryb WPN a wylęganie narybku nastąpi w marcu 2007 r. W wylęgarni zgromadzono także 52 litry ikry sielawy oraz 2,25 litra ikry siei, którą dostarczyły dwie spółki rybackie z poza terenu parku.
3. Odłowy wędkarskie Presja wędkarska w roku 2006 była nieco mniejsza niż w roku 2005, a wędkarze odłowili w przybliżeniu ok. 20 000 kg ryb, głównie leszcza, okonia oraz płoci. W 2006 roku sprzedano 4773 licencje wędkarskie. Liczby sprzedanych licencji z podziałem na poszczególne kategorie przedstawiały się następująco:
4. Odłowy kontrolne raków W 2006 r. Instytut Rybactwa Śródlądowego przy współpracy z parkiem przeprowadził odłowy kontrolne raków w następujących jeziorach: Wigry, Białe Wigierskie, Długie Wigierskie, Muliczne. Odłowy kontrolne potwierdziły obserwacje z poprzednich ostatnich lat – liczebność raka pręgowatego, z niewiadomych przyczyn, jest nadal bardzo niska.
5. Odłowy kontrolne ryb W 2006 r. Instytut Rybactwa Śródlądowego przy współpracy z parkiem przeprowadził odłowy kontrolne ryb w następujących jeziorach: Białe Wigierskie, Długie Wigierskie, Suchar Wschodni, Suchar Zachodni, Suchar Dembowskich oraz Suchar Wielki. Zebrane materiały są w trakcie opracowywania przez Instytut.
III. Lokalne wykaszanie trzcinowisk
W okresie zlodzenia wykonano na jez. Wigry (zatoka Zadworze oraz ploso Północne) koszenie roślinności wynurzonej (trzcinowisk), w celu poprawy warunków tarliskowych ryb oraz polepszenia warunków sanitarnych w strefie przybrzeżnej. Wykoszono łącznie ok. 3600 metrów linii brzegowej, stosując zasadę naprzemiennego koszenia 100 do 200 m i pozostawiania brzegu w stanie nienaruszonym na podobnej długości.
IV. Stan zdrowotny ryb, śnięcia, zagrożenia
W 2006 r. nie wystąpiły w żadnym z jezior WPN-u zjawiska wywołujące masową śmiertelność ryb (przyduchy, epizoocje). Podobnie jak w latach ubiegłych obserwowano negatywny wpływ kormorana czarnego na liczebność ichtiofauny.
V. Pozostała działalność W 2006 roku WPN przy finansowym wsparciu NFOŚiGW realizował projekt „Ochrona ekosystemów Wigierskiego Parku Narodowego”. W ramach projektu sfinansowano ze środków NFOŚiGW następujące zakupy wspomagające czynną ochronę ichtiofauny:
Całkowity koszt dotacji wyniósł 23 084,00 zł.
3.4 Ochrona gatunków roślin i zwierząt
Lech Krzysztofiak, Wojciech Misiukiewicz
I. Czynna ochrona roślin
W ramach ochrony zagrożonych gatunków roślin kontynuowano badania dotyczące oceny efektu ekologicznego projektu związanego z czynną ochroną storczyków. Głównym celem rozpoczętego w 2003 roku projektu była ochrona dwóch zagrożonych gatunków storczyków umieszczonych w „Polskiej czerwonej księdze roślin naczyniowych” oraz na „Liście roślin wymierających i zagrożonych w Polsce” – miodokwiatu krzyżowego Herminium monorchis i kukuczki kapturkowatej Neottianthe cucullata. Po kilkadziesiąt osobników z obu gatunków storczyków przeniesionych zostało z macierzystych stanowisk (znad Rospudy i Kanału Augustowskiego) na stanowiska zastępcze wytypowane w granicach parku.
W przypadku kukuczki kapturkowatej na wszystkich nowych stanowiskach stwierdzono obecność przeniesionych storczyków. Na dwóch stanowiskach stwierdzono zwiększenie liczebności okazów przez wysianie nasion.
W przypadku miodokwiatu krzyżowego na dwóch nowych stanowiskach stwierdzono obecność introdukowanego gatunku. Nadal trudno jest jednak jednoznacznie ocenić efekt ekologiczny tego przedsięwzięcia.
II. Obserwacje rzadkich gatunków zwierząt
Poniżej przedstawiono tabelę zawierającą informacje o obserwacjach rzadkich gatunków zwierząt na terenie parku i jego otuliny. Większość z tych obserwacji pochodzi z kart ewidencji wybranych gatunków zwierząt, wypełnianych co miesiąc przez leśniczych obwodów ochronnych.
Tabela 17. Obserwacje rzadkich gatunków zwierząt w 2006 r.
W 2006 r. przeprowadzono inwentaryzację aktywnych kopców mrówek, w wyniku której zaewidencjonowano 591 mrowisk. Do tej pory określono przynależność gatunkową większości okazów mrówek pobranych podczas inwentaryzacji, stwierdzając 7 gatunków: Formica rufa, F. polyctena, F. pratensis, F. lugubris, F. exsecta, F. rufibarbis i F. truncorum.
III. Ochrona stanowisk zwierząt zagrożonych wyginięciem
Na terenie parku wyznaczone są trzy strefy ochrony ostoi, miejsc rozrodu lub regularnego przebywania. Wszystkie dotyczą bielika (Haliaeetus albicilla).
IV. Opieka nad chorymi i rannymi zwierzętami
W 2006 roku, w wolierze w Maćkowej Rudzie zapewniono opiekę rannym w wypadkach losowych zwierzętom. Zestawienie tych zwierząt przedstawia poniższa tabela.
Tabela 18. Ewidencja zwierząt przetrzymywanych w wolierze w Maćkowej Rudzie w 2006 r.
|