Proszę chwilę zaczekać, ładuję stronę ... |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
3. ANALIZA I OCENA WYPEŁNIANIA PODSTAWOWYCH FUNKCJI PARKU
3.1. Ochrona ekosystemów leśnych (c.d.)
3.1.4. Pozyskanie i sprzedaż drewna Wojciech Kamiński
3.1.4.1. Użytki przygodne
W ramach przeprowadzonych w 2015 roku cięć pielęgnacyjnych i przygodnych pozyskano drewno o łącznej masie 11,25 tys. m3 (11,05 tys. m3 w 2014), w tym 10,97 tys. m3 grubizny, tj. przeciętnie ok. 1,05 m3 z 1ha powierzchni leśnej Parku. W cięciach przygodnych pozyskanie grubizny na 2015 rok zaplanowano w rozmiarze 5,11 tys. m3, natomiast wykonano 3,64 tys. m3, tj. na poziomie roku 2014. Podobnie jak w latach ubiegłych, usunięciu podlegały przede wszystkim gatunki iglaste (rys. 5) – złomy, wywroty, drzewa zasiedlone przez owady i opanowane przez grzyby. Drewno gatunków liściastych w większości przypadków pozostawiano w lesie do naturalnego rozkładu. Usuwano je głównie w razie konieczności zapewnienia przejezdności szlaków komunikacyjnych.
Rysunek 4. Struktura gatunkowa drewna pozyskanego w 2015 r. w cięciach przygodnych
W trakcie realizacji planu nie stwierdzono istotnych zagrożeń dla stabilności drzewostanów WPN, co potwierdza, że zabiegi związane z utrzymaniem odpowiedniego stanu sanitarnego lasu były dotychczas przeprowadzane prawidłowo. Porównanie rozmiaru pozyskania drewna w ramach cięć przygodnych na przestrzeni ostatnich kilku lat przedstawia rys. 5. Rysunek 5. Masa drewna pozyskanego w ramach cięć przygodnych w latach 2006-2015 Nie uległa zmianie w stosunku do roku ubiegłego masa usuniętego zasiedlonego posuszu świerkowego, która wyniosła 1,98 tys. m3 (rys. 7). Jednocześnie, celem zwiększenia ilości martwego drewna w lesie, pozostawiono na pniu do naturalnego rozkładu świerki o „ponadprzeciętnych” pierśnicach zasiedlone przez kornika drukarza. Masę tych drzew oszacowano na ok. 285 m3. A zatem, należy przyjąć, że łączna masa zasiedlonego drewna świerkowego w 2015 roku wyniosła 2,26 tys. m3, czyli na poziomie 2014 r. (rys. 6). Rysunek 6. Zasiedlone drewno świerkowe usunięte w latach 1996-2015
Obecnie największym, potencjalnym zagrożeniem dla drzewostanów Parku są szkody powodowane zmianami warunków meteorologicznych. Niebezpieczeństwo powstania szkód na skutek silnie wiejących wiatrów jest szczególnie duże w okresie letnim i jesiennym. W związku z przyjętą zasadą pozostawiania na pniu zasiedlonych drzew ponadprzeciętnych, prowadzony jest stały monitoring wpływu tych drzew na stan sanitarny i trwałość drzewostanów, ze szczególnym uwzględnieniem tych powierzchni, w których udział świerka w składzie wynosi ponad 40%. Wyniki obserwacji posłużą do ustalenia dalszych procedur postępowania w ekosystemach leśnych Wigierskiego Parku Narodowego.
3.1.4.2. Cięcia pielęgnacyjne
Zabiegami pielęgnacyjnymi w 2015 roku objęto powierzchnię 238,29 ha, w tym trzebieżami wczesnymi – 87,47 ha i trzebieżami późnymi – 150,82 ha. Plan powierzchniowy i masowy zabiegów został wykonany w pełnym zakresie. Tabela 8. Wykonanie masowe cięć pielęgnacyjnych (trzebieży) w 2015 r.
3.1.4.3. Drzewa pozostawione do naturalnego rozkładu
W 2015 wyznaczono i pozostawiono w lesie 838 szt. Drzew martwych. Łącznie w latach 1997-2015 zaewidencjonowano 14 498 szt. tego typu drzew. Ponadto, w ciągu roku, na powierzchniach trzebieżowych pozostawiono do naturalnego rozkładu drewno (gałęzie, odpady) o łącznej masie ok. 450 m3 (475 m3 w roku poprzednim). Szacuje się, że rocznie pozostaje na gruncie ponad 1500 m3 drewna. Szacunek ten obejmuje jedynie posusz ewidencjonowany w ramach zabiegów ochronnych (cięć przygodnych i pielęgnacyjnych), nie zawiera natomiast masy drewna martwego powstającego na skutek oczyszczania się pni z gałęzi, czy też naturalnego wydzielania się drzew przygłuszonych w młodszych klasach wieku.
3.1.4.4. Struktura sortymentowa pozyskania
W strukturze pozyskania w 2015 roku, podobnie jak w latach ubiegłych przeważały sortymenty średniowymiarowe – 73% całkowitej masy pozyskanej grubizny. Drewno wielkowymiarowe miało tylko 27% udziału w manipulowanych sortymentach. Jest to wynikiem specyfiki prowadzenia zabiegów ochronnych w Parkach narodowych. Wykonywane są głównie zabiegi pielęgnacyjne w drzewostanach II-III klasy wieku, w których głównym sortymentem jest drewno klasy S2. Nie zakłada się powierzchni zrębowych, a drewno wielkowymiarowe pochodzi przede wszystkim z cięć przygodnych. W ramach tych cięć usunięciu podlegają wyłącznie drzewa chore i uszkodzone, co nie pozostaje bez wpływu na jakość uzyskiwanego surowca. Drewno wielkowymiarowe pozyskane w ramach takich cięć jest klasyfikowane jako WC0 i WD czyli w średniej i niskiej klasie jakości. W Wigierskim Parku Narodowym nie pozyskuje się sortymentów tzw. „cennych”. Nie bez wpływu na dysproporcję w masie pozyskanego drewna średniowymiarowego i wielkowymiarowego pozostaje fakt pozostawienia na pniu zasiedlonych drzew ponadprzeciętnych, spośród których większość przy manipulacji okazałaby się drewnem dłużycowym, wielkowymiarowym. Strukturę sortymentową pozyskania drewna w latach 2014-2015 przedstawia tabela nr 9. Tabela 9. Struktura sortymentowa pozyskania w latach 2014-2015
3.1.4.5. Sprzedaż drewna
W 2015 roku rozchodowi podlegało ogółem 11,19 tys. m3 drewna pochodzącego z bieżącego pozyskania i zapasu z roku 2014. Szczegółowo strukturę sprzedaży według sortymentów przedstawia tabela „Sprzedaż drewna” – załącznik nr 10a do analizy. Koniunktura na rynku drzewnym nie uległa zmianie w stosunku do roku poprzedniego. Popyt i podaż pozostawała na podobnym poziomie co wpłynęło na utrzymanie się stałych cen drewna w całym okresie rozliczeniowym. Dochód netto ze sprzedaży drewna wyniósł 1 754 tys. zł, przy 1 615 tys. zł w roku 2014. Średnia cena 1 m3 drewna (netto) w 2015 r. wyniosła 161 zł, przy 159 zł w 2014. Plan dochodu – 1 726 tys. zł Wykonanie – 1 754 tys. zł. Na dzień 31.12.2015 roku, na gruncie pozostał zapas niesprzedanego drewna o łącznej masie 203,54 m3, w tym:
3.1.5. Ochrona przeciwpożarowa Wojciech Kamiński
3.1.5.1. Analiza zagrożenia pożarowego w lasach
W 2015 roku zarejestrowano dwa zdarzenia pożarowe w granicach administracyjnych WPN: 30.05.2015 – pożar pokrywy gleby na pow. 0,09 ha, na nieruchomości o nr 296 zlokalizowanej w m. Rosochaty Róg, stanowiącej własność prywatną. W akcji gaszenia pożaru uczestniczyli pracownicy WPN – członkowie SOPP i Leśniczy O.O. Leszczewek. 25.08.2015 – na terenie Obwodu Ochronnego Mikołajewo w oddziałach 228a i 227a miał miejsce groźny pożar lasu. Na skutek nieumyślnego zaprószenia ognia płonęła ściółka i drzewa w rejonie obszaru objętego ochroną ścisłą „Wygorzele”. Do akcji gaśniczej przystąpiło kilkanaście jednostek państwowej i ochotniczej straży pożarnej z powiatów Sejny, Augustów i Suwałki. Znaczący udział w akcji mieli pracownicy Wigierskiego Parku Narodowego, w tym członkowie Służby Ochrony Przeciwpożarowej Parku. Dzięki szybkiej i sprawnie przeprowadzonej akcji udało się ugasić pożar w ciągu kilku godzin i maksymalnie ograniczyć szkody w cennym przyrodniczo obszarze. W wyniku pożaru spłonęło łącznie 1,11 ha lasu, w tym 0,74 ha na terenie WPN i 0,37 ha na gruntach nie stanowiących własności Skarbu Państwa. Szkody materialne powstałe na terenie Parku oszacowano na 19 300 złotych, jednakże ten szacunek nie przedstawia rzeczywistej straty jaką poniosła przyroda z powodu trwale zniszczonych siedlisk. Skutki pożaru będą odczuwalne przez najbliższe lata. Znaczna część drzew, które „ocalały” w pożarze, będzie stopniowo zamierała z powodu nieodwracalnych wewnętrznych zmian, jakie spowodowała wysoka – czasami nawet kilkusetstopniowa temperatura otoczenia.
3.1.5.2. Realizacja zadań bieżących z ochrony przeciwpożarowej
Ochrona przeciwpożarowa obszarów leśnych:
Większość prac wykonano w ramach zadania „Ochrona przeciwpożarowa na terenie Wigierskiego Parku Narodowego w 2015 roku” sfinansowanego ze środków funduszu leśnego. Istotnym i jednocześnie najbardziej kosztownym był remont spełniającej funkcję dojazdu pożarowego drogi „Słupiańskiej” na odcinku o długości 4,20 km. Dodatkowo. niezależnie od zewnętrznego współfinansowania, WPN dokonał napraw dróg na odcinkach o łącznej długości 6,50 km, przeznaczając na ten cel środki własne. Ochrona przeciwpożarowa obiektów budowlanych:
3.1.5.3. Dane statystyczne występowania pożarów oraz poniesionych strat
Tabela 10. Pożary na terenie WPN w latach 2008-2015 odnotowane przez Służby Parku
3.1.5.4. Służba Ochrony Przeciwpożarowej Parku
Na terenie WPN od 2002 r. działa Służba Ochrony Przeciwpożarowej Parku: patroluje teren, zabezpiecza miejsca zdarzenia do działań ratowniczych, pomaga jednostkom ochrony przeciwpożarowej w prowadzeniu akcji, uczestniczy w działaniach edukacyjnych parku. W okresie zagrożenia pożarowego służba prowadzi dyżury w oparciu o samochód patrolowo – gaśniczy wyposażony w wysokociśnieniowy moduł gaśniczy. 1. Działania w 2015 r:
2. Szkolenia SOPP
Tabela 11. Akcje SOPP w 2015 roku
3.1.5.5. Wyposażenie przeciwpożarowe w dyspozycji Służby Parku Tabela 12. Wyposażenie baz sprzętu przeciwpożarowego
Podręczny (indywidualny) sprzęt przeciwpożarowy:
Samochód patrolowy Straży Parku:
3.1.5.6. Szkolenia, warsztaty i akcje propagandowe
3.1.5.7 Kontrole i zalecenia
W dniach 19-20 kwietnia przeprowadzone zostały na terenie parku kontrole z zakresu ppoż. przez Komendy Miejskie Państwowej Straży Pożarnej w Suwałkach, Augustowie i Sejnach – w toku przeprowadzonych kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości. 3.1.5.8. Inne
Przygotowano i złożono wniosek o sfinansowanie ze środków funduszu leśnego zadania pn.: „Ochrona przeciwpożarowa na terenie Wigierskiego Parku Narodowego w 2016 r.” na łączną kwotę 562 856 zł. Główny koszt. projektu to naprawa i konserwacja nawierzchni drogi dojazdowej (Kamienistej) na łącznym odcinku 3,20 km (447 533 zł).
3.2. Ochrona lądowych ekosystemów nieleśnych
3.2.1. Zabiegi w ekosystemach Łukasz Skiendziul
W 2015 r. powierzchnia gruntów nieleśnych będących w użytkowaniu wieczystym i stanowiących własność Parku wynosiła 567,90 ha (podobnie jak w roku ubiegłym). Podział gruntów nieleśnych według kategorii użytkowania przedstawia się następująco:
W ramach ochrony czynnej w 2015 roku wykonano zabiegi polegające na usuwaniu zakrzaczeń – 2,48 ha oraz koszeniu podmokłych łąk na pow. 28,81 ha wraz z usuwaniem biomasy poza powierzchnię. Zabieg wykonuje się w celu przeciwdziałania zarastaniu ekosystemów i utrzymania obecnie istniejących zbiorowisk roślinnych. Poza tym kolejny rok, na tak duża skalę, prowadzono walkę z inwazyjnymi gatunkami obcego pochodzenia. Prace polegały na:
Zabieg koszenia i odkrzaczania, walkę z inwazyjnymi gatunkami obcymi został sfinansowany z programu LIFE+ oraz środków otrzymanych z Funduszu Leśnego. Grunty rolne o pow. 159,7 ha (43%) były użytkowane rolniczo:
Na użytkowanych przez WPN gruntach prowadzono uprawę owsa, żyta, gryki i trawy. Zabiegi te wykonywano w celu utrzymania gruntów w odpowiedniej kulturze rolnej, zachowania różnorodności biologicznej, zapewnienia materiału siewnego na poletka zaporowe oraz zapobiegania zarastaniu gruntów rolnych przez roślinność drzewiastą i krzewy. W maju 2015 r. WPN złożył kolejny wniosek do Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa o przyznanie płatności obszarowej, uzupełniającej oraz z tytułu ONW (obszary o niekorzystnych warunkach gospodarowania) do gruntów rolnych o powierzchni 34,76 ha i otrzymał pozytywną decyzję w sprawie przyznania tych płatności. Minął czwarty rok odkąd WPN przystąpił do programów rolnośrodowiskowych (w wariancie rolnictwo ekologiczne), w których zobowiązał się uczestniczyć przez kolejne 5 lat. Dzięki temu Park otrzymuje oprócz płatności obszarowej corocznie wsparcie finansowe z tytułu uczestnictwa w programie rolnośrodowiskowym. Łączna powierzchnia zgłoszona do programu wynosi 32,26 ha. W związku z powyższym uczestnictwem zobowiązani jesteśmy do poddawania się corocznej kontroli naszych upraw. W sierpniu przeprowadzona była kontrola, którą wykonała firma BIOCERT z Krakowa. Wigierski Park Narodowy przeszedł ją bez żadnych zastrzeżeń co do prowadzonej gospodarki rolnej.
3.3. Ochrona ekosystemów wodnych Michał Osewski
W 2015 r. w wybranych ekosystemach wodnych Parku kontynuowano program aktywnej ochrony zespołów ryb i raków. Zabiegi ochronne wykonywano w jeziorach Wigry, Pierty, Mulaczysko, Leszczewek, Omułówek, Krusznik, Białe Wigierskie, Długie Wigierskie, o łącznej powierzchni 2701,92 ha, oraz na rzece Czarnej Hańczy poniżej jez. Wigry, na odcinku Wysoki Most – Studziany Las. Polegały one na: I. zarybieniach wód gatunkami:
II. odłowach rybackich i wędkarskich, w tym: 1. odłowach regulacyjnych:
2. odłowach tarlaków do wychowu materiału zarybieniowego (sielawa, szczupak), 3. odłowach wędkarskich, 4. odłowach kontrolnych raków. III. lokalnym wykaszaniu trzcinowisk w celu poprawy warunków tarliskowych dla ryb oraz polepszenia warunków sanitarnych w strefie brzegowej; IV. obserwacji stanu zdrowotnego ryb.
3.3.1. Produkcja materiału zarybieniowego i zarybienia
W 2015 r. zarybiano jeziora: Wigry, Białe Wigierskie, Pierty, Mulaczysko, Leszczewek, Krusznik, Omułówek, a także fragment rzeki Czarnej Hańczy. Łącznie zarybiono 2 621,54 ha. jezior oraz 2-kilometrowy odcinek rzeki. Wpuszczony do jezior Parku wylęg sielawy oraz szczupaka pochodził z wylęgarni ryb WPN. Z własnych tarlaków wyhodowano 49 760 000 szt. wylęgu sielawy (z czego 5 050 000 szt. za kwotę 20 265,00 zł sprzedano rybackim użytkownikom jezior) oraz 915 000 szt. wylęgu szczupaka. W ramach wykonywanych usług wylęgarniczych, z których korzystało w sezonie 2014/2015 jedenastu rybackich użytkowników jezior, uzyskano dodatkowo 7 720 000 szt. wylęgu sielawy, 135 000 szt. wylęgu siei oraz 5 730 000 szt. wylęgu szczupaka. Za inkubację ikry sielawy i siei WPN uzyskał kwotę 16 925 zł, za inkubację ikry szczupaka przejął 2 865 000 szt. uzyskanego wylęgu, którym zostały zarybione jeziora WPN. Do wybranych jezior oraz rzeki Czarnej Hańczy wpuszczono także narybek węgorza, siei, pstrąga potokowego oraz lina, który został zakupiony ze środków NFOŚiGW. Ilości materiału zarybieniowego z podziałem na gatunki i ich sortymenty wielkościowe wprowadzone do wybranych wód Parku zawarte są w załączniku nr 13.
3.3.2. Odłowy
1. Odłowy regulacyjne Wykonywano w jeziorze Wigry (powierzchnia 2 202,035 ha) przy wykorzystaniu rybackiego sprzętu biernego oplatającego (wontony sielawowe, siejowe, okoniowo-płociowe, leszczowe) oraz biernego klatkowego. Ogółem (odłowy regulacyjne i odłowy tarlaków) odłowiono 23 527 kg ryb. Dane dotyczące struktury odłowów zawarte są w załączniku nr 13.
2. Odłowy tarlaków W marcu i kwietniu przeprowadzono na jeziorze Wigry odłowy tarlaków szczupaka, w listopadzie odłowy tarlaków sielawy. Odłowiono i pozyskano następujące ilości tarlaków (w kg) i zapłodnionej ikry (w dm3):
Z ikry szczupaka wyhodowano 915 000 szt. wylęgu, który wpuszczono do jezior WPN. Ikra sielawy jest inkubowana w wylęgarni ryb WPN, a wylęganie narybku nastąpi wiosną 2016 r. W wylęgarni zgromadzono także 109 litrów zapłodnionej ikry sielawy oraz 4,5 litra ikry siei, którą dostarczyło 5 podmiotów rybackich spoza terenu.
3. Odłowy wędkarskie Presja wędkarska w roku 2015 była nieco niższa do tej z roku 2014. W 2015 roku sprzedano 4 379 licencji wędkarskich, tym:
4. Odłowy kontrolne raków W 2015 r. Instytut Rybactwa Śródlądowego przy współpracy z Parkiem przeprowadził odłowy kontrolne ryb (sieja) i raków w jeziorze Białe Wigierskie. W trakcie jednodniowych odłowów wontonami siejowymi złowiono 1 szt. siei. Wyniki odłowów racznikami wskazują na wzrastającą liczebność raka pręgowatego w tym jeziorze. Odłowy kontrolne raków wykonywały także służby terenowe WPN-u. Odłowy przeprowadzono w jeziorze Wigry w następujących rejonach jeziora: Cimochowizna, Piaski, Zakąty, Zatoka Słupiańska, Wigierki – Powały, okolice Bystrej oraz przy hotelu „Nad Wigrami”. W Zatoce Wigierki (przy hotelu „Nad Wigrami”) złowiono 5 szt. raków sygnałowych (taką samą liczbę jak w 2014 r.).
5. Ochrona tarlisk – zimowe koszenie roślinności W okresie zlodzenia wykonano na jeziorze Wigry (zatoka Zadworze, ploso Północne, ploso Południowe) koszenie roślinności wynurzonej (trzcinowisk), w celu poprawy warunków tarliskowych dla ryb oraz polepszenia warunków sanitarnych w strefie przybrzeżnej. Z powodu niesprzyjających warunków (krótki okres występowania bezpiecznej pokrywy lodowej) wykoszono 12 ha trzcinowisk (plan – 20 ha).
6. Stan zdrowotny ryb, śnięcia, zagrożenia W 2015 r. nie wystąpiły w żadnym z jezior WPN zjawiska wywołujące masową śmiertelność ryb (przyduchy, epizoocje). Podobnie jak w latach ubiegłych obserwowano negatywny wpływ kormorana czarnego na liczebność ichtiofauny. W 2015 r. na wyspie Mysiej (jez. Wigry, zatoka Zadworze) kormorany czarne założyły 23 gniazda (w roku 2014 – 24).
3.3.3. Pozostała działalność
W 2015 roku WPN ze środków NFOŚiGW kontynuował realizację projektu pt.: „Czynna ochrona zespołów ryb w wybranych ekosystemach wodnych Wigierskiego Parku Narodowego”. W ramach projektu zakupiono i wprowadzono do wód Parku:
na łączną kwotę 80 850,00 zł.
|