3.10. Ochrona krajobrazu

3.10.1 Zagospodarowanie przestrzenne

Janina Kamińska

W roku 2009 tak Wigierski Park Narodowy wypowiadał się w sprawie możliwości wprowadzenia zmiany punktowej miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego części wsi Gawrych Ruda na terenie parku oraz możliwości wprowadzenia zabudowy w części wsi Nowa Wieś na terenie strefy ochronnej parku w gminie Suwałki. W obu przypadkach WPN nie uzgodnił zaproponowanych przez Urząd Gminy w Suwakach zmian.

Niektóre wsie na terenie parku i otuliny mają zrealizowane miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego. Dla terenów, dla których nie ma obowiązujących miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego na obszarze parku i otuliny inwestycje prywatne realizowane są na podstawie decyzji o warunkach zabudowy. Projektowane inwestycje są uzgadniane przez dyrektora parku zgodnie z zapisami ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

Zgodnie z zapisami ustawy o ochronie przyrody tereny wykorzystywane gospodarczo na obszarach parków narodowych objęte są ochroną krajobrazową. Zarówno po uzgodnieniu decyzji o warunkach zabudowy jak i po wejściu w życie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego dyrektor parku chociaż ma chronić krajobraz to nie ma możliwości wypowiedzenia się, na etapie wydawania pozwolenia na budowę, na temat powstających inwestycji (np. w sprawie szczegółowej lokalizacji, formy i skali realizowanych obiektów, zastosowanych detali architektonicznych itp.).

W 2009 roku w Wigierski Park Narodowy zajmował się 126 sprawami dotyczącymi zagospodarowania przestrzennego parku i otuliny. 46 spraw dotyczyło uzgodnień decyzji o warunkach zabudowy, pozostałe sprawy dotyczyły:

• informacji o samowolach budowlanych kierowanych do inspektoratów nadzoru budowlanego,
• stanowisk parku i odpowiedzi na zapytania zainteresowanych stron o możliwościach inwestowania na terenie parku,
• inwestycji realizowanych przez WPN.

Uzgodnienia decyzji o warunkach zabudowy w otulinie parku

W sprawach o wydanie decyzji o warunkach zabudowy na terenie strefy ochronnej parku WPN zajmował stanowisko w 32 przypadkach. Uzgodnione inwestycje położone były na obszarze gmin Suwałki, Krasnopol, Nowinka i Giby. Przedmiotem uzgodnień były:

1. utworzenie siedliska we wsi Burdeniszki dwu siedlisk w Krzywem w gminie Suwałki;;

2. budowa, rozbudowa lub przebudowa budynku mieszkalnego we wsiach, Mikołajewo (3), Remieńkiń, Żubrówka Stara (2), Jeziorki (2) i Ryżówka (2) w gminie Krasnopol oraz we wsiach Burdeniszki, Płociczno, Piertanie (2), Sobolewo i Bobrowisko w gminie Suwałki;

3. budowa szamba we wsi Bobrowisko w gminie Suwałki;

4. budowa linii energetycznej we wsi Polule i budowa odcinka światłowodu we wsi Okuniowiec w gminie Suwałki oraz budowa linii energetycznej we wsi Piotrowa Dąbrowa w gminie Krasnopol;

5. również budowa stawu rybnego i domu letniskowego w Mikołajewie w gminie Krasnopol, budowa budynku garażowego, usługowego i hali produkcyjnej w Płocicznie, budowa hali produkcyjnej we wsi Krzywe, zmiana sposobu użytkowania budynku gospodarczego na mieszkalny we wsi Sobolewo w gminie Suwałki oraz rozbudowa remizy strażackiej we wsi Sarnetki w gminie Giby.

Uzgodnienia decyzji o warunkach zabudowy w granicach parku

W roku 2009 Park w granicach swojego obszaru zajmował stanowisko w 14 sprawach związanych z uzgodnieniem decyzji o warunkach zabudowy. Dotyczyły one terenu gmin Suwałki, Nowinka i Krasnopol. Były to postanowienia o pozytywnym uzgodnieniu inwestycji. Przedmiotem uzgodnień były:

1. 5 spraw dotyczących budowy budynków mieszkalnych: w Rosochatym Rogu (2), Maćkowej Rudzie w gminie Krasnopol; w Bryzglu w gminie Nowinka; w Leszczewie i Tartaku w gminie Suwałki;

2. 3 sprawy dotyczące budowy siedliska w tym w Leszczewie i Tartaku w gminie Suwałki oraz we wsi Krusznik, w gminie Nowinka;

3. 2 sprawy dotyczące budowy budynków gospodarczych we wsi Rosochaty Róg w gminie Krasnopol;

4. 2 sprawy dotyczące budowy pomostów we wsi Bryzgiel w gminie Nowinka;

5. po jednej sprawie dotyczącej budowy studni kopanej we wsi Piertanie i budowy schodów przeciwpożarowych w Domu Pracy Twórczej w Wigrach w gminie Suwałki.

3.10.2 Zadrzewienia

Wojciech Kamiński

W 2009 roku Dyrektor Wigierskiego Parku Narodowego rozpatrzył 33 wnioski dotyczące wycinki drzew z zadrzewień, w tym:

- pozytywnie – 24 wnioski,

- częściowo pozytywnie – 6 wniosków,

- negatywnie – 3 wnioski,

- oddalił lub przekazał wg właściwości, w związku z brakiem uzasadnienia do podjęcia czynności

  w trybie art. 83 ust. 1 pkt.5 ustawy o ochronie przyrody – 3 wnioski.

Łącznie usunięto 273szt. drzew oraz krzewy na powierzchni 394m2. Główne przyczyny usunięcia drzew i krzewów z zadrzewień to zabiegi pielęgnacyjne, zagrożenie istniejących obiektów budowlanych oraz projektowane inwestycje budowlane. Większość wydanych decyzji zezwalających na wycinkę drzew nakładała na właścicieli nieruchomości obowiązek zasadzenia nowego zadrzewienia z gatunków drzew rodzimych. Nie wyrażono zgody na usunięcie 28 szt. drzew.

Tabela 26 Drzewa wyznaczone w 2009 r. do wycinki na terenie Wigierskiego Parku Narodowego

W analizowanym okresie Dyrektor Wigierskiego Parku Narodowego uzyskał od Wójta Gminy Suwałki pozytywną decyzję na wycinkę 7 drzew z zadrzewień znajdujących się na gruntach stanowiących własność Parku.

3.11 Ochrona wartości kulturowych

Maciej Ambrosiewicz

W roku 2009 WPN prowadził następujące działania na rzecz ochrony walorów kulturowych:

• uzupełnienie elementów kompozycji stanowiącej część instalacji we wsi Czerwony Krzyż (zastąpienie krzyża sosnowego krzyżem dębowym) wraz z oznakowaniem miejsca za pomocą tablicy,

• przejęcie do Muzeum Wigier w ramach współpracy z Muzeum Okręgowym w Suwałkach dłubanki (łodzi) jako depozyt,

• umożliwienie ustawienia trzech krzyży w miejscu hipotetycznej lokalizacji cmentarza w pobliżu nieistniejącej wsi Słupie (na wniosek Wójta Gminy Suwałki).

Ponadto w Muzeum Wigier były prowadzone warsztaty z dawnych rzemiosł przez NOT w Suwałkach.

3.12 Ochrona przed szkodnictwem

Antoni Ignatowicz

Straż Parku Wigierskiego Parku Narodowego do 10 lipca 2009 roku funkcjonowała w 5 osobowej obsadzie, a od 11 lipca ze względu na przewlekłą chorobę jednego z funkcjonariuszy nałożone zadania realizowała w 4-ro osobowym składzie, 3 strażników i komendant. Do pomocy w sytuacjach, kiedy zachodziła taka konieczność decyzją Dyrektora włączano pracowników terenowych Służby Parku Narodowego.

Głównymi przestępstwami i wykroczeniami z jakimi ma do czynienia Straż Wigierskiego Parku Narodowego, są naruszenia prawa polegające przede wszystkim na:

• kłusownictwie rybackim (art. 27a. ust. 1, ustawy z dnia 18.04.1985 r. z późn. zm. o rybactwie śródlądowym), przez które rozumie się nielegalne połowy ryb sieciami, przy użyciu prądu i przy użyciu ościeni, oraz amatorski połów ryb wędkami bez wymaganego zezwolenia (art. 27; ust. 1 cytowanej ustawy);
• zaborze mienia ( art.278 §1 kk i art.290 ust. 1 kk.), polegającym na kradzieży drewna ze stosów, oraz innych rzeczy ruchomych jak również nielegalnym wyrębie i kradzieży drewna;
• kłusownictwie na zwierzynę łowną (marginalnie zdarza się wnykarstwo);
• “dzikiej turystyce” i biwakowaniu poza miejscami do tego celu wyznaczonymi.(art.15, ust. 1, pkt. 23; ustawy z dnia 16.04.2004 r. o ochronie przyrody), jak również paleniu ognisk w miejscach nie wyznaczonych (art.15, ust. 1, pkt.10 cytowanej ustawy);
• ruchu pojazdów poza drogami publicznymi (art.15 ust.1 pkt.18 ustawy jw.);
• parkowaniu pojazdów w miejscach do tego nie przeznaczonych (art.161 kw.);
• zaśmiecaniu lasu (art.162 §1 kw).

Straż Parku wyposażona jest w:

- krótką bojową broń palną (pistolety P-83 “Wanad”),

- ręczne miotacze gazu,

- radiotelefony nasobne typu “Motorola” (GP-340),

- telefony komórkowe,

- kajdanki,

- 2 samochody terenowe typu ŁADA – NIVA,

- łodzie motorowe typu “Harpun” i łódź hybrydowa typu “Okoń” z silnikiem zaburtowym,

- łódź wiosłową z doczepnym silnikiem zaburtowym.

Funkcjonariusze Straży Parku w 2009 roku uczestniczyli w 454 patrolach na terenie Wigierskiego Parku Narodowego, z czego 11 to patrole prowadzone wspólnie z funkcjonariuszami policji z KMP Suwałki (8) i KPP Sejny (3). W wyniku tych patroli strażnicy:

1. wylegitymowali 836 osób, z czego pouczonych zostało 352 osoby o konieczności przestrzegania przepisów obowiązujących na terenie WPN; dokonali kontroli 7 transportów drewna wywożonego z lasu WPN, u których nie stwierdzono nieprawidłowości zaś na osoby świadomie naruszające prawo (art. 161 kw.) nałożono 19 grzywien w drodze mandatu karnego na ogólną sumę 3000 złotych, (a w 1 przypadku odmowy przyjęcia mandatu karnego) skierowano wniosek o ukaranie do Sądu Grodzkiego w Suwałkach gdzie Sąd , uznał winę sprawcy naruszenia art.161 kw. i zasądził od niego 200 złotych grzywny
2. znaleźli w wodach WPN, przejęli i zabezpieczyli następujący sprzęt kłusowniczy:

- sieć typu wonton – 131 sztuk, z czego 26 wontonów żyłkowych przekazano do magazynu sieci WPN

- 6 sieci typu żak, z czego 1 sztukę przekazano do muzeum rybactwa WPN

- 5 sieci typu „ganta”

- 3 sznury na węgorze,

- 10 pęczków na węgorze;

- 2 sieci typu zasuwka

- 3 sieci typu przestawa

- 2 wędki smołówki

Ze znalezionego sprzętu pozostawiono w magazynie WPN do zniszczenia 55 wontonów, 1 żak, 2 zasówki, 3 ganty, 2 przestawy rzeczne i 1 sznur węgorzowy. Przekazano do magazynu WPN 85,5 kg ryb. Dwukrotnie udało się ująć kłusowników poławiających ryby na jeziorze Wigry. Kłusownicy zostali osądzeni i skazani przez Sąd Grodzki w Suwałkach. Komendant Straży Parku 12 razy reprezentował interesy WPN przed Sądami Grodzkim i w Suwałkach i Sejnach.

W roku 2009 funkcjonariusze Straży Parku uczestniczyli w 2 szkoleniach strzeleckich zorganizowanych przez Komendanta Straży Parku przy wydatnej pomocy KMP w Suwałkach.

Tabela 27 Szkodnictwo i ochrona przed szkodnictwem w 2009 r.