Proszę chwilę zaczekać, ładuję stronę ...

Analiza działalności Wigierskiego Parku Narodowego w roku 2012

Spis treści  

Strona główna WPN-u

  

3. ANALIZA I OCENA WYPEŁNIANIA PODSTAWOWYCH FUNKCJI PARKU

  

  

3.1. Ochrona ekosystemów leśnych

  

  

3.1.1. Ochrona lasu

Łukasz Skiendziul

  

  

W celu zabezpieczenia ekosystemów leśnych przed czynnikami abiotycznymi i biotycznymi, w 2012 roku wykonano następujące zabiegi:

  

1. Prognozowanie wystąpienia zagrożenia ze strony owadów liściożernych polegające na:

  1. próbnych odłowach samców brudnicy mniszki do 50 pułapek feromonowych, w których zastosowano feromon o nazwie Lymodor;
  2. obserwacjach intensywności lotów samic brudnicy mniszki wykonanych metodą transektu (10 drzew). Samice zaobserwowano w obwodach ochronnych: Powały (2 szt.), Lipniak i Wysoki Most (po 1 szt.) ;
  3. jesiennych poszukiwaniach owadów zimujących w ściółce na powierzchniach podokapowych. Zebrano i oznaczono materiał z 57 partii kontrolnych, wyznaczonych w 2007 roku metodą „10 ramek”.

2. Ograniczanie występowania owadów kambiofagicznych polegające na:

  1. wykładaniu drzew pułapkowych, tzw. pułapek klasycznych (11 sztuk). Wykorzystano w tym celu głównie wiatrołomy i wywroty oraz drzewa uszkodzone. Pułapki służyły obserwacji stadiów rozwojowych korników świerkowych, po wykorzystaniu zostały terminowo korowane lub wywożone z lasu;
  2. odłowach kambiofagów świerka (kornik drukarz i chrząszcze towarzyszące) w pułapki feromonowe (209 sztuk). Zastosowano pułapki Theysohna. Do zwabienia chrząszczy wykorzystano feromon Ipsodor;
  3. wyszukiwaniu od początku maja do końca sierpnia drzew zasiedlonych przez kornika drukarza, przypłaszczka granatka i inne owady. W wyniku tych czynności usunięto 3292 m3 (w 2011 r. - 3145 m3) drewna świerkowego i 688 m3 (w 2011 r. -1146 m3) drewna sosnowego zasiedlonego przez owady. Prowadzono także systematyczną kontrolę i czyszczenie wyłożonych pułapek feromonowych. Zajmowało się tym 10 osób, które przepracowały łącznie 6680 godzin;
  4. rozdrabnianiu gałęzi po usuniętych świerkach (920 rbh).

3. Ograniczanie szkód wyrządzanych w drzewostanach przez duże ssaki roślinożerne polegające na:

  1. zabezpieczaniu upraw repelentem Wam Extra na powierzchni 72,39 ha. Ochronę stosowano tylko na części sadzonek, zapewniając utrzymanie bazy żerowej zwierząt. Na jednym hektarze powierzchni smarowano ok. 1,5-2 tys. sadzonek;
  2. mechanicznym zabezpieczaniu upraw poprzez osłonienie 600 sztuk młodych drzewek dębu za pomocą czubów i gałęzi świerkowych. Zostały zdjęte osłony indywidualne z 2,7 tys. sadzonek, ponieważ spełniły już one swoją rolę ochronną, a drzewa wyrosły i już są mniej narażone na zgryzanie przez zwierzynę pędów głównych.
  3. wykonaniu nowych ogrodzeń z użyciem siatki o wys. 2 m (200 mb), w celu ochrony 0,20 ha upraw. Naprawiano także stare grodzenia (110 rbh);
  4. wyłożeniu na terenie Obwodu Ochronnego Leszczewek 10 sztuk drzew osikowych do zgryzania przez zwierzynę.
  5. uprawie 8,66 ha poletek zaporowych (owies, żyto, kukurydza). Poletka wykorzystano w celu zatrzymania zwierzyny w lesie w okresie nasilonych szkód w uprawach rolnych.

  

Zakres i rozmiar wymienionych czynności od kilku lat utrzymuje się na podobnym poziomie. W 2009 roku zaprzestano zabezpieczania sadzonek osłonami indywidualnymi, podczas gdy w latach poprzednich co roku stosowano tę metodę (1500-4000 szt.). Od 2010 roku rozpoczęto zdejmowanie osłon indywidualnych zakładanych kilka lat temu i również w tym roku kontynuowano te działania.

  

W zakresie oceny zagrożenia lasów WPN kontynuowana była ścisła współpraca z Zespołem Ochrony Lasu w Olsztynie, gdzie zgodnie z Instrukcją Ochrony Lasu przesłano następujące materiały :

  • wykazy posuszu, złomów i wywrotów pozyskanych – stan na 30.09.2012 r.;
  • karty wyników i materiały z jesiennych poszukiwań szkodników sosny;
  • kwestionariusz występowania i ograniczania chorób drzew leśnych spowodowanych przez czynniki abiotyczne i antropogeniczne oraz grzyby patogeniczne.

Na podstawie powyższych materiałów ZOL nie stwierdził zagrożenia drzewostanów na 2013 rok.

  

We wrześniu 2012 r. Zakład Ochrony Lasu w Olsztynie na naszą prośbę dokonał lustracji wybranych drzewostanów WPN (obwody ochronne: Gawarzec, Słupie, Powały, Krusznik, Lipowe i Wysoki Most). Uczestniczyli w niej przedstawiciele Zakładu Ochrony Lasu w Olsztynie, Naczelnik Wydziału Ochrony Lasu RDLP Białystok oraz dyrektorzy i nadleśniczy z WPN. Należy wspomnieć o dwóch najważniejszych wnioskach sformułowanych w trakcie wizyty. Pierwszy dotyczy planowanego otwarcia żwirowni we wsi Sobolewo, bezpośrednio przy granicy lasu. Potwierdzono duże prawdopodobieństwo negatywnego wpływu inwestycji na stan zdrowotny drzewostanów WPN. Druga sprawa dotyczy wskazań do opracowywanego aktualnie planu ochrony Wigierskiego Parku Narodowego. Komisja zaproponowała, aby zrezygnować z obejmowania ochroną zerową (bez jakichkolwiek działań) wydzieleń, w których występują świerki, a które znajdują się w bezpośrednim sąsiedztwie lasów Nadleśnictw Suwałki i Głęboki Bród. Uzasadnieniem powyższego postulatu jest wystąpienie potencjalnego zagrożenia gradacją kornika.

  

W 2012 r., podobnie jak w latach poprzednich, zakup materiałów oraz koszty usług z zakresu ochrony lasu w całości były sfinansowane przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

  

  

  

3.1.2. Redukcja zwierząt podlegających regulacji ilościowej

Dorota Zaborowska

  

  

Redukcję zwierząt łownych na terenie Parku wykonuje się w związku z potrzebą ochrony upraw, młodników i naturalnych odnowień przed zgryzaniem oraz ograniczeniem szkód w uprawach rolnych wyrządzanych przez zwierzynę, na podstawie Zarządzenia nr 1/2006 Dyrektora Parku z dnia 16 stycznia 2006 roku w sprawie redukcji niektórych gatunków fauny na terenie Wigierskiego Parku Narodowego oraz zgodnie z Zasadami selekcji osobniczej i populacyjnej zwierząt łownych na terenie Puszczy Augustowskiej.

  

Ustalanie rocznych planów redukcji odbywa się na podstawie corocznych inwentaryzacji zwierzyny. W 2012 r. liczenie zwierzyny przeprowadzono 16 lutego metodą pędzeń próbnych. W tym samym czasie odbyło się ono również w sąsiednich nadleśnictwach Puszczy Augustowskiej. Na terenie WPN pędzenia odbyły się w 3 miotach o łącznej pow. 755 ha, w obwodach ochronnych: Lipowe, Mikołajewo i Słupie. Wyniki pędzeń zostały porównane ze stanami zwierzyny ustalanymi na podstawie obserwacji prowadzonych przez służby terenowe. Ostatecznie przyjęto, że liczebność zwierząt łownych na początku 2012 wynosi: 45 łosi, 240 jeleni, 280 saren i 100 dzików.

  

  

Tabela 6. Liczebność zwierzyny w latach 2002 – 2012

  

Rok /metoda inwent.

Liczebność zwierzyny

Łoś

Jeleń

Sarna

Dzik

Wilk

2002/transekty

14

128

149

102

0

2003/transekty

31

113

250

88

4

2004/pędzenia

14

152

275

80

0

2005/transekty

32

152

185

98

6

2006/transekty

37

165

239

123

10

2007/transekty

30

174

205

116

7

2008/obserwacje

31

139

199

120

4

2009/obserwacje

30

215

285

190

4

2010/obserwacje

37

160

193

133

4

2011/obserwacje

43

180

198

115

7

2012/pędzenia

45

240

280

100

5

  

  

Redukcję populacji zwierzyny grubej zaplanowano w liczbie 97 osobników, w tym 27 jeleni, 20 saren i 50 dzików. Wykonano redukcję 44 osobników (45,4 % założonego planu, w zeszłym roku 44,4 %), w tym:

  • 16 jeleni (59 % planu redukcji), w liczbie tej ujęto również 3 upadki: 2 łanie, 1 cielę (kolizja drogowe, zagryzienie przez psy lub wilki),
  • 4 sarny (15 % planu redukcji), w tym 1 upadek: 1 koza (kolizja drogowa),
  • 24 dziki (48% planu redukcji), w tym 1 upadek (kolizja drogowa).

Ponadto stwierdzono upadek 1 łosia klępy, która została potrącona przez samochód na szosie Suwałki- Sejny.

  

W 2012 roku WPN wypłacił rolnikom odszkodowania za szkody wyrządzone przez zwierzynę w wysokości 49 869,81 zł (w 2011 r. – 60 396,09 zł). Powierzchnia zredukowana szkód wyniosła 29,19 ha (w 2011 r. 34,92 ha). W porównaniu do lat ubiegłych odnotowano wyraźny spadek szkód na łąkach i pastwiskach.

  

Wartość wypłaconych odszkodowań w latach 2002-2012 przedstawia wykres:

  

  

Rysunek 1. Wartość odszkodowań za szkody wyrządzone przez zwierzynę łowną w latach 2002-2012

  

  

  

  

  

  

3.1.3. Hodowla lasu

Łukasz Skiendziul

  

  

3.1.3.1. Realizacja zadań ochronnych

  

  

W roku 2012 wykonano następujące zadania z zakresu hodowli lasu:

  • poprawki i uzupełnienia, na powierzchni 0,13 ha;
  • pielęgnowanie gleby, niszczenie chwastów na uprawach na powierzchni 14,25 ha;
  • czyszczenia wczesne na powierzchni 11,93 ha;
  • czyszczenia późne na powierzchni 8,09 ha;
  • jesienne przygotowanie powierzchni pod odnowienia w 2012 r. na powierzchni 0,45 ha.

Zabiegi ochronne finansowane były ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska w ramach przedsięwzięcia p.t: „Ochrona ekosystemów lądowych i wodnych Wigierskiego Parku Narodowego”.

 

  

  

Rysunek 2. Analiza wykonania głównych prac z zakresu hodowli lasu w latach 2008 – 2012 (ha)

  

  

  

  

Tabela 7. Wykorzystanie materiału sadzeniowego w 2012 r.

  

Gatunek

Liczba sadzonek

w tys. sztuk

Św 2/0

0,2

Db 2/0

0,3

Lp 2/0

0,1

Razem

0,6

  

  

  

  

Tabela 8. Wykorzystanie materiału sadzeniowego w latach 2002 – 2012 r.

  

Rok

Odnowienia, poprawki

i uzupełnienia,

dolesienia [ha]

Liczba sadzonek

[tys. sztuk]

2002

10,4

57

2003

9,7

63

2004

9,1

61

2005

5,5

34

2006

9,6

53

2007

6,7

40

2008

5,0

32

2009

3,9

24

2010

1,63

8,79

2011

2,09

12,72

2012

0,13

0,6

  

  

  

  

3.1.3.2. Ocena udatności upraw

  

W 2012 roku ocenie udatności podlegały uprawy z roku 2008 (ocena w piątym roku istnienia uprawy – ocena końcowa) i z 2011 (ocena w drugim roku istnienia uprawy – ocena wstępna). Przy ocenie brano pod uwagę następujące elementy: stopień pokrycia powierzchni przez uprawę, oznaki chorobowe i uszkodzenia wywołane przez czynniki przyrody żywej i nieożywionej, formę zmieszania gatunków, skład gatunkowy uprawy. Udatność każdej ocenianej uprawy oceniono w czterostopniowej skali: uprawa bardzo dobra, dobra, zadowalająca i przepadła.

  

Wyniki oceny są następujące:

uprawy z roku 2008, ocena końcowa:

Obręb Ochronny

Liczba upraw

ocenianych

Pow. upraw

ocenianych ogółem

Ocena: powierzchnia upraw/ilość upraw

bardzo dobra

dobra

zadowalająca

przepadła

WIGRY

14

3,41

2,81/12

0,6/2

-

-

M.RUDA

4

1,09

1,09/4

-

-

-

WPN razem

18

4,5

3,90/16

0,6/2

-

-

  

uprawy z roku 2011, ocena wstępna:

Obręb Ochronny

Liczba upraw

ocenianych

Pow. upraw

ocenianych ogółem

Ocena: powierzchnia upraw/ilość upraw

bardzo dobra

dobra

zadowalająca

przepadła

WIGRY

3

1,56

1,56/3

-

-

-

M.RUDA

2

0,31

0,06/1

0,25/1

-

-

WPN razem

5

1,87

1,62/4

0,25/1

-

-

  

  

  

Dalej »