Nr 4/2005

 HISTORIA, TRADYCJA, KULTURA   

 

  

Anna i Maciej Ambrosiewicz 

  

Bryzgiel 

 

(1)  

     

Wieś Bryzgiel jest położona na wysokim południowym brzegu jeziora Wigry. Od lat 80. ubiegłego wieku ze wsi rolniczej zaczęła przeistaczać się w miejscowość turystyczną. Zdecydowało o tym dogodne położenie przy drodze prowadzącej z Suwałk do Augustowa oraz bezpośrednia bliskość malowniczego brzegu jeziora, z zapierającym dech w piersiach, widokiem na wyspy wigierskie: Ordów, Ostrów i Krowę. 

 

Wieża widokowa w Bryzglu (fot. M. Kamiński)

 

Ta jedyna droga biegnąca przez wieś z lokalnymi rozjazdami do Monkiń, Tobołowa i Czerwonego Krzyża pochodzi zapewne z czasów lokacji. Bryzgiel został założony na przełomie XVII i XVIII wieku za sprawą osadniczej i gospo- darczej działalności kamedułów wigierskich. 

  

     

Jednak pierwsza wzmianka o tej miejscowości pochodzi z roku 1727, gdy założono tutaj osadę rybaków. Jak wynika z zapisów, była to rodzina smolarzy Bryzglów mieszkająca w Tobołowie. 

   

Szczupłość informacji pozwala jedynie snuć przypuszczenia, że Bryzglowie mogli już wcześniej założyć tutaj budę — osadę leśną, w której był piec do wytapiania smoły lub innych substancji pozyskiwanych z drewna (terpentyny, dziegciu, potażu). Po wielkiej zarazie, jaka miała miejsce w latach 1709—1710 w tej części Europy, dobra wigierskich kamedułów również się wyludniły. Zakonnicy zachęcali wówczas do osiedlania się nad Wigrami osadników z Mazowsza. Bryzglowie pochodzili zapewne stamtąd, chociaż ich nazwisko wywodzące się od słowa „bryzgać", czyli po prostu pryskać, rozpryskiwać się, sikać, występuje niemal we wszystkich językach słowiańskich i nie można go wiązać jedynie z Mazowszem. Może zresztą nie było to nazwisko, a jedynie przewisko jednego z grupy osadników, który był kimś w rodzaju zasadźcy — osoby wyznaczonej do przewodzenia osadnikami.

  

  

  

  

ciąg dalszy   

  

  

  

indeks tematyczny "WIGRY" home Wigierski PN spis treści następny artykuł