Nr 4/2004

 PRZYRODA I KRAJOBRAZ   

Tropy (fot. M.Kamiński)

  

Jacek Łoziński

  

CO SIĘ DZIEJE  

W LESIE ZIMĄ?

 

(2)

  

  

W czasie zimy przypada okres godowy wielu mieszkańców lasu. Dziki przystępują do huczki w grudniu, cieczka lisów i wilków odbywa się w styczniu i lutym, także kruki zakładają gniazda już w lutym, licząc na potrzebną do wykarmienia piskląt obfitość padliny po ciężkiej dla zwierząt zimie.

Dawniej zima była okresem najintensyw- niejszych prac w lesie. Rok gospodarczy zaczynał się w październiku, a do końca marca zalecano wykonanie 90% rocznych planów pozyskania drewna. Drzewa na zrębach wycinano wyłącznie zimą w okresie spoczynku wegetacyjnego. Dawało to pewność otrzymania surowca najlepszej jakości i gwarantowało trwałość wyrobów z drewna. W okresie zimowym łatwiej też było o robotników leśnych, którymi stawali się rolnicy wolni w tym czasie od prac polowych. Obecnie w lasach gospodarczych uwarunkowania te nie mają takiego znaczenia, a w parkach narodowych praktycznie nie stosuje się zrębowego sposobu pozyskania drewna.

Ważne dla przyszłości lasu jest także zabezpieczenie małych sosen i sadzonek liściastych przed zimowymi uszkodzeniami przez jelenie i sarny. Pojedyncze drzewka zabezpiecza się plastikowymi osłonami lub smaruje preparatami chroniącymi przed zgryzaniem i spa- łowaniem. Większe obszary upraw grodzi się siatką.

Późną jesienią, po pierwszych przymroz- kach, kiedy większość owadów zapada w stan spoczynku, w lesie rozpoczynają się poszukiwania szkodników sosny. Leśnicy na podstawie liczby znalezionych w ściółce poczwarek, larw i kokonów potrafią określić, czy w następnym roku pojawi się istotne zagrożenie drzewostanów z e strony strzygoni choinówki, barczatki sosnówki, borecznika czy poprocha cetyniaka. Owady te w przypadku masowego występowania, zdolne są ogołocić z igieł drzewa na dużych obszarach.

Zima to czas zbioru nasion naszych głównych gatunków drzew. Najlepsze nasiona otrzymuje się z szyszek sosnowych zebranych w styczniu i lutym, nieco wcześniej kończy się optymalny termin zbioru szyszek świerka. 

  

Spałowane sosny (fot. J.Łoziński)

  

    

Szyszki pozyskuje się przeważnie z drzew ściętych, co nie stanowi większego problemu, natomiast zbiór szyszek do celu hodowli selekcyjnej powinien odbywać się w koronach drzew stojących, co wymaga specjalistycznego sprzętu i wykwalifikowanych pracowników.

  

Osłonki zabezpieczające sadzonki przed zgryzaniem
(fot. J.Łoziński)

  

Zima to dobra pora na prowadzenie cięć pielęgnacyjnych (trzebieży) w drzewostanach nie zagrożonych okiścią oraz w tych, które z powodu podmokłego podłoża nie są dostępne w innej porze roku. Wyciąganie ściętych drzew (zrywka) po śniegu nie powoduje zniszczeń w runie leśnym, unika się wtedy także uszkodzeń sąsiednich drzew. Należy pamiętać, by po trzebieży pozostawić część sosnowych i osi- kowych wierzchołków jako pokarm dla jeleni. Dostarczanie zwierzynie innej karmy musi być starannie zaplanowane i powinno być stosowane tylko w wyjątkowych sytuacjach.

W zimowych miesiącach leśnicy bacznie obserwują las. Duże znaczenie ma inwen- taryzacja wywrotów i złomów oraz wyszukiwanie drzew opukiwanych przez dzięcioły. Pozwoli to na szybkie usunięcie uszkodzonych lub zasiedlonych przez owady drzew, aby nie dopuścić do wiosennego rozmnożenia się korników.

Systematycznej kontroli podlegać muszą także ogrodzenia upraw. Zbyt późno zauważona przerwana przez upadające drzewo lub gałąź siatka może otworzyć chmarze jeleni drogę do smacznych młodych drzewek. Lustracja młodników podczas opadów śniegu i okiści ułatwi ustalenie potrzeb i pilności zabiegów pielęgnacyjnych w latach następnych. Odpowiednio zorganizowana rejestracja tropów zwierzyny leśnej pozwala na określenie jej liczebności nawet w dużych kompleksach leśnych.

  

Warto odwiedzić las zimą i wybrać się na pieszą lub narciarską wycieczkę. Okaże się wtedy, że nie cała przyroda zapadła w głęboki sen. Nawet, gdy nie błyśnie nisko zawieszone o tej porze roku słońce, przekonamy się, że w zimowym lesie jest naprawdę pięknie.

  

indeks tematyczny "WIGRY" home Wigierski PN spis treści następny artykuł