|
Jak
zarządzać ruchem turystycznym w parkach narodowych
i na obszarach Natura 2000?
- pojęcia i parametry stosowane w turystyce
Dr Małgorzata Pstrocka-Rak,
Zakład Geograficznych Podstaw Turystyki,
Katedra Turystyki,
Akademia Wychowania Fizycznego
we Wrocławiu
Wskaźniki dopuszczalnego obciążenia ruchem turystycznym obszarów polskich parków narodowych mogą być praktycznie wykorzystane w regulacji ruchu
turystycznego w parkach narodowych i na obszarach Natura 2000. Stosowane powszechnie pojęcia chłonności, jak i pojemności turystycznej nie są
terminami, które mogłyby być wykorzystane w zarządzaniu ruchem turystycznym. Wskaźniki chłonności i pojemności są zbyt złożone, trudne do precyzyjnego
określenia i wyrażenia w ogólnie przyjętych jednostkach: ilość osób na jednostkę powierzchni parku narodowego. Ponadto badania terenowe towarzyszące
wyznaczaniu wskaźników są niezwykle koszto- i pracochłonne.
Za najważniejszy element pomocny w regulowaniu ruchu turystycznego uważa się monitoring tego ruchu, prowadzony systematycznie i obejmujący zarówno
określenie ilości, przestrzennej i czasowej koncentracji ruchu turystycznego, jak i badania ankietowe turystów, pozwalające lepiej poznać samych
odwiedzających, ich wiedzę o zasadach poruszania się po parkach narodowych, jak i ich oczekiwania.
Do najbardziej pomocnych parametrów w zarządzaniu ruchem turystycznym należą:
● przepustowość szlaków
- rozumiana jako rzeczywista liczba odwiedzających przemieszczających się w danym czasie po danym odcinku szlaku
turystycznego/ścieżki dydaktycznej w danym parku narodowym; parametr ten miałyby być wyznaczany w oparciu o wyniki monitoringu ruchu turystycznego.
● pojemność fizyczna danego miejsca, będącego fragmentem przestrzeni, w której zatrzymuje się ruch turystyczny, np. punkt widokowy, zagospodarowane
miejsce odpoczynku itp. Pojemność ta zdefiniowana jest jako maksymalna liczba osób, które mogą przebywać w danym miejscu, przy zachowaniu ich komfortu
psychofizycznego. Wielkość ta miałyby być wyznaczona m.in. na podstawie pojemności urządzeń, znajdujących się w tym miejscu (np. liczba ław i ławek).
Po ustaleniu przepustowości szlaków należy prowadzić obserwacje środowiska przyrodniczego wokół nich. W przypadku:
● braku degradacji walorów przyrodniczych należałoby przyjąć obecną przepustowość szlaków jako maksymalną i starać się w przyszłości tak sterować
strumieniami ruchu turystycznego, aby tych wartości dla poszczególnych szlaków (bądź ich fragmentów) nie przekraczać;
● badań potwierdzających degradację walorów środowiska przyrodniczego na odcinkach „przeciążonych” należy przedsięwziąć środki prowadzące zmniejszenie
natężenia i koncentracji ruchu turystycznego.
Pomocne w regulowaniu ruchu turystycznego, przede wszystkich w zmniejszeniu jego natężenia i koncentracji na odcinkach „przeciążonych” są:
● prowadzenie „elastycznej” polityki zarządzania ruchem turystycznym, dostosowanej nie tylko do danego parku narodowego w Polsce, ale także ustalanej
indywidualnie do danego fragmentu parku narodowego;
● unikanie całkowitego zamykania szlaków turystycznych bez stworzenia alternatywnego szlaku ze względu na brak akceptacji społecznej;
● wyraźne wyznaczenie na obszarach parków narodowych stref dostępności dla uczestników poszczególnych form aktywności turystycznej;
● modernizowanie infrastruktury turystycznej, która pozwoliłaby maksymalnie kanalizować ruch turystyczny;
● czasowe zamykanie „przeciążonych” ruchem szlaków turystycznych;
● w przypadków parków narodowych o bardzo wysokim natężeniu ruchu turystycznego ustawienie w sezonie turystycznym przed wejściem do parku i/lub w
miejscowościach położonych w otulinie parków tablic informujących o aktualnym natężeniu i przestrzennym rozkładzie ruchu turystycznego. Miałoby to,
zdaniem uczestników, pomóc w dokonywaniu słusznych wyborów destylacji (miejsca, celu wycieczki) przez potencjalnych odwiedzających;
● tworzenie wraz z samorządami lokalnymi alternatywnych programów spędzania czasu wolnego przez odwiedzających, funkcjonujących w otulinie parków
narodowych bądź poza jej granicami, celem ograniczenia masowości turystyki w samych parkach; np.. tworzenie aquaparków;
● współpraca z gestorami urządzeń turystycznych obecnych parkach narodowych, szkolenie ich kadry, tak aby mogli profesjonalnie informować i wyjaśniać
zasady poruszania się po danym parku narodowym;
● współpraca i szkolenia przewodników, posiadających licencję do prowadzenia wycieczek po danym parku narodowym;
● współpraca z kadrą dydaktyczną uczelni wyższych danego regionu, kształcącą na kierunkach: Turystyka i Rekreacja oraz Gospodarka Turystyczna.
|
