ANALIZA DZIAŁALNOŚCI WIGIERSKIEGO PARKU NARODOWEGO W 2018 ROKU

KRZYWE 2019

3.4. Ochrona gatunków roślin i zwierząt

3.4.1. Czynna ochrona roślin

Maciej Romański

W 2018 r. kontynuowano inwentaryzację gatunków roślin naczyniowych, podlegających ochronie prawnej i wymienianych przez czerwone listy oraz interesujących z innych powodów. Na zakończenie 2018 roku baza danych punktów reprezentujących tę grupę roślin (bez uwzględnienia gatunków obcego pochodzenia) liczyła 16 630 rekordów. Nie znaleziono nowych gatunków, wcześniej nie notowanych. Odnaleziono natomiast nowe stanowisko sasanki otwartej (Pulsatilla patens) w oddziale 121. Jednak stanowisko to, podobnie jak większość wcześniej znanych jest skrajnie zagrożone. Znaleziono tam tylko jeden okaz, nie kwitnący w 2018 r. Łącznie, potwierdzono występowanie tego gatunku na 7 stanowiskach, z czego tylko na trzech stwierdzono kwitnące okazy. Większość stanowisk to pojedyncze, wegetatywne osobniki. Tylko dwa stanowiska są liczniejsze – odnaleziono na nich 7 i 5 okazów.

Oprócz roślin naczyniowych prowadzono dalsze poszukiwania mszaków, głównie wątrobowców oraz mchów epifitycznych, uznawanych za „relikty puszczańskie”.

W 2018 roku zakończono weryfikację znanych stanowisk mchów z rodzaju Neckera. Obecnie, znanych jest 30 drzew i krzewów zasiedlonych przez Neckera complanata oraz 103 drzewa zasiedlone przez Neckera pennata. Zinwentaryzowano 10 drzew zasiedlonych przez Leucodon sciuroides, oraz 1104 drzew i krzewów z Homalia trichomanoides.

Zakończony został projekt badawczy dotyczący wątrobowca Cephalozia catenulata. Kontynuując współpracę z dr Piotrem Górskim, rozpoczęto kolejne badania dotyczące epifitycznego wątrobowca Frullania dilatata. Na zakończenie roku 2018, baza danych dotycząca zinwentaryzowanych wątrobowców (po włączeniu do niej danych zebranych przez Piotra Górskiego) zawiera 15 783 rekordy. Zgromadzone dane, dotyczące pospolitej Radula complanata i dość częstej Metzgera furiata, będą stanowiły tło dla Frullania dilatata.

Kontynuowano również inwentaryzację obcych, inwazyjnych gatunków roślin. W chwili obecnej baza danych obejmuje 13 517 rekordów dotyczących obcych inwazyjnych gatunków roślin. Podobnie jak w roku poprzednim, na terenach leśnych parku znaleziono pojedyncze siewki i młode osobniki kasztanowca zwyczajnego (Aesculus hippocastanum), które zostały usunięte. Zaobserwowano również ekspansję obcego gatunku - marzymięty grzebieniastej (Elsholtzia ciliata). W 2018 roku, została znaleziona trzech stanowiskach, z czego na jednym z nich było 70 kwitnących okazów. W chwili obecnej, gatunek ten został znaleziony wyłącznie w pobliżu dróg leśnych, nie stwierdzono jego wnikania w głąb lasu.

 

3.4.2. Ochrona ptaków szponiastych

Piotr Pieczyński

W wyznaczonych strefach ochronnych monitorowano 3 gniazda bielików oraz 1 orlika krzykliwego. Jedno gniazdo bielika nie było zasiedlone. Stwierdzono 3 pisklęta bielika (2+1) i jedno orlika.

Realizowano projekt badawczy pn. „Badanie zachowań i dyspersji polęgowej młodocianych bielików za pomocą lokalizatorów GPS/GSM w Wigierskim Parku Narodowym – Etap II”. Projekt dofinansowano ze środków funduszu leśnego w kwocie 20 691 zł. W ramach projektu wyposażono dwa młodociane bieliki w loggery GPS. Wykonano pomiary biometryczne oraz obrączkowanie ptaków. Pobrano materiał genetyczny w postaci 1 pióra ("pałki") od każdego z piskląt w celu oznaczenia płci.

W ramach projektu badawczego przygotowano publikację pn. „Rola miejsca gniazdowego i przebieg usamodzielniania się młodych bielików z Wigierskiego Parku Narodowego”, która została opublikowana w Studiach i Materiałach Centrum Edukacji Przyrodniczo–Leśnej w Rogowie.

 

3.4.3. Czynna ochrona ptaków i nietoperzy

Łukasz Skiendziul

Park prowadzi coroczne działania zmierzające do zapewnienia jak najkorzystniejszych warunków bytowania ptakom i nietoperzom. Poza pozostawianiem starych drzew dziuplastych, wywieszane są w razie potrzeby nowe skrzynki lęgowe. Budki wywiesza się najczęściej wzdłuż dróg, linii oddziałowych w młodszych drzewostanach (poniżej 80 – letnich) oraz w pobliżu brzegów lasu i polan. Corocznie dokonuje się jesiennego czyszczenia skrzynek lęgowych (w 2018 roku było to 537 sztuk), polegającego na usunięciu naniesionego przez ptaki materiału i pozostałości po lęgach. Zgodnie z wieloletnią praktyką, również w 2018 roku zakupiono karmę dla ptaków (705 kg), w postaci kul tłuszczowych z ziarnami oraz nasion słonecznika czarnego (100 kg), i umieszczono ją w okresie zimowym przy osadach leśnych. Ponadto wykoszono i usunięto roślinność na obszarze 0,98 ha, w celu utrzymania otwartej przestrzeni dla stwierdzonych na danym obszarze ptaków drapieżnych.

Większość gatunków nietoperzy w Polsce to gatunki zagrożone w wyniku przekształcenia środowiska przez człowieka, w związku z czym wymagają ochrony czynnej. Jednym z głównych działań w tym kierunku jest ochrona miejsc rozrodu i zimowania tych ssaków. W związku z tym, jesienią przeprowadzono działania mające na celu zabezpieczenie i poprawę warunków bytowania nietoperzy w piwnicy po dawnych zabudowaniach gospodarczych nad Wiatrołużą. Obiekt obecnie nie pełnił żadnej funkcji i nie mógł być miejscem zimowiska, ponieważ niezabezpieczone wejście było przyczyną występowania niekorzystnych dla nietoperzy warunków termicznych i wilgotnościowych w jego wnętrzu, a ponadto zwierzęta były narażone na niepokojenie ze strony ludzi. W celu poprawy warunków dla nietoperzy wyczyszczono cały obiekt ze śmieci, zabezpieczono ściany oraz zamontowano nowe drzwi z niewielkim otworem wlotowym dla zwierząt, co ma za zadanie ustabilizować termikę obiektu, wydłużenie czasu wykorzystywania schronienia przez nietoperze oraz niedopuszczenie do niekontrolowanej penetracji przez ludzi. Ponadto, zamontowano na suficie cegły dziurawki, które stworzą układ szczelin potrzebnych do schronienia dla nietoperzy. Zadanie sfinansowano dzięki wsparciu ze środków funduszu leśnego.

 

3.4.4. Obserwacje ptaków na jeziorze Wigry w 2018 r.

Dorota, Grzegorz i Jerzy Zawadzcy

W 2018 r. wykonano 6 liczeń z łodzi motorowej na jeziorze Wigry, w terminach od 28 kwietnia do 2 listopada. Odnotowaliśmy łącznie 50 gatunków, przy czym podczas poszczególnych liczeń było to od 20 do 32 gatunków (tabela). Najwyższą liczbę osobników (5 314) stwierdzono podczas liczenia 2 listopada. Wówczas bardzo wysokie były liczebności gągoła (1 386 os.) oraz czernicy (1 694 os.). Najliczniejszym gatunkiem na jeziorze Wigry był kormoran, przy czym jego liczebność wykazywała w trakcie liczeń bardzo silne wahania od 100 do blisko 2 700 osobników. Liczebność perkoza dwuczubego była niższa niż w poprzednich latach, co raczej wskazuje na mniejszy sukces lęgowy przy podobnej liczbie par lęgowych. W stosunku do lat poprzednich pogłębia się trend spadkowy łyski, której liczebność wahała się podczas cenzusów od 75 do 712 ptaków. Utrzymuje się lub nieznacznie wzrasta liczebność łabędzia niemego. Stabilna jest liczebność bielika, przy czym w dniu 22 września obserwowaliśmy z łodzi łącznie 12 osobników. Do rzadkich gatunków stwierdzonych podczas liczeń należały m.in. gęś zbożowa (1 os., 2.11), 64 uhle (2.11), 31 bielaczków (28.04), 7 ogorzałek (2.11), 4 rożeńce (28.04), 2 zauszniki (28.04), 1 mewa mała (28.04), 3 nury czarnoszyje (22.09), trzmielojad (1.06), kania czarna (29.07).

Dodatkowo przeprowadzono w dniu 5 maja jedną kontrole na Plosie Północnym, mającą na celu policzenie gniazd śmieszki, która, dzięki zimowemu wykoszeniu trzcin, w tym sezonie miała dwie kolonie: na półwyspie trzcinowym koło Rosochatego Rogu (ok. 280 gniazd) oraz na wyspie blisko Zatoki Hańczańskiej (ok. 70 gniazd). Łącznie w WPN gniazdowało ok. 350 par (najwyższa stwierdzona liczebność tego gatunku). W koloniach tych gniazdowało także łącznie 33 pary perkoza dwuczubego oraz przebywały: cyraneczka, cyranka, 4 płaskonosy, 1 brodziec piskliwy. W kolonii koło Rosochatego Rogu obserwowano (pierwszy raz w WPN) 3 bataliony. Drugim nowym dla WPN gatunkiem była siewnica, przelatująca wzdłuż wyspy Ostrów w dniu 29 sierpnia. W kolonii kormorana na Wyspie Mysiej znajdowały się 24 gniazda. Nie zaobserwowano lęgów rybitw, co wskazuje na sugerowaną już wcześniej konieczność utworzenia dla nich sztucznych wysp lęgowych, na co zwracaliśmy uwagę w poprzednich latach.

 

Tabela 12. Monitoring ptaków Wigier w 2018 r.

Gatunek

28.04

01.06

29.07

29.08.

22.09.

02.11

Łabędź niemy (Cygnus olor)

170

124

118

145

111

180

Gęgawa (Anser anser)

5

1

3

Gęś zbożowa (Anser fabalis)

1

Uhla (Melanitta fusca)

64

Gągoł (Bucephala clangula)

213

92

217

33

245

1 386

Bielaczek(Mergellus albellus)

31

Nurogęś (Mergus merganser)

25

15

42

37

98

220

Głowienka (Aythya ferina)

15

2

5

2

182

Czernica (Aythya fuligula)

554

2

10

1 694

Ogorzałka (Aythya marila)

7

Cyranka (Spatula querquedula)

3

Krakwa (Mareca strepera)

17

1

1

Krzyżówka (Anas platyrynchos)

82

157

141

280

79

206

Rożeniec (Anas acuta)

4

Perkozek (Tachybaptus ruficollis)

1

Perkoz dwuczuby (Podiceps cristatus)

460

458

615

287

163

28

Zausznik (Podiceps nigricollis)

2

Łyska (Fulica atra)

282

75

468

457

86

712

Żuraw (Grus grus)

2

Siewnica ( Pluvialis squatarola)

1

Śmieszka (Larus ridibundus)

464

283

49

31

20

2

Mewa mała (Larus minutes)

1

Mewa siwa (Larus canus)

3

24

15

5

2

Mewa srebrzysta (Larus argentatus)

1

3

15

18

13

15

Mewa białogłowa (Larus cachinnans)

1

5

2

Rybitwa rzeczna (Sterna hirundo)

14

24

67

1

Rybitwa czarna (Chlidonias niger)

2

Nur czarnoszyi (Gavia arctica)

3

Bąk (Botaurus stellaris)

3

2

Czapla siwa (Ardea cinerea)

7

2

2

1

Czapla biała (Ardea alba)

87

26

25

2

5

Kormoran (Phalacrocorax carbo)

221

101

2 355

115

2 683

583

Trzmielojad (Pernis apivorus)

1

Błotniak stawowy (Circus aeroginosus)

1

9

3

3

1

Krogulec (Accipiter nisus)

1

1

1

Jastrząb (Accipiter gentilis)

1

1

Bielik (Haliaeetus albicilla)

1

3

4

12

2

Kania czarna (Milvus migrans)

1

Myszołów (Buteo buteo)

1

4

2

1

2

Zimorodek (Alcedo atthis)

1

Kobuz (Falco subbuteo)

1

Sroka (Pica pica)

3

Kruk (Corvus corax)

3

9

2

5

3

5

Wrona siwa (Corvus cornix)

4

5

1

8

11

Potrzos (Schoeniclus schoeniclus)

1

Wąsatka (Panurus biarmicus)

1

Brzęczka (Locustella luscinioides)

1

Rokitniczka (Acrocephalus schoenobaenus)

2

1

Trzciniak (Acrocephalus arundinaceus)

2

19

Dymówka (Hirundo rustica)

4

Razem osobników

2 868

1 254

4 154

1 450

3 550

5 314

Razem gatunków

32

26

20

21

22

28

3.4.5. Opieka nad chorymi i rannymi zwierzętami

Wojciech Misiukiewicz

Ośrodek rehabilitacji zwierząt został wybudowany w 1999 roku z pomocą finansową Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Ośrodek rehabilitacji zwierząt funkcjonuje w oparciu o decyzję Ministra Środowiska (DOPog4201044S8/04/jr) z dnia 31.08.2004 r.

Schronisko zlokalizowane jest w województwie podlaskim, na terenie gminy Giby, w miejscowości Maćkowa Ruda 57, 16-503 Krasnopol. Placówka działa w oparciu o Zarządzenie nr 17/2010 Dyrektora Wigierskiego Parku Narodowego z dnia 15 listopada 2010 r. Zabiegi weterynaryjne wykonywane są przez lekarzy weterynarii Lecznicy Weterynaryjnej ,,VitaWet” z Suwałk. Współpraca WPN z lekarzami weterynarii odbywa się zazwyczaj na zasadzie wolontariatu; część zabiegów finansowana jest przez park.

W 2017 roku ośrodek został wyremontowany oraz doposażony dzięki dofinansowaniu funduszu leśnego w ramach umowy Nr EZ.0290.1.40.2017.

W 2018 roku w ośrodku rehabilitacji zwierząt WPN przebywało łącznie 68 zwierząt. Historię poszczególnych przypadków przedstawia poniższa tabela.

 

Tabela 13. Ewidencja zwierząt przetrzymywanych w ośrodku rehabilitacji zwierząt w Maćkowej Rudzie w 2018 r.

Lp.

Gatunek

Data przyjęcia/historia

Stan zwierzęcia

Historia zwierzęcia

1.

Gawron (Corvus frugilegus)

11.02.2018 r.

Zgłoszony przez mieszkańca Suwałk

Ptak uderzył w okno

Wypuszczony

12.08.2018 r.

2.

Sarna - koza (Capreolus capreolus)

26.02.2018 r.

Zgłoszona przez Komendę Miejską Policji w Suwałkach

Zwierzę potrącone przez samochód

Padła

27.02.2018 r.

3.

Łabędź niemy

(Cygnus olor)

27.03.2018 r.

Zgłoszony przez mieszkańca Gawrych Rudy

Osłabiony ptak przebywał na posesji

Wypuszczony na jezioro Wigry 09.04.2018 r.

4.

Sarna - kozioł (Capreolus capreolus)

07.04.2018 r.

Zgłoszona przez Komendę Miejską Policji w Suwałkach

Zwierzę potrącone przez samochód

Sarna padła 07.04.2018 r.

5.

Sarna - koza (Capreolus capreolus)

10.04.2018r

Zgłoszona przez mieszkańca Czerwony Folwark

Zwierzę pogryzione przez psy

Sarna padła 11.04.2018 r.

6.

Dzik

(Sus scrofa)

12.04.2018 r.

Zgłoszony przez turystów

Zwierzę zabite przez samochód

Przekazane do Powiatowego Inspektoratu Weterynarii w Suwałkach

12.04.2018 r.

7.

Sarna - kozioł (Capreolus capreolus)

18.04.2018 r.

Zgłoszona przez Hodowlę Psów Rasowych Suwałki

Zwierzę potrącone przez samochód

Uśpiona

18.04.2018 r.

8.

Bóbr

(Castor fiber)

18.04.2018 r.

Zgłoszony przez Hodowlę Psów Rasowych Suwałki

Zwierzę poruszało się po mieście Suwałki

Wypuszczony na jeziorze Widne (WPN)

21.04.2018 r.

9.

Bóbr - 2 osobniki Castor fiber)

19.04.2018 r.

Zgłoszone przez sekretariat WPN

Zwierzęta utopione w kanale przepustowym pod drogą 19.04.2018 r.

10.

Kuna domowa (Martes foina)

24.04.2018 r.

Zgłoszona przez mieszkańca Suwałk

Młode zwierzę

znalezione na ulicy

Wypuszczona w lesie O.O. Krzywe

05.09.2018 r.

11.

Trznadel (Emberiza citrinella)

28.04.2018 r.

Zgłoszony przez mieszkańca Sejn

Ptak uderzył w okno

Wypuszczony na wolność

30.04.2018 r.

12.

Myszołów zwyczajny (Buteo buteo)

04.05.2018 r.

Zgłoszony przez Straż Leśną Nadleśnictwa Szczebra

Ptak dostarczony do lekarza weterynarii w Suwałkach

Ptak uśpiony

04.05.2018 r.

13.

Sarna - kozioł (Capreolus capreolus)

07.05.2018 r.

Zgłoszona przez Komendę Miejską Policji w Suwałkach

Zwierzę potrącone przez samochód

Zwierzę padło 07.05.2018 r.

14.

Borsuk (Meles meles)

09.05.2018 r.

Zgłoszony przez mieszkańca wsi Maćkowa Ruda

Zwierzę potrącone przez samochód

Uśpiony

10.05.2018 r.

15.

Sikora bogatka

(Parus major)

13.05.2018 r.

Ptak zgłoszony przez turystę

Ptak uderzył w okno samochodu złamana prawa noga i prawe skrzydło

Ptak uśpiony 14.05.2018 r.

16.

Sarna - koza (Capreolus capreolus)

15.05.2018 r.

Zgłoszona przez Hodowlę Psów Rasowych

Zwierzę potrącone przez samochód; złamany kręgosłup

Zwierzę uśpiono

15.05.2018 r.

17.

Puszczyk (Strix aluco)

16.05.2018 r.

Zgłoszony przez mieszkańca wsi Mikołajewa

Młody ptak przebywał na posesji

Wypuszczony 06.08.2018 r.

18.

Sarna - kozioł (Capreolus capreolus)

16.05.2018 r.

Zgłoszona przez Straż WPN

Zwierzę potrącone przez samochód

Zwierzę padło 16.06.2018 r.

19.

Szpak

(Sturnus vulgaris)

18.05.2018 r.

Zgłoszony przez Stadninę Koni w Mikołajewie

Młody ptak wypadł z gniazda

Wypuszczony na wolność

12.06.2018 r.

20.

Gągoł

(Bucephala clangula)

28.05.2018 r.

Znaleziony przez turystów

Młody ptak

Wypuszczony w okolice Suchara IV

28.05.2018 r.

21.

Sikorki bogatki - 4 osobniki

(Parus major)

01.06.2018 r.

Zgłoszone przez mieszkańca wsi Krasnopol

Młode ptaki znalezione przy zniszczonym gnieździe

Wypuszczone na wolność

15.06.2018 r.

22.

Bocian biały

(Ciconia ciconia)

02.06.2018 r.

Zgłoszony przez mieszkańca wsi Tartak

Młody ptak wypadł z gniazda

Wypuszczony na wolność

22.08.2018 r.

23.

Zięba

(Fringilla coelebs)

04.06.2018 r.

Ptak dostarczony do WPN przez mieszkańca Suwałk

Młody ptak siedział na ulicy

Wypuszczona na wolność

12.06.2018 r.

24.

Kawka

(Corvus monedula)

06.06.2018 r.

Przywieziony do WPN przez mieszkańca Suwałk

Ptak uderzył w okno bloku

Po oględzinach ptak został wypuszczony

06.06.2018 r.

25.

Bocian biały

(Ciconia ciconia)

07.06.2018 r.

Przywieziony przez mieszkańca Gołdapi

Młody ptak wypadł z gniazda

Ptak odleciał z woliery 15.06.2018 r.

26.

Jeleń - łania

(Cervus elaphus)

07.06.2018 r.

Zgłoszona przez mieszkańca wsi Krusznik

Zwierzę pogryzione przez wilki

Zwierzę padło 07.06.2018 r.

27.

Bocian biały

(Ciconia ciconia)

08.06.2018 r.

Dostarczony do WPN przez mieszkańca wsi Wierśnie

Młody ptak wyrzucony z gniazda

Wypuszczony na wolność

22.08.2018 r.

28.

Sikora bogatka

(Parus major)

08.06.2018 r.

Dostarczona do WPN przez mieszkańca Suwałk

Opieka lekarza weterynarii

Wypuszczona na wolność

24.06.2018 r.

29.

Lis

(Vulpes vulpes)

12.06.2018 r.

Zgłoszony przez mieszkańca wsi Bryzgiel

Potrącony przez samochód

Zwierzę padło 12.06.2018 r.

30.

Myszołów zwyczajny (Buteo buteo)

12.06.2018 r.

Zgłoszony przez leśniczego O.O. Powały

Ptak uderzył w okno samochodu

Odleciał z woliery 23.06.2018 r.

31.

Łabędź niemy

(Buteo buteo)

13.06.2018 r.

Zgłoszony przez pracownika Gminy Nowinka

Ptak po wizycie u lek. wet., uraz prawego skrzydła

Przebywał na j. Widne, przekazany Gminie Nowinka 19.06.2018 r.

32.

Borsuk

(Meles meles)

18.06.2018 r.

Zgłoszony przez mieszkańca wsi Leszczewek

Zwierzę zawędrowało do gospodarstwa rolnego

Wypuszczony na wolność

18.06.2018 r.

33.

Bocian biały

(Ciconia ciconia)

20.06.2018 r.

Dostarczony do WPN przez mieszkańca wsi Kalinowo

Młody ptak wypadł z gniazda

Przekazany do ZOO w Warszawie

17.08.2018 r.

34.

Bocian biały

(Ciconia ciconia)

22.06.2018 r.

Dostarczony przez pracownika Gminy Krasnopol

Ptak miał połamane dwie nogi

Uśpiony

22.06.2018 r.

35.

Dzięcioł duży (Dendrocopos major)

26.06.2018 r.

Przywieziony przez pracownika Gminy Wydminy

Dorosły ptak odebrany kotu; połamane nogi

Ptak uśpiony 27.06.2018 r.

36.

Sarna - kozioł (Capreolus capreolus)

03.07.2018 r.

Zgłoszona do WPN przez mieszkańca wsi Krusznik

Zwierzę potrącone przez samochód

Zwierzę padło

03.07.2018 r.

37.

Wróbel – 3 osobniki (Passer domesticus)

06.07.2018 r.

Dostarczone do WPN przez turystów

Zniszczone gniazdo

Odleciały z woliery 03.08.2018 r.

38.

Jerzyk

(Apus apus)

09.07.2018 r.

Dostarczony do WPN przez turystów

Młody ptak wypadł z gniazda

Wypuszczony 11.08.2018 r.

39.

Jerzyk – 2 osobniki

(Apus apus)

11.07.2018 r.

Przywiezione na wolierę przez mieszkańca Gołdapi

Opieka lekarza weterynarii. Ptaki z problemami neurologicznymi

Ptaki uśpione 12.07.2018 r.

40.

Jaskółki dymówki – 2 osobniki

(Hirundo rustica)

12.07.2018 r.

Przywiezione do WPN przez turystę

Młode ptaki wypadły z gniazda

Podłożone do gniazda dymówki w Czerwonym Folwarku

17.07.2018 r.

41.

Paszkot

(Turdus viscivorus)

13.07.2018 r.

Dostarczony do WPN przez turystów

Znaleziony na ścieżce turystycznej

Wypuszczony 09.09.2018 r.

42.

Bocian biały

(Ciconia ciconia)

15.07.2018 r.

Dostarczony na wolierę przez mieszkańca wsi Strzelcowizna

Amputowano prawe skrzydło

Przekazany do ZOO w Warszawie

17.08.2018 r.

43.

Jerzyk

(Apus apus)

17.07.2018 r.

Dostarczony na wolierę przez mieszkańca Gołdapi

Młode ptaki wypadły z gniazda. Opieka lekarza weterynarii

Wypuszczony

11.08.2018 r.

44.

Jerzyk

(Apus apus)

18.07.2018 r.

Dostarczony do WPN przez mieszkańca Gołdapi

Opieka lekarza weterynarii, podawano przez trzy dni glukozę

Wypuszczony na wolność 27.07.2018 r.

45.

Bocian biały – 2 osobniki

(Ciconia ciconia)

18.07.2018 r.

Dostarczone do WPN przez pracownika Gminy Świętajno

Młode ptaki wypadły z gniazda

Odleciały z woliery 22.08.2018 r.

46.

Bocian biały

(Ciconia ciconia)

20.07.2018 r.

Zgłoszony przez mieszkańca Buda Ruska

Ptak porażony prądem elektrycznym

Ptak padł

31.07.2018 r.

47.

Krogulec

(Accipiter nisus)

23.07.2018 r.

Dostarczony do WPN przez mieszkańca Płociczna

Młody ptak znaleziony przy drodze. Opieka lekarza weterynarii

Ptak odleciał z woliery

48.

Krogulec

(Accipiter nisus)

26.07.2018 r.

Zgłoszony przez mieszkańca Krusznika

Dorosły ptak w pogoni za gołębiem uderzył w linię energetyczną

Wypuszczony 09.09.2018r

49.

Paszkot

(Turdus viscivorus)

27.07.2018 r.

Dostarczony na wolierę przez Straż WPN

Podlotek zabrany przez turystów

Wypuszczony na wolność w lesie O. O. Krzywe 28.07.2018 r.

50.

Grubodziób (Coccothraustes coccothraustes)

28.07.2018 r.

Przywieziony przez mieszkańca Stary Folwark

Dorosły ptak uderzył w okno. Opieka lekarza weterynarii

Ptak odleciał z woliery 30.07.2018 r.

51.

Bocian biały

(Ciconia ciconia)

30.07.2018 r.

Dostarczony do WPN przez mieszkańca Olecka

Ptak uderzył w samochód

Odleciał z woliery 07.08.2018 r.

52.

Jerzyk

(Apus apus)

03.08.2018 r.

Dostarczony przez turystów

Dorosły ptak uderzył w okno samochodu

Wypuszczony na wolność

05.08.2018 r.

53.

Bocian biały

(Ciconia ciconia)

05.08.2018 r.

Zgłoszony przez Komendę Policji z Augustowa

Ptak leżał na drodze, złamane nogi i skrzydło

Ptak uśpiony

06.08.2018 r.

54.

Jerzyk

(Apus apus)

06.08.2018r

Dostarczony do WPN przez turystów

Opieka lekarza weterynarii

Ptak wypuszczony 06.08.2018 r.

55.

Łabędź niemy

(Buteo buteo)

08.08.2018 r.

Zgłoszony do WPN przez mieszkańca Cimochowiznz

Młody ptak z okaleczoną głowa i połamanym prawym skrzydłem

Ptak padł

09.08.2018r

56.

Gołąb domowy (Columba livia domestica)

08.08.2018 r.

Zgłoszony przez mieszkańca Leszczewa

Ptak osłabiony

Pozostał na posesji 08.08.2018 r.

57.

Łabędź niemy

(Cygnus olor)

09.08.2018 r.

Zgłoszony przez mieszkańca Leszczewo za Kamionką

Ptak przebywał na posesji

Wypuszczony na jezioro Pierty

09.08.2018 r.

58.

Lis

(Vulpes vulpes)

16.08.2018 r.

Zgłoszony przez mieszkańca Krusznika

Potrącony przez samochód

Zwierzę padło 16.08.2018 r.

59.

Kuna leśna

(Martes martes)

16.08.2018 r.

Zgłoszona do WPN

Pogryziona przez psy

Zwierzę padło 16.08.2018 r.

60.

Jeż

(Erinaceus europaeus)

19.08.2018 r.

Przywieziony przez mieszkańca Suwałk

Opieka lekarza weterynarii

Wypuszczony na wolność O.O. Lipowe

26.08.2018 r.

61.

Dzwoniec

(Carduelis chloris)

04.09 2018 r.

Zgłoszony przez mieszkańca Suwałk

Opieka lekarza weterynarii

Wypuszczony na wolność

10.09.2018 r.

62.

Kuna domowa (Martes foina)

05.09.2018 r.

Zgłoszona przez turystów do WPN

Pogryziona przez psy

Zwierzę padło 07.09.2018 r.

63.

Bocian biały

(Ciconia ciconia)

13.09.2018 r.

Przywieziony do O.O. Powały przez pracownika Gminy Świętajno

Ptak młody z uszkodzonym prawym skrzydłem

Pozostaje w ośrodku rehabilitacji zwierząt WPN

64.

Orlik krzykliwy (Aquila pomarina)

01.10.2018 r.

Przywieziony przez Straż WPN

Ptak po wizycie lekarza weterynarii, uszkodzone prawe skrzydło

Pozostaje w ośrodku rehabilitacji zwierząt WPN

65.

Bocian biały

(Ciconia ciconia)

Przywieziony przez pracownika Gminy Krasnopol

10.10.2018r

Ptak z uszkodzonym prawym skrzydłem

Pozostaje w ośrodku rehabilitacji zwierząt WPN

66.

Borsuk

(Meles meles)

27.10.2018 r.

Zgłoszony przez policjanta z Suwałk

Potrącony przez samochód

Zwierzę padło

28.10.2018 r.

67.

Sikora bogatka

(Parus major)

30.10.2018 r.

Przywieziona do WPN przez mieszkankę Suwałk

Ptak uderzył w okno

Wypuszczona na wolność

07.11.2018 r.

68.

Borsuk

(Meles meles)

08.11.2018 r.

Zgłoszony przez SOP WPN

Zwierzę potrącone przez samochód

Zwierzę padło

08.11.2018 r.

69.

Myszołów zwyczajny (Buteo buteo)

22.11.2018 r.

Zgłoszony przez pracownika Gminy Nowinka

Młody ptak przebywał na posesji

Wypuszczony na wolność

03.01.2019 r.

70.

Myszołów zwyczajny (Buteo buteo)

07.12.2018 r.

Przywieziony przez Nadleśnictwo Pomorze

Dorosły ptak, uszkodzone lotki w prawym skrzydle

Wypuszczony na wolność

03.01.2019 r.

3.5. Działalność edukacyjna

Joanna Adamczewska

3.5.1. Zajęcia edukacyjne

Ośrodek Edukacji Środowiskowej Słupie (w skrócie OEŚ) działał w sezonie wiosenno-letnim, od początku maja do końca września. Z zajęć, prelekcji i warsztatów skorzystało 1 561 osób, były to głównie szkolne grupy zorganizowane. Najliczniejsza grupę stanowili uczniowie szkół podstawowych i szkół średnich (głównie licea, o profilu biologiczno-chemicznym). W ośrodku przeprowadzono 117 zajęć, warsztatów i prelekcji. W Ośrodku organizowano także imprezy edukacyjne w których wzięło udział około 250 osób. Łącznie w bazie edukacyjnej na Słupiu odnotowano udział w różnych formach edukacji około 1 811 osób.

I. Zajęcia edukacyjne w bazie edukacyjnej w Krzywem i na terenie Parku

Z zajęć przyrodniczych w bazie edukacyjnej w Krzywem i w terenie (poza OEŚ) skorzystały 1 624 osoby, łącznie odbyło się 72 różnorodnych zajęć, spotkań i warsztatów. Kontynuowano zajęcia cykliczne dla dzieci niepełnosprawnych – uczniów Szkoły Podstawowej ze Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Suwałkach, dla uczniów klasy 6 i 8 oraz dla szkolnego koła ekologiczno-przyrodniczego działającego przy Ośrodku. Dzieci z tego koła uczyły się o właściwym dokarmianiu ptaków zimą, poznawały rośliny inwazyjne. Ostatnie spotkanie tradycyjnie odbyło się nad jeziorem Wigry w O środku Edukacji Środowiskowej, gdzie dzieci poławiały bezkręgowce wodne, które oglądały w laboratorium pod mikroskopami stereoskopowymi i brały udział w grze terenowej.

WPN jest otwarty na potrzeby szkół z terenu parku i otuliny, które korzystają nieodpłatnie z oferty parku – były to zajęcia prowadzone zarówno w szkołach, jak też w OEŚ i w bazie edukacyjnej w Krzywem. Z oferty WPN w roku 2018 skorzystały następujące placówki: Zespoły Szkół ze Starego Folwarku, Płociczna, Krasnopola, Kaletnika oraz Szkoła Podstawowa w Nowej Wsi.

Pracownicy Działu Edukacji przygotowali w ramach projektu ZRYW2017 program współpracy dla lokalnych szkół w formie zajęć edukacyjnych. Od marca 2017 roku do grudnia 2020 roku zaplanowano regularne zajęcia w bazie edukacyjnej WPN oraz w szkołach. W 2018 roku odbyło się 12 spotkań, w których wzięło udział 289 uczniów.

II. Zajęcia poza siedzibą i terenem Parku

Pracownicy Działu Edukacji prowadzili także zajęcia poza WPN, na prośbę szkół, najczęściej w ramach wieloletniej współpracy, lub też podczas szczególnych wydarzeń i imprez, oraz w przypadku szczególnie dużego zaangażowania szkoły w realizację projektów z zakresu edukacji przyrodniczej/ekologicznej:

  • stała współpraca ze Szkołą Podstawową Nr 11 z Oddziałami Integracyjnymi 4 cykliczne spotkania w ciągu roku w bibliotece szkolnej;
  • zajęcia edukacyjne pt. „Mikroświat” w SP w Karolinie;
  • ekospotkania pt. „Zostawcie nam czysty kawałek świata” w Szkole Podstawowej Nr 11 w Suwałkach, w 2018 roku odbywające się pod hasłem „Ochrona przyrody ochroną człowieka”;
  • prezentacja dla uczniów Zespołu Szkół Nr 6 im. Karola Brzostowskiego w Suwałkach w ramach Tygodnia Edukacji Globalnej;
  • obchody Międzynarodowego Dnia Ziemi w Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym Nr 1 w Suwałkach – prezentacja o przyrodzie WPN;
  • we współpracy z Muzeum Wigier zorganizowaliśmy obchody Dnia Ziemi w Szkole Podstawowej w Starym Folwarku, były to: prelekcje o kamedułach, konkursy i zabawy o siei wigierskiej dla najmłodszych, warsztaty budowy młyna wodnego, zajęcia przyrodnicze i terenowe zajęcia survivalowe dla klas 5-6. W tzw. „małym lasku” przy szkole dzieci budowały szałasy, wykonywały wiatromierz, uczyły się określać kierunki świata przy pomocy namagnesowanej igły, budowały filtr do oczyszczania wody, rozpoznawały tropy, które zwierzęta zostawiły na wilgotnej ziemi, uczyli się wiązania różnych typów węzłów i wyplatania tzw. makramy. Imprezę zakończyło ognisko dla wszystkich klas;
  • włączyliśmy się także w obchody Dnia Ziemi w Szkole Podstawowej w Nowej Wsi, która położona jest w otulinie WPN, opowiadając o zwierzętach, grzybach i roślinach parku;
  • coroczna wizyta delegacji z Technikum Leśnego w Pisku z Czech, w ramach współpracy z Technikum Leśnym w Białowieży;
  • zajęcia edukacyjne nt. sytuacji łosia w północno-wschodniej Polsce w Technikum Leśnym w Rucianym Nidzie;
  • Prezentacje pt. „Bóbr” w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Sopocie.

3.5.2. Imprezy, akcje

3.5.2.1. Zimowa Akademia Przyrody

Zorganizowana była w dniach 23-26 stycznia, udział w niej wzięło 40 dzieci wraz z opiekunami. Pierwszego dnia uczestnicy poznawali dawne rzemiosła z naszego regionu, wcielali się w garncarzy i wyrabiali na kole garncarskim garnuszki, kubeczki, talerze. W kolejnym dniu uczestnicy poznawali historię dawnych mieszkańców terenu parku – kamedułów (w 2018 roku obchodziliśmy 350-lecie sprowadzenia zakonu kamedułów na Półwysep Wigierski ) i ich działalność na Suwalszczyźnie. Dzieci poznawały funkcjonowanie pieców hutniczych i młynów wodnych, w tym drugim przypadku poprzez eksperyment, który polegał na samodzielnej budowie modelu młyna wodnego, odbyły się także zajęcia z kaligrafii, dzieci uczyły się ostrzenia gęsich piór i pisania nimi. Kolejne dni poświęcone były nauce rozpoznawania ptaków i odkrywania przyrody pod śnieżną, zimową pokrywą. W czasie całej akademii dzieci uczyły się wykonywania notatek w oparciu o metodę myślenia wizualnego Na zakończenie uczestnicy otrzymali Zielone Certyfikaty oraz odbyło się zimowe ognisko. Impreza zorganizowana w ramach projektu ZRYW2017.

3.5.2.2. Letnia Akademia Przyrody

Impreza odbyła się w dniach 24-27 lipca w Ośrodku Edukacji Środowiskowej na Słupiu. Przez 4 dni po 4 godziny 40 osobowa grupa uczestników brała udział w rozmaitych warsztatach przyrodniczych. Każdy dzień akademii miał swój wiodący temat, były to: Dźwięki lasu, Mali leśni lotnicy – czyli ważki, Duzi lotnicy leśni – czyli rzecz o ptakach i Leśny survival. Dzieci, przez cały czas trwania akademii wypełniały specjalne „Słoiczki pamiętniczki” skarbami znalezionymi podczas spacerów oraz refleksjami zapisywanymi na karteczkach po skończonych w danym dniu zajęciach. Impreza została zorganizowana w ramach projektu ZRYW2017.

3.5.2.3. Poranek Dzięcioła

Wczesnym rankiem 14 kwietnia zorganizowano Poranek Dzięcioła, podczas którego uczestnicy poznawali sylwetki i głosy dzięciołów występujących w Wigierskim Parku Narodowym. Podczas wyjścia terenowego udało się zaobserwować kilka gatunków dzięciołów: czarnego, dużego, średniego i dzięciołka oraz wiele innych gatunków ptaków. Zajęcia prowadzili wytrawni ornitolodzy - Dorota Zawadzka i Grzegorz Zawadzki.

3.5.2.4. Sprzątanie Świata

W dniu 21 września po raz 25 na obszarze parku obyła się akcja „Sprzątanie Świata”. Tegoroczne sprzątanie odbyło się pod hasłem przewodnim „Akcja – segregacja! 2 x więcej, 2 razy czyściej”. W imprezie wzięło udział ponad 600 osób, główne dzieci ze szkół podstawowych oraz średnich. Jak co roku w sprzątaniu pomagali również osadzeni w Areszcie Śledczym w Suwałkach. Zebrano około 2 ton śmieci.

3.5.2.5. Noc Sów

23 marca zorganizowano kolejną edycję nocnej imprezy pod hasłem Noc Sów. 75 osób wysłuchało opowieści o sowach Adama Zbyryta z Polskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków, a następnie pod opieką pracowników parku uczestniczyło w nocnych nasłuchach w terenie. Najczęściej na w leśnych ostępach dało się usłyszeć terytorialny głos samca puszczyka. Imprezę zakończyło wspólne ognisko w „Dziupli”.

3.5.2.6. Wielki Dzień Pszczół

8 sierpnia obchodzono na terenie parku Wielki Dzień Pszczół. W tym toku można było wziąć udział w grze terenowej, która została zorganizowana na ścieżce edukacyjnej Las, a najmłodsi mogli uczestniczyć w warsztatach plastycznych. Wszyscy uczestnicy obradowani zostali gadżetami z pszczółką. Wielki Dzień Pszczół to wydarzenie ogólnopolskie, realizowane w ramach programu „Z Kujawskim pomagamy pszczołom”.

3.5.2.7. Rykowisko Nad Wigrami

15 września w Ośrodku Edukacji Środowiskowej na Słupiu spotkali się miłośnicy „Rykowiska nad Wigrami". W spotkaniu uczestniczyło blisko 70 osób. Po opowieściach Magdaleny Sarat i Łukasza Łukasika ilustrowanych pięknymi zdjęciami, nastąpiła część terenowa zakończona wspólnym ogniskiem.

3.5.2.8. Środowe spotkania z naukowcami

Przez cały okres wakacyjny w Ośrodku Edukacji Środowiskowej na Słupiu można było w każdą środę spotkać się osobami prowadzącymi badania naukowe na terenie Wigierskiego Parku Narodowego. Były to tzw. Środowe spotkania z naukowcami. Odbyły się następujące spotkania:

  • 4 lipca: prof. Jarosław Buszko – Motyle wysłańcy bogów;
  • 11 lipca: prof. Wiesław Fałtynowicz – Niedyskrecje świata porostów;
  • 18 lipca: Wojciech Misiukiewicz – Bóbr – pracowity mąciwoda;
  • 25 lipca: dr hab. Andrzej Osadczuk – Tajemnice dna Wigier – jak zobaczyć niewidzialne;
  • 1 sierpnia: Adam Zbyryt – Intymne życie bocianów;
  • 8 sierpnia: dr hab. Wojciech Pusz – Czy lekarz roślin jest potrzebny w ochronie przyrody?;
  • 15 sierpnia: dr Monika Staniaszek–Kik – Mszaki, małe gabaryty – (nie)duży pożytek?;
  • 22 sierpnia: dr hab. Katarzyna Szczepko – Syzyfowe prace i nieszklane domy, czyli o biologii os społecznych.

 

3.5.3. Konkursy

Konkurs dla gimnazjalistów „Różnorodność biologiczna i formy ochrony przyrody w Polsce”

Wigierski Park Narodowy, już po raz ósmy, włączył się do Konkursu Wiedzy Ekologicznej organizowanego przez Białowieski Park Narodowy. Konkurs jest adresowany do gimnazjalistów i uczniów klas 7 i 8 z terenu województwa podlaskiego. Wigierski Park Narodowy był koordynatorem powiatowym konkursu. Konkurs trwał od września do listopada. Składały się na niego trzy etapy. W etapach szkolnym i powiatowym uczestnicy pisali test. Uczniowie zakwalifikowani do etapu wojewódzkiego przygotowywali pracę autorską, pisali test oraz odpowiadali na pytania ustne. 25 października w Muzeum Wigier zorganizowano etap powiatowy. Na tym etapie do konkursu włączyło się 14 placówek edukacyjnych z regionu i udział wzięło 39 uczniów klas 7 i 8 szkoły podstawowej i klas 3 gimnazjalnych. Do etapu finałowego zakwalifikowali się uczniowie z szkół podstawowych z Krasnopola, Starego Folwarku, im. Marii Konopnickiej z Suwałk, nr 10 z Suwałk oraz nr 3 i 6 z Augustowa. Siedmioosobowa reprezentacja uczniów wraz z opiekunami wzięła udział w konkursie wojewódzkim, który miał miejsce 29 listopada w Białowieskim Parku Narodowym. Do finału konkursu zakwalifikowało się 52 uczestników ze szkół z terenu całego województwa podlaskiego. W gronie dziesięciu laureatów konkursu znalazły się dwie uczennice - Weronika Staniszewska z SP w Krasnopolu, którą przygotowywała Pani Jolanta Łucznik-Kęcka oraz Ola Ołów z SP w Starym Folwarku, przygotowana przez Panią Grażynę Żukowską.

3.5.4. Warsztaty, spotkania, szkolenia

I. Warsztaty dla mieszkańców terenu parku i okolic

7 września w Ośrodku Edukacji Środowiskowej WPN odbyły się warsztaty dla mieszkańców z terenu WPN i okolic pod hasłem: „Czy woda w Wigrach jest czysta”. Uczestnicy samodzielnie mogli pobrać próby bezkręgowców wodnych z brzegu jeziora i przy użyciu „kart badawczych” określić stan jeziora Wigry. W spotkaniu wzięło udział 25 osób. Uczestnicy otrzymali materiały edukacyjne w postaci przewodników do oznaczania owadów i notatników. Prowadzącymi byli specjaliści z zakresu hydrobiologii i entomologii wodnej – dr Grzegorz Tończyk i mgr Michał Rachalewski. Warsztaty zorganizowano w ramach projektu ZRYW2017.

II. Warsztaty dla nauczycieli

2 czerwca w Ośrodku Edukacji Środowiskowej zorganizowane zostały warsztaty dla nauczycieli pt. „Escape room (pokój zagadek) w szkole czyli uczenie się przez odkrywanie tajemnic”. W programie m.in: znalazły się dwa wiodące zagadnienia teoretyczne: mózg w obliczu zagadki i mózg w ruchu - neurobiologiczne podłoże skuteczności uczenia opartego na różnego rodzaju zadaniach fabularnych opartych na odkrywaniu tajemnicy oraz drugie zagadnienie: pokaz i analiza pokojów zagadek zaprojektowanych i wykorzystywanych przez autorów. Uczestnicy wzięli udział w pracy warsztatowej w zespołach polegającej na projektowaniu pokojów zagadek. Na koniec warsztatów uczestnicy otrzymali zaświadczenia oraz wzięli udział w ewaluacji, wyniki ankiet pomocne będą w doborze tematów kolejnych edycji warsztatów. Warsztaty trwały 7 godzin i wzięło w nich udział 35 osób – nauczycieli oraz osób związanych z różnymi formami edukacji nieformalnej, głównie przyrodniczej. Prowadzącymi warsztaty byli dr hab. prof. UG Joanna Mytnik oraz dr Wojciech Glac - pracownicy naukowo-dydaktyczni Wydziału Biologii Uniwersytetu Gdańskiego. W ramach przygotowania materiałów warsztatowych opracowali scenariusz escape roomu opartego na walorach i specyfice Wigierskiego Parku Narodowego. Warsztaty zorganizowano w ramach projektu ZRYW2017.

III. Warsztaty dla pracowników parku

Pracownik Działu Edukacji - Wojciech Misiukiewicz przeprowadził warsztaty dotyczące monitoringu wydry dla pracowników parku. Na spotkanie składały się: prezentacja oraz praktyczne poszukiwanie śladów i tropów wydry w terenie.

3.5.5. Inne wydarzenia zewnętrzne

Pracownicy Działu Edukacji uczestniczyli w wydarzeniach organizowanych przez inne instytucje, placówki edukacyjne i organizacje:

  • 9 marca w Gminnym Ośrodku Kultury w Krzywem odbyło się spotkanie z pracownikiem Działu Edukacji, fotografikiem z zamiłowania, Wojciechem Misiukiewiczem poświęcone przyrodzie nadwigierskiej i tajnikom sztuki fotografowania;
  • 3 czerwca przygotowano stoisko promocyjne z grami i zabawami dla najmłodszych z okazji Dnia Dziecka, włączając się do miejskich obchodów w parku Konstytucji 3-go Maja, które zorganizował Suwalski Ośrodek Kultury wspólnie z PWSZ w Suwałkach;
  • 16 czerwca Wigierski Park przygotował stoisko edukacyjne i uczestniczył w festynie ekologicznym w Białymstoku, zorganizowanym przez Regionalną Dyrekcję Ochrony Środowiska w Białymstoku;
  • 10 września w Wigierskim Parku Narodowym gościliśmy uczestników międzynarodowego projektu skupiającego edukatorów z całej Europy, którzy przez dwa ostatnie lata wymieniali między sobą dobre praktyki edukacji nieformalnej w ramach projektu EduCitizens. Projekt zrealizowany został przez Stowarzyszenie Pastwisko.org przy wsparciu finansowym Unii Europejskiej w ramach programu Erasmus+. Podczas wizyty goście mieli okazję nie tylko zwiedzić park, ale też wziąć czynny udział w organizowanych u nas zajęciach edukacyjnych, wymienić swoje uwagi i spostrzeżenia;
  • 13 września Ośrodek Edukacji Środowiskowej WPN przyjął międzynarodową grupę edukatorów – uczestników projektu Science Citizens w ramach programu Erasmus+. Projekt, którego współpartnerem jest Kreatywny Ośrodek Nauki i Technologii „Midicentrum” w Suwałkach, poświęcony jest wspieraniu inicjatyw związanych z propagowaniem szeroko pojętej nauki („science”) wśród zwykłych obywateli i dotyczy także szukania rozwiązań naukowych przez zwykłych ludzi, tak aby usprawnić swoje życie czy też rozbudzić żyłkę naukowca wśród młodych ludzie. W OEŚ prezentowano ofertę edukacyjną i prowadzono praktyczne obserwacje środowiska wodnego;
  • 15 września w Wigierskim Parku Narodowym - na ścieżkach edukacyjnych, w Muzeum Wigier i Ośrodku Edukacji Środowiskowej gościła kilkudziesięcioosobowa grupa uczestników 10 Międzynarodowego Kongresu Edukacji w Ogrodach Botanicznych. Organizatorem tegorocznego kongresu był Ogród Botaniczny Uniwersytetu Warszawskiego, który świętował 200-lecie swego istnienia.

3.5.6. Dotacje na działalność edukacyjną – przygotowanie wniosków, realizacja

W 2018 roku kontynuowano realizację projektu pt. „Wigierski Park Narodowy – znam, rozumiem, wspieram” (akronim: ZRYW 2017) finansowanego w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014–2020 oraz ze środków NFOŚiGW i własnych.

3.5.7. Pozostałe działania

W kwietniu wspólnie z Pracownią Naukowo-Edukacyjną rozstawiono przenośne bariery naprowadzające dla płazów, na drodze powiatowej Krzywe – Sobolewo. Pracownicy Działu Edukacji prowadzili monitoring i regularne przenoszenie płazów. Wszystkie odnotowane dane zostaną wprowadzone do specjalnej bazy danych poświęconej monitoringowi płazów w Polsce.: http://www.monitoringplazow.pl/

3.5.8. Wydawnictwa

• Kalendarz na 2019 r. - 2000 egz.

W ramach projektu ZRYW park wydał kalendarz na 2019 r. Pomysł powstania kalendarza Wigierskiego Parku Narodowego na rok 2019 powstał we współpracy z Małą Szkołą Fotografii Radosława Krupińskiego, która działa w Gminnym Ośrodku Kultury w Krzywem, gdzie młodzież w wieku gimnazjalnym i licealnym uczy się sztuki fotografii, na bazie cyklu warsztatów i plenerów organizowanych m.in. na terenach WPN. Rezultatem kilkumiesięcznej pracy jest zestaw fotografii, który znalazł się w tegoroczne edycji kalendarza.

• Kwartalnik Wigry – 4 numery po 2000 egzemplarzy każdy.

 

3.6. Muzeum Wigier im. Alfreda Lityńskiego

Maciej Ambrosiewicz, Marta Dobreńczyk-Maślak

Zespół Muzeum Wigier wchodzi w skład Działu Edukacji Wigierskiego Parku Narodowego.

3.6.1. Programy edukacyjne

Muzeum Wigier oferowało zwiedzanie ekspozycji z przewodnikiem, indywidualnie lub z audioprzewodnikiem oraz zajęcia edukacyjne skierowane do dzieci, młodzieży i osób dorosłych. Muzeum odwiedziło, kupując bilety, 14 826 osób (bilety wstępu do muzeum i bilety na rejsy łodzią Leptodora II). W roku 2018 pracownicy muzeum przeprowadzili 57 lekcji muzealnych, w których uczestniczyły 1 294 osoby. Wśród lekcji muzealnych dużym zainteresowaniem cieszyły się zajęcia dotyczące jakości wody w jeziorze Wigry, biologii bobra, ptaków, ryb, życia zwierząt Wigierskiego Parku Narodowego, kształtowania się krajobrazu oraz Natury 2000.

W ofercie edukacyjnej nadal największym zainteresowaniem cieszyły się zajęcia na wodnych ścieżkach edukacyjnych – rejsy łodzią Leptodora II, prowadzone od początku maja do końca października 2018 roku; z 333 rejsów skorzystało 2 415 osób. Muzeum było miejscem szkoleń i spotkań nauczycieli, odbywały się tu również szkolenia organizowane przez WPN dla pracowników i członków stowarzyszeń turystycznych.

3.6.2. Wystawy czasowe

W roku 2018 Muzeum Wigier miało szereg wystaw czasowych:

  • „Poznawanie wigierskiej przyrody z „Panem Tadeuszem". Zadanie dofinansowane zostało przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Białymstoku. Wystawa została otwarta w roku 2017;
  • 21 marca 2018 roku otwarto wystawę fotograficzną Pani Zofii Piłasiewicz pn. „Północ-Światło-Przestrzeń”;
  • 24 kwietnia odbyło się otwarcie wystawy fotograficznej Pana Eugeniusa Drobelisa „Tam, gdzie ptaki przecinają niebo”;
  • 3 sierpnia miało miejsce otwarcie wystawy fotograficznej Pana Krzysztofa Gierałtowskiego „Wigry, moje Wigry”. Czarno-białe fotografie prezentowały jezioro Wigry i mieszkańców nadwigierskich wsi z końca lat 70. XX wieku;
  • 12 października otwarto wystawę fotograficzną Pana Arkadiusza Makowskiego pt. : „Biały miś na Grenlandii”;
  • 3 grudnia otwarto wystawę prac studentów Wydziału Architektury Politechniki Białostockiej pn. „Rozbudowa Muzeum Wigier”. Kilkanaście prac wykonanych pod kierunkiem prof. architekta Jerzego Uścinowicza ukazuje różne koncepcje rozbudowy Muzeum Wigier.

3.6.3. Imprezy i akcje organizowane przez Muzeum Wigier

Muzeum Wigier kontynuowało organizowanie spotkań z podróżnikami, celem poszerzenia wiedzy mieszkańców parku na temat innych kultur, zabytków, wartości przyrodniczych itp. Tematy spotkań zamieszczono w załączniku 4, tabeli 4b.

W 2018 roku odbyło się 6 spotkań z podróżnikami:

1. Filipiny kraj kontrastów, 5 stycznia

2. „Wczasy w Iranie”, 26 stycznia

3. „Martynika” - wulkan, las deszczowy, namorzyny, rafa koralowa, Józefina bez głowy, kraby, trzcina cukrowa i …rum (Karaiby), 23 lutego

4. „Pakistan…ciąg dalszy nastąpi”, 6 kwietnia

5. „Wyślij Gruzę do Zimbabwe…”, 20 kwietnia

6. „Z wizytą na obszarze Czarnobylskiej Strefy Wykluczenia”, 7 lipca.

Sporym zainteresowaniem cieszyły się również inne imprezy organizowane w Muzeum Wigier:

  • Światowy dzień mokradeł pod hasłem: „Mokradła dla zrównoważonej przyszłości miast” (2 lutego);
  • Dzień Ziemi ze szkołą w Starym Folwarku (27 kwietnia);
  • Noc Muzeów pn. „Noc Kotów”, w programie było bezpłatne zwiedzanie muzeum, spotkanie z przedstawicielami Towarzystwa Opieki nad Zwierzętami w Polsce oddział Suwałki, gry i zabawy dla najmłodszych. W trakcie spotkania prowadzona była zbiórka karmy dla bezdomnych zwierząt (19 maja);
  • czwarta edycja gry terenowej pt. „Wśród lasów, pól i jezior….czyli co nie tylko Żwirek i Muchomorek wiedzieć powinni o wigierskiej przyrodzie”. W tym roku podążaliśmy śladami kamedułów. Zadanie realizowane w ramach projektu „Wigierski Park Narodowy- znam, rozumiem, wspieram(ZRYW 2017)” dofinansowanego z Funduszy Europejskich oraz z NFOŚiGW (30 czerwca);
  • Światowy Dzień Rybołówstwa nad Wigrami. W programie były wykłady o ichtiofaunie Wigier, konkursy wiedzy o rybach, gry i zabawy dla najmłodszych oraz zwiedzanie zmodernizowanej wystawy „Historia i tradycje rybołówstwa nad Wigrami” w Czerwonym Folwarku. Projekt powstał dzięki dofinansowaniu z WFOŚiGW w Białymstoku (27 czerwca);
  • konkurs wędkarsko-ekologiczny „A może na ryby?”. W programie był: test wiedzy, zawody połowu ryb, gry i zabawy dla najmłodszych. Zadanie realizowane w ramach projektu „Wigierski Park Narodowy - znam, rozumiem, wspieram (ZRYW 2017)” dofinansowanego z Funduszy Europejskich oraz z dotacji NFOŚiGW (18 sierpnia);
  • akcja sprzątania rzeki Czarna Hańcza; zadanie realizowane w ramach projektu „Wigierski Park Narodowy - znam, rozumiem, wspieram (ZRYW 2017)” dofinansowanego z Funduszy Europejskich oraz przez NFOŚiGW (16 września);
  • we współpracy z Podlaską Regionalną Organizacją Turystyczną w MW miała miejsce prezentacja wydanych przez PROT przewodników po woj. podlaskim dotyczących prawosławnej turystyki pielgrzymkowej (5 października);
  • spotkanie edukacyjne dla mieszkańców parku i okolic dotyczące różnorodności biologicznej. Tematami spotkań była ochrona zwierząt gospodarskich i ochrona zwierząt dzikich. Uczestnicy pierwszego spotkania na zakończenie dostali sadzonki lokalnych odmian drzew owocowych (śliw, grusz) a drugiego - budki lęgowe dla ptaków. Zadanie realizowane w ramach projektu „Wigierski Park Narodowy - znam, rozumiem, wspieram (ZRYW 2017)” dofinansowanego z Funduszy Europejskich oraz przez NFOŚiGW (3 i 24 listopada);
  • spotkanie promujące kalendarz Wigierskiego Parku Narodowego na 2019 rok. Zdjęcia prezentowane w tym wydawnictwie wykonano na terenie WPN, a ich autorami są uczniowie Małej Szkoły Fotografii, która działa przy GOK w Krzywem (14 grudnia).

3.6.4. Udostępnienie muzeum

W 2018 roku pracownicy Muzeum Wigier prowadzili ewidencję osób zwiedzających i uczestniczących w lekcjach muzealnych. Ponad połowę wszystkich zwiedzających – 8 861 osób, stanowili turyści odwiedzający muzeum w grupach zorganizowanych. Turyści indywidualni stanowili mniejszość i było to 5 965 osób Odwiedzającymi muzeum, podobnie jak w ubiegłym roku, byli przede wszystkim turyści z Polski. Zagraniczni goście muzeum pochodzili z takich krajów jak: Niemcy, Litwa, Rosja, Wielka Brytania, Włochy, Hiszpania, Holandia, USA, Izrael, Białoruś i Francja. Porównując tegoroczny sezon turystyczno-edukacyjny w Muzeum Wigier z rokiem poprzednim, stwierdzono spadek liczby zwiedzających. Na niższą frekwencję miała wpływ pogoda i zmiana zasad w organizacji grup szkolnych.

Turyści oceniali bardzo pozytywnie ekspozycje muzeum, zadawali też często pytania dotyczące jego funkcjonowania, atrakcji w okolicy i na terenie WPN, możliwości posmakowania potraw regionalnych, miejsc gdzie można zjeść ryby, dojazdu do klasztoru wigierskiego, wędkowania na wodach WPN, noclegów, wypożyczenia rowerów, kajaków i żaglówek.

Do najlepszych doświadczeń podczas zwiedzania turyści zaliczyli przede wszystkim interaktywną, nowoczesną formę edukacji, zastosowanie audioprzewodników przy zwiedzaniu indywidualnym i grupowym. Wysoką ocenę uzyskało wyposażenie wystaw w ekrany dotykowe i tablice interaktywne, które oddziałują intensywniej na zmysły i emocje oraz rejsy Leptodorą II po jeziorze Wigry.

3.6.5. Promocja

W 2018 roku Muzeum Wigier, z okazji otwierania wystaw czasowych, cyklicznych spotkań czy organizowanych imprez, wysyłało od 200 do 300 zaproszeń drogą elektroniczną. Dodatkowo, informowano o organizowanych wydarzeniach na stronie internetowej WPN, a także przez media oraz portale społecznościowe.

Na bieżąco prowadzona jest własna strona internetowa parku (www.wigry.org.pl), z podstroną Muzeum Wigier. Bardzo często zgłaszanie grup, chętnych do odwiedzania muzeum, odbywało się przez stronę www. Informacje o Muzeum Wigier i imprezach w nim organizowanych ukazywały się na wielu stronach internetowych, w tym: Niebywałe Suwałki www.niebywalesuwalki.pl; Suwalski Serwis Informacyjny www.suwalki.info; Radio5 www.radio5.com.pl; Wrota Podlasia (oferta turystyczna) www.turystyka.wrotapodlasia.pl; Forum Suwałki www.forum.suwalki.pl.

Przekazano materiały informacyjne o Muzeum Wigier do: punktów informacji turystycznej w Suwałkach (SIRT, CMIKT), Augustowie, Sejnach, Białymstoku (Podlaska Regionalna Organizacja Turystyczna).

Telewizja Białystok i lokalne „Radio 5” nagrały materiały o Muzeum Wigier. Muzeum Wigier wraz z całym parkiem stanowiło oprawę filmu nakręconego przez firmę „Tomorow”.

  


Spis treści

Dalej »

Strona główna WPN