3.4.3 Monitoring liczebności kolonii kormorana nad jeziorem Długim

Marek Jeromin

Obserwacje mające na celu uzyskanie informacji o liczebności kolonii kormorana nad jeziorem Długim prowadzone były w latach 2009 i 2010. Liczenie prowadzone było z pomostu na jeziorze Długim, rano, około wschodu słońca. Kormorany zasiedlały drzewa o różnym stopniu ulistnienia, w odległości od około 100 do około 400 metrów od miejsca obserwacji. W trakcie liczenia część ptaków przemieszczała się, co powodowało dodatkowe utrudnienie przy ustaleniu faktycznej ich liczby. Prace prowadzone były w miesiącach letnich. W oparciu o zebrane dane, liczba ptaków wahała się od około 850 sztuk pod koniec sierpnia 2009 do około 920 sztuk w tym samym okresie w roku 2010. Są to dane maksymalne, a biorąc pod uwagę utrudnienia przy liczeniu należy według mojej oceny wyniki te podwyższyć o minimum 10% .

3.4.4 Ochrona płazów

Aleksandra Mackiewicz

Od kilku lat prowadzona jest akcja ochrony płazów w czasie ich wędrówek do miejsc rozrodu. 2 kwietnia 2010 pracownicy Pracowni Naukowo-Edukacyjnej rozstawili płotki dla żab, na długości około stu metrów, przy drodze do miejscowości Wiatrołuża. Młodzież z Zespołu Szkół w Kaletniku codziennie dokonywała przeglądu zawartości wiader przy zainstalowanych płotkach. W przypadku znalezienia płazów w wiaderkach, zwierzęta były przenoszone na drugą stronę drogi. Po dwóch tygodniach, gdy płazy przestały się przemieszczać, płotki zostały usunięte. W sumie młodzież przeniosła 29 ropuch, 202 żaby wodne i 375 żab brunatnych.

3.4.5 Obserwacje ptaków na jeziorze Wigry w 2010 r.

Dorota i Jerzy Zawadzcy

W 2010 r. wykonano 4 pełne kontrole (pływanie wzdłuż całej linii brzegowej jeziora) w czerwcu, lipcu, sierpniu i wrześniu
     (tab. 13.).

Tab. 13. Wyniki liczeń ptaków Wigier

Monitoring rozrodu bielika

Stanowisko 1.

Kontrola: 28.04: dorosły ptak na gnieździe – gniazdo zajęte

Kontrola: 28.06: 1 lotny młody na gnieździe

Stanowisko 2.

Kontrola: 28.04: dorosły ptak na gnieździe – gniazdo zajęte

Kontrola: 28.06: 1 lotny młody na gnieździe

Stanowisko 3.

Gniazdo nie kontrolowane, podobno zajęte (inf. od leśniczego)

3.4.6 Opieka nad chorymi i rannymi zwierzętami

Wojciech Misiukiewicz

Ośrodek rehabilitacji zwierząt został wybudowany w 1999 roku z pomocą finansową Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Wigierski Park Narodowy otrzymał dofinansowanie w ramach wniosku "Ochrona ekosystemów lądowych Wigierskiego Parku Narodowego” (Umowa nr 310/99/Wn-50/OP-WK z dnia 26.08.1999 r.). Ośrodek rehabilitacji zwierząt funkcjonuje w oparciu o decyzję Ministerstwa Środowiska (DOPog-4201-04-4S-8/04/jr) z dnia 31.08.2004 r.

Schronisko zlokalizowane jest w województwie podlaskim, na terenie Gminy Giby, w miejscowości Maćkowa Ruda 57, 16-503 Krasnopol. Placówka działa w oparciu o Zarządzenie nr 17/2010 Dyrektora Wigierskiego Parku Narodowego z dnia 15 listopada 2010 r. Zabiegi weterynaryjne dokonywane są przez lekarzy weterynarii Lecznicy Weterynaryjnej ,,Vita-Wet” (ul. Utrata 9, 16-400 Suwałki). Współpraca WPN z lekarzami weterynarii odbywa się zazwyczaj na zasadzie wolontariatu; część zabiegów finansowana jest z kasy parku. Utylizację zwłok padłych zwierząt przeprowadza firma STRUGA S.A. (ul. Kościuszki, 19-400 Olecko).

W tabeli 14 przedstawiono wykaz zwierząt, które trafiły w roku 2010 do ośrodka rehabilitacji w Maćkowej Rudzie, z czego 38 stanowiły ptaki, a 4  ssaki. Wśród ptaków przeważały bociany białe (15 osobników), pozostałe to: 4 myszołowy, 2 kobuzy, sowa uszata, oraz drobne ptaki śpiewające. Większość zwierząt po opatrzeniu i rekonwalescencji została wypuszczona na wolność (9 zwierząt padło).

Tabela 14. Ewidencja zwierząt przetrzymywanych w ośrodku rehabilitacji zwierząt w Maćkowej Rudzie w 2010 r.

3.5 Działalność edukacyjna

Katarzyna Łukowska

Działania edukacyjne w 2010 były prowadzone w oparciu o „Plan działalności edukacyjnej Wigierskiego Parku Narodowego na rok 2010" i objęły następujące działania:

1. Zajęcia edukacyjne:

W 2010 zajęcia edukacyjne prowadzone były w ciągu całego roku w siedzibie Wigierskiego Parku Narodowego w Krzywem, a na ścieżkach edukacyjnych oraz w Ośrodku Edukacji Środowiskowej w okresie od kwietnia do połowy października. Łącznie wzięło w nich udział około 1977 uczestników.

W tym roku w ramach warsztatów przyrodniczo-kulturowych kontynuowano cykl zajęć „Spotkania z Wigierkiem”. Przeprowadzono je w szkołach lub w siedzibie WPN w miesiącach styczniu, marcu, czerwcu, wrześniu październiku i grudniu. W lutym w siedzibie Wigierskiego Parku Narodowego odbyły się zajęcia pt „Zimowa Akademia Przyrody”. Uczestniczyło w niej codziennie 30 dzieci z terenu parku.

W dniach 23.03-25.03.2010 r. w siedzibie Wigierskiego Parku Narodowego w Krzywem odbywały się warsztaty rzeźbiarskie pt. „Uczymy się sztuki rzeźbienia”. W warsztatach uczestniczyła młodzież gimnazjalna z okolicznych szkół: z Zespołu Szkół w Kaletniku, z Zespołu Szkół w Płocicznie- Tartak i z Zespołu Szkół w Starym Folwarku. Łącznie w warsztatach uczestniczyło 23 uczniów wraz z opiekunami.

W czerwcu w siedzibie WPN-u w Krzywem zorganizowano warsztaty dla 20-tu nauczycieli. Celem warsztatów była prezentacja przyrody parku, oferty edukacyjnej i turystycznej, ale przede wszystkim zachęcenie do stosowania aktywizujących metod dydaktycznych podczas lekcji przyrody, biologii, geografii i prowadzenia zajęć w terenie. Spotkanie było też doskonałą okazją do wymiany doświadczeń między nauczycielami a pracownikami parku zajmującymi się edukacją ekologiczną.

W sierpniu w Ośrodku Edukacji Środowiskowej na Słupiu odbywały się warsztaty Letniej Akademii Przyrody, w których udział wzięły dzieci i ich opiekunowie, mieszkańcy Wigierskiego Parku Narodowego i Suwalszczyźnie oraz turyści. Wzięło w niej udział 30 osób.

W grudniu Wigierski Park Narodowy zorganizował warsztaty świąteczne z cyklu „Spotkania z Wigierkiem”. Wzięły w nich udział 90-cioro dzieci ze szkół z terenu WPN. Spotkania odbyły się w Szkołach Podstawowych w Mikołajewie i Maćkowej Rudzie, w Zespołach Szkół w Starym Folwarku i Płocicznie – Tartak. Tematem tegorocznych spotkań świątecznych było wykonanie z papierowych toreb ekologicznych opakowań na prezenty świąteczne.

2. Imprezy, akcje:

Dzień Ziemi w WPN

W kwietniu został zorganizowany Dzień Ziemi. Przebiegał on pod hasłem poznawania Wigierskiego Parku Narodowego. Odbyła się gra terenowa „Ścieżkami WPN”; grupy uczestników wykonywały różnorodne zadania praktyczne i teoretyczne. Dwie grupy miały za zadanie zebranie śmieci na ścieżkach edukacyjnych „Las” i „Suchary” oraz na terenie przy plaży w Krzywem. Na zakończenie odbyło się podsumowanie konkursu „Makulaturę zbieramy - lasy oszczędzamy”. Zwyciężyła klasa II ze Szkoły Podstawowej w Płocicznie. Dla 15-stu uczniów nagrodą była wycieczka i warsztaty podpatrywania przyrody w Biebrzańskim Parku Narodowym w miesiącu maju.

Europejski Dzień Parków

W końcu maja został zorganizowany w Suwalskiej Wyższej Szkole Zawodowej Europejski Dzień Parków. Miał on charakter pokazu filmowego dla suwalskich szkół ponadgimnazjalnych. Wzięło w nim udział 60 osób , które obejrzały filmy o czterech parkach narodowych województwa podlaskiego. Pokazom towarzyszyły konkursy dotyczące znajomości poszczególnych parków.

Wigierski Park Narodowy dzieciom

1 czerwca, w dniu Międzynarodowego Dnia Dziecka zorganizowano imprezę dla przedszkolaków i dzieci w wieku wczesnoszkolnym pt. „Świat Przyrody – świat przygody”. Wydarzenie to połączone było z uroczystym otwarciem placu edukacyjnego o tej samej nazwie, który przegotowano dzięki środkom NFOŚiGW. W tym dniu na dzieci czekało na placu mnóstwo atrakcji – Akademia Przyrody Przedszkolaka – czyli warsztaty przyrodnicze i ciekawa lekcja przyrody w formie zabawy, Spotkanie z Wigierkiem, turnieje wiedzy i wspólna, duża gra planszowa – „Wędrówki po Wigierskim Parku Narodowym”, ognisko połączone z grami i zabawami. W imprezie wzięło udział ponad 100 osób – zarówno uczestników indywidualnych jak i grup zorganizowanych (Przedszkole Nr 3 w Suwałkach, klasy I-III ze Szkoły Podstawowej w Raczkach).

Akcja "Sprzątanie Świata"

16 września w sprzątaniu wzięły udział załogi kajakowe składające się z uczniów Zespołu Szkół Technicznych w Suwałkach, które dzięki uprzejmości firm „Akajak” i HOBBIT mogły bezpłatnie skorzystać ze sprzętu pływającego. Grupy te sprzątały brzegi rzeki Czarnej Hańczy na odcinkach Postaw - Maćkowa Ruda, Maćkowa Ruda - Tartaczysko. Na zakończenie zorganizowane zostało ognisko w miejscowości Maćkowa Ruda. W dniach 18-19 września w sprzątaniu wzięli udział członkowie PTTK, którzy usuwali śmieci znad brzegów jeziora Wigry.

Głównym dniem imprezy był 17 września. W akcji wzięło udział ponad 500 uczniów oraz nauczycieli. Sprzątane były brzegi jezior, plaże, szlaki turystyczne, ścieżki edukacyjne, parkingi, drogi gminne na terenie Parku, likwidowane były dzikie wysypiska. Przewodnikami na trasach byli pracownicy WPN. Park zapewnił uczestnikom sprzątania worki na śmieci, rękawiczki oraz transport. Na zakończenie imprezy dostarczone zostały kiełbaski z pieczywem oraz zorganizowano ogniska w miejscowościach: Krzywe, Stary Folwark, Słupie, Płociczno Tartak, Mikołajewo, Maćkowa Ruda, Wysoki Most, Lipniak oraz Wigry. Podczas tegorocznej akcji Sprzątania Świata zebrano 3460 kg śmieci.

Akcja rozdawania budek lęgowych na terenie WPN

Wigierski Park Narodowy jesienią 2010 roku w ramach cykliczne organizowanych warsztatów przyrodniczo - kulturowych pt. "Spotkania z Wigierkiem" przeprowadził akcję „Ptaki wokół nas - dziuplaki” W spotkaniach uczestniczyli uczniowie i nauczyciele z Zespołu Szkół w Starym Folwarku, ze szkoły Podstawowej w Maćkowej Rudzie i w Mikołajewie. Na specjalne spotkanie zostały zaproszone również dwa szkolne koła zainteresowań ze szkoły w Monkiniach i z Zespołu Szkół w Płocicznie - Tartak. Spotkania prowadził pan Adam Tarłowski – ornitolog, który opowiedział o zasadach wieszania i użytkowania budek lęgowych. Uczestnikom spotkań przekazano zakupione w ramach projektu budki lęgowe dla ptaków.

Zielone Kino – sobotnie pokazy filmów „pod chmurką”,

Filmy które prezentowano związane były tematycznie z przyrodą oraz ludźmi z terenu Suwalszczyzny. W 5 projekcjach udział wzięło około 200 osób.

3. Konkursy:

Makulaturę Zbieramy- Lasy Oszczędzamy

Uczniowie z czterech szkół w: Płocicznie-Tartak, Maćkowej Rudzie, Mikołajewie i Starym Folwarku wzięli udział w Międzyszkolnym Konkursie na Zbiórkę Makulatury pt. „Makulaturę Zbieramy – Lasy Oszczędzamy”. Przez trzy miesiące - od połowy września do połowy grudnia uczestnicy zbiórki oddali do punktu skupu 14 ton makulatury.

Najwięcej makulatury zebrała Szkoła Podstawowa w Maćkowej Rudzie – prawie 5 ton! Najwięcej makulatury w przeliczeniu na jednego ucznia (394 kg/osobę) zebrała klasa II Szkoły Podstawowej z Zespołu Szkół w Płocicznie-Tartak i tym samym wygrała główną nagrodę – jednodniową wycieczkę na obserwacje wiosennych migracji ptaków w Biebrzańskim Parku Narodowym. Zdobywcy I miejsca udali się na warsztaty przyrodnicze dotyczące wiosennych migracji ptaków w Biebrzańskim Parku Narodowym. Zdobywcy II i III miejsca otrzymali komplety wydawnictw o tematyce przyrodniczej do szkolnych bibliotek. Wszyscy uczestnicy konkursu otrzymali pamiątkowe dyplomy i drobne pamiątki z logo Wigierskiego Parku Narodowego.

W sumie w konkursie wzięły udział 4 szkoły, 67 uczniów. Zebrano:14010 kg makulatury.

Konkurs „Różnorodność biologiczna i formy ochrony przyrody w Polsce”.

We wrześniu ruszyła kolejna edycja konkursu „Różnorodność biologiczna i formy ochrony przyrody w Polsce”. Organizatorem konkursu był Białowieski Park Narodowy. Wigierski Park Narodowy był koordynatorem konkursu na etapie szkolnym i współorganizatorem etapu wojewódzkiego. Do etapu szkolnego zgłosiło się piętnaście szkół i 130 uczniów. W konkursie uczestniczyli gimnazjaliści ze szkół współpracujących z parkiem.

Etap wojewódzki odbył się 8 listopada 2010 roku w Białowieskim Parku Narodowym.

Wśród dziesiątki laureatów znalazł się Rafał Mateuszuk z Zespołu Szkół Społecznych STO w Augustowie pod kierunkiem Pani Agnieszki Górskiej.

4. Programy edukacyjne:

Program „Ekozespołów”

Program Ekozespołów na stałe wpisał się w kalendarz działalności Wigierskiego Parku Narodowego. W roku 2009/2010 udział w nim wzięło 462 osób z 9 szkół. Rozstrzygnięto konkurs na najlepszą pracę dokumentującą działania ekozespołu, wszyscy otrzymali dyplomy i wydawnictwa WPN. Najlepsze prace zgłoszono do konkursu ogólnopolskiego. Nagrodę w konkursie ogólnopolskim otrzymało Publiczne Gimnazjum nr 1 w Grajewie.

Program „Czym skorupka za młodu nasiąknie”

Jest to program edukacyjny o zasięgu ogólnopolskim, opracowany przez Gorczański Park Narodowy, adresowany do uczniów klas I – III szkół podstawowych. Obejmuje on trzy lata nauczania zintegrowanego i jest zgodny z podstawa programową. Roczny cykl zajęć dla każdej klasy składa się z dziesięciu tematów, przeznaczonych do realizacji w kolejnych miesiącach roku szkolnego. Wigierski Park Narodowy jest koordynatorem tego programu w szkołach z terenu powiatów: augustowskiego, sejneńskiego i suwalskiego - kontynuacja programu.

Prowadzono również zajęcia edukacyjne dla uczniów ze szkół zaangażowanych w realizację programu. W zajęciach terenowych uczestniczyło 50 uczniów.

Program edukacji regionalnej

W ramach edukacji regionalnej prowadzono zajęcia edukacyjne z trzech rodzajów:

- warsztaty ceramiczne, w których uczestniczyło: 204 osoby

- warsztaty tkackie, w których wzięło udział 60 osób.

- warsztaty rzeźbiarskie - 107 osób.

5. Imprezy zewnętrzne, wystawy

Dział Edukacji uczestniczył w następujących imprezach organizowanych poza terenem Parku (wymieniono najważniejsze):

Dzień Ziemi na Polach Mokotowskich. W 2010 roku pięcioro pracowników parku wzięło udział w warszawskich obchodach Dni Ziemi organizowanych na Polach Mokotowskich. Tegoroczne obchody były imprezą jubileuszową – obchodzoną w Polsce po raz 20., na świecie zaś po raz 40. Tematem przewodnim była bioróżnorodność, zaś hasłem wokół którego skoncentrowały się prezentacje podczas pikniku - Różnorodność w nas, bioróżnorodność wokół nas.

Piknik Ekologiczny w Przedszkolu Nr 3 w Suwałkach. Jest to coroczna impreza organizowana przez Przedszkole nr 3 w Suwałkach. WPN przygotował stoisko informacyjne oraz organizował konkursy wiedzy i konkursy plastyczne, gdzie można było wygrać wydawnictwa edukacyjne oraz mapy WPN.

6. Wydawnictwa i materiały promocyjne:

Kwartalnik "Wigry" – 4 numery po 2000 egzemplarzy (POIS);

Dodatek dla dzieci i młodzieży "Wigierek" - 2 numery po 2000 egzemplarzy ( POIS);

Dodatek dla rolników "Na miedzy" – 2 numery po 2000 egzemplarzy (POIS);

Strona internetowa www.wigry.win.pl

Kalendarz na rok 2011 „Wigierski Park Narodowy w Europejskiej sieci Natura 2000” szt 2000

"Wirtualne Muzeum Wigier"- płyta CD - nakład 1000 egz .

7. Przygotowanie wniosków o dotacje i realizacja projektów:

Kontynuowano realizację rozpoczętego w 2009 roku projektu „Kwartalnik Wigry jako narzędzie edukacji mieszkańców terenu Wigierskiego Parku Narodowego i jego okolic” w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2007 -2013 – V oś priorytetowa, Realizacja projektu będzie trwać do końca I kwartału 2012 roku.

Przygotowano i zrealizowano wniosek do NFOŚiGW w Warszawie o dotację zadania „Renaturalizacja kompleksu leśnego przyległego do Ośrodka Edukacji Środowiskowej na Słupiu” na kwotę 134.689,31 zł. W czasie realizacji zadania od maja do końca września 2010 roku porządkowano i przywracano do naturalnego stanu teren wokół Ośrodka Edukacji Środowiskowej na Słupiu. W pierwszym etapie prac usunięto obce rośliny inwazyjne, które zostały sprowadzone w czasie funkcjonowania w tym miejscu ośrodków wypoczynkowych. Rośliny inwazyjne rozrastają się bardzo szybko i stanowią zagrożenie dla rodzimych ekosystemów. Z tego też powodu są sukcesywnie usuwane. W ramach projektu istniejącą piwniczkę ziemną przystosowano na schronienie dla nietoperzy. Wykonano także prace rozbiórkowe pozostałości po innych obiektach budowlanych rozrzuconych w całym rejonie Zatoki Słupiańskiej oraz wywieziono gruz.

Przygotowano wniosek do RPOWP „Modernizacja Bazy Edukacyjnej Wigierskiego Parku Narodowego” i w sierpniu podpisano umowę na jego dofinansowanie.

Projekt współfinansowany jest przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podlaskiego na lata 2007 – 2013, osi priorytetowej V. Rozwój infrastruktury ochrony środowiska, działania 5.2. Rozwój lokalnej infrastruktury ochrony środowiska. Czas realizacji projektu – IV kwartał 2010 - IV kwartał 2011 roku. Całkowita wartość projektu wynosi 813 631,41 zł. Wartość dofinansowania z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podlaskiego wynosi 545 648,48 zł.

W Ośrodku na Słupiu, wykonana zostanie m. in. nowa aranżacja sal, zakupiony będzie nowoczesny sprzęt laboratoryjny i stacja meteorologiczna. Na wystawie w Krzywem zamontowane zostanie nagłośnienie emitujące dźwięki przyrody, będą nowe eksponaty i audio- przewodniki przeznaczone dla osób słabo- widzących oraz obcojęzycznych.

8. Konferencje i szkolenia pracowników

W ramach projektu „Budowa wspólnej platformy wymiany informacji oraz systemu szkoleń zawodowych w parkach narodowych” realizowanego przez Narodową Fundację Ochrony Środowiska we współpracy z parkami narodowymi organizowano szkolenia dla pracowników parków narodowych. Szczegółowy wykaz tych szkoleń zamieszczono w załączniku 5 analizy w tabeli 5e.

9. Inne:

XVIII Regaty o Puchar Dyrektora WPN

15 sierpnia 2010 r. odbyły się XVIII Regaty o Puchar Dyrektora Wigierskiego Parku Narodowego. Do regat przystąpiło 17 jednostek z Warszawy, Lublina, Białegostoku, Pabianic, Olsztyna i Łodzi Konkurencje odbywały się w trzech klasach: OMEGA standard, jachty kabinowe i w klasie MICRO.

Spotkanie „Współpraca samorządów z Wigierskim Parkiem Narodowym”

Dnia 16 grudnia 2010 roku w Muzeum Wigier w Starym Folwarku odbyło się spotkanie z przedstawicielami samorządów, lokalnych instytucji i szkół z terenu Wigierskiego Parku Narodowego; z trzech powiatów: augustowskiego, sejneńskiego, suwalskiego. Tematem spotkania była „Współpraca samorządów z Wigierskim Parkiem Narodowym”.

Dalej »