Nr 1/2003 |
Z ŻYCIA PARKU |
|
Anna Krzysztofiak
RADA WIGIERSKIEGO PARKU NARODOWEGO |
|
|
Każdy dyrektor parku narodowego boryka się z wieloma różnymi problemami, związanymi z funkcjonowaniem parku. W takich przypadkach zawsze mile widziana jest fachowa pomoc ludzi nie będących pracownikami parku, niejedno- krotnie jednak związanych z tym terenem miejscem zamieszkania, pracy, bądź po prostu wiedzą i życzliwością. Możliwość korzystania przez dyrektora z pomocy zewnętrznych specjalistów daje ustawa o ochronie przyrody, która zakłada powołanie przy dyrektorze parku organu opiniodawczo-doradczego. Zadaniem takiego organu, który dawniej nosił nazwę rady naukowej, następnie rady parku, a zgodnie z najnowszą ustawą ponownie rady naukowej, jest wspieranie dyrektora w podejmowaniu decyzji dotyczących zarządzania zasobami przyrod- niczymi i kulturowymi parku. Pomimo różnej nazwy tego ciała opiniodawczo-doradczego jego zadania w ciągu 15 lat istnienia parku w zasadzie się nie zmieniały. Według nowej ustawy o ochronie przyrody (Dz. U. z 2004 r. Nr 92, poz. 880) do zakresu działania rady naukowej parku narodowego należy w szczególności: 1. Ocena stanu zasobów, tworów i skład- ników przyrody. 2. Opiniowanie projektu planu ochrony i za- dań ochronnych. 3. Ocena realizacji ustaleń planu ochrony, rocznych zadań ochronnych i skuteczności zabiegów ochronnych. 4. Opiniowanie programów badawczych i naukowych w zakresie ochrony przyrody. 5. Przedstawianie wniosków i opinii w spra- wach ochrony przyrody i funkcjonowania parku narodowego. Członków rady naukowej parku narodowego w liczbie od 10 do 20 na kadencję trwającą 5 lat, powołuje w drodze zarządzenia minister śro- dowiska. Kandydaci wybierani są z kręgu dzia- łających na rzecz ochrony przyrody przedstawi- cieli nauki, praktyki i organizacji ekologicznych oraz właściwych miejscowo samorządów woje- wódzkich i samorządów gminnych.
Prof. dr hab. Aleksander Sokołowski,
Obecna rada parku funkcjonuje od 1 listo- pada 2003 roku, a jej kadencja upłynie z chwilą powołania nowej rady naukowej, co zgodnie z obowiązującą ustawą ma nastąpić w ciągu 6 miesięcy od wejścia w życie nowej ustawy, zatem najpóźniej 16 października br. Wigierski Park Narodowy będzie miał kolejną radę naukową. A jak było wcześniej? W ciągu piętnastu lat działalności Wigierskiego Parku Narodowego skład rady parku zmieniał się kilkakrotnie, obejmując łącznie ponad 40 osób (tabela). Wśród nich zdecydo- wanie dominowali mężczyźni, w radzie parku zasiadały tylko trzy kobiety. Najdłużej, bo od roku 1989 do chwili obecnej, w radzie parku zasiada prof. dr hab. Aleksander Sokołowski oraz artysta malarz Andrzej Strumiłło. Prawie równie długim stażem mogą się wykazać prof. dr hab. Bogusław Zdanowski i dr Juliusz Twaróg.
|
Posiedzenie rady parku (fot M.Kamiński)
Funkcję przewodniczącego rady parku pełnili kolejno: prof. dr hab. Aleksander Sokołowski, prof. dr hab. Ryszard Dzięciołowski, ponownie prof. dr hab. Aleksander Sokołowski i od roku 2003 prof. dr hab. Bazyli Poskrobko. Wiceprze- wodniczącymi rady byli: mgr inż. Edward Badyda, Andrzej Strumiłło, prof. dr hab. Bogusław Zdanowski, a od zeszłego roku dr Hanna Werblan-Jakubiec. Rada parku zbiera się zwykle dwa razy w roku. W posiedzeniach rady parku, oprócz jej członków, udział biorą również: dyrekcja parku, kierownicy działów i konserwatorzy obrębów ochronnych oraz zaproszeni goście. Przebieg posiedzeń rady parku zapisywany jest w postaci protokołów. W przeszłości protokolantami byli: mgr inż. Robert Rezmer, mgr inż. Aleksandra Mackiewicz, natomiast od roku 1995 do chwili obecnej funkcję tę pełni dr Anna Krzysztofiak. W przeszłości rada parku wielokrotnie służyła pomocą w podejmowaniu ważnych decyzji związanych z funkcjonowaniem parku. Sprawne zarządzanie parkiem wymaga codziennego podejmowania wielu decyzji, z których tylko nieliczne, lecz o znaczeniu strategicznym wymagają zasięgnięcia opinii członków rady. O tym, które ze spraw wymagają przedyskutowania z gronem specjalistów, decyduje głównie dyrektor parku. Niektóre sprawy, np. plany ochrony czy plany działalności naukowej obligatoryjnie wymagały opinii rady parku. Na wiele spraw zwracali uwagę sami członkowie rady i wówczas stawały się one przedmiotem dyskusji, po której z reguły zapadały konkretne decyzje.
Czym zatem rada parku zajmowała się do tej pory? Bardzo różnymi sprawami – od opiniowania doraźnych działań parku w zakresie czynnej ochrony przyrody, rozwoju turystyki, zamierzeń edukacyjnych i naukowych oraz różnego rodzaju inwestycji, zwłaszcza tych kontrowersyjnych, stanowiących zagrożenie dla przyrody lub krajobrazu parku, do opiniowania długo- terminowych planów ochrony i zagospodarowania przestrzeni przyrodniczej parku.
Obecny skład rady, w której znaczną część stanowią przedstawiciele miejscowych samo- rządów, pozwala lepiej poznawać opinie mieszkańców parku, a przez ich udział łatwiej docierać z bezpośrednią informacją o pracy WPN-u do władz lokalnych. Miejmy nadzieję, iż głębsze zrozumienie zasad działania i celów parku narodowego przez samorządowych przedstawicieli rady naukowej sprzyjać będzie stopniowej eliminacji jednostkowych, choć niekiedy głośnych, konfliktów z administracją WPN. Posiedzenia rady parku mogą i powinny być okazją nie tylko do zbierania opinii o waż- niejszych problemach dotyczących ochrony, zagospodarowania i użytkowania środowiska parku, ale również do prowadzenia rzeczowych dyskusji i konsultacji. Sprzyjają one bowiem wypracowywaniu konsensusu w drażliwych kwestiach na styku interesów prywatnych i na- rodowych oraz wypracowywaniu społecznej akceptacji ograniczeń, niezbędnych dla zachowania bogactwa przyrodniczego ziemi wigierskiej.
|
.
.