|
PRZYRODA I KRAJOBRAZ |
||||||||||
|
Grzybówka dzwoneczkowata (Mycena tintinnabulum) Fot. M.Romański |
Maciej Romański
GRZYBY ZIMĄ? (2)
|
|||||||||
|
Na zakończenie przeglądu galeretowatych grzybów trzeba wspomnieć o łzawniku rozciekliwym (Dacrymyces stillatus). Choć jego pojedyncze owocniki są nieduże, jednak często tworzą one zwarte „murawki”, zajmujące dość duże powierzchnie na kłodach, głównie drzew iglastych, nieco rzadziej liściastych. Dzięki jaskrawej barwie dość łatwo je zauważyć. Gatunków łzawników spotykanych zimą jest więcej, jednak bez mikroskopu są one trudne do oznaczenia; najczęstszym z nich jest właśnie łzawnik rozciekliwy. Ciekawą cechą łzawników i kisielnic jest to, iż w niesprzyjających warunkach – czyli gdy chwyci silny mróz lub gdy jest zbyt sucho, ich owocniki szybko tracą wodę i kurczą się – często do postaci ledwie widocznej „skorupki”, niejako przyklejonej do kory. W chwili gdy pojawią się właściwe warunki – wilgotność i temperatura – ich owocniki błyskawicznie pęcznieją i wracają do życia. Właśnie dzięki temu nawet w czasie bardzo krótkotrwałych odwilży są w stanie prowadzić normalną wegetację. Zdarza się też, iż ich owocniki pęcznieją latem, np. w okresach bardzo wilgotnych z częstymi i obfitymi opadami, jednak wtedy wysoka temperatura jest dla nich szkodliwa, szczególnie dla kisielnic preferujących chłód. Trzęsaki nie znają tej „sztuczki” i po prostu zamarzają w całości a ich owocniki rozpadają się.
Przy dłuższych odwilżach na kłodach można spotkać przedstawicieli rodzajów skórnik (Stereum) – najczęściej skórnika szorstkiego (Stereum hirsutum) na kłodach drzew liściastych i skórnika krwawiącego (Stereum sanguino-lentum) na drewnie drzew iglastych. Bardzo podobnymi do nich grzybami są również wrośniaki (Trametes) – najpospoliciej spotykanym jest wrośniak różnobarwny (Trametes versicolor). Zarówno skórniki jak i wrośniaki są grzybami występującymi przez cały rok, jednak preferują chłodniejsze i wilgotniejsze okresy. Kolejnym ciekawszym gatunkiem, o jakim można wspomnieć jest boczniaczek pomarańczowożółty (Phyllotopsis nidulans).
|
Pojawia się on od późnej jesieni do wiosny, również w czasie długich odwilży, głównie na kłodach i pniakach drzew iglastych. Ciekawą cechą tego grzyba jest to, iż jego owocniki dość często przyrastają górną powierzchnią do podłoża, tak że widać wyłącznie blaszki i brzegi owocnika. Jest to dość rzadki gatunek, posiadający na czerwonej liście status gatunku narażonego na wyginięcie. Czasem podaje się, iż gatunek ten pojawia się latem, jednak na terenie WPN obserwowany był wyłącznie od jesieni do wiosny.
Jednak zimą nie rosną tylko same „dziwolągi”. Można też spotkać i grzyby kapeluszowe, choć nie ma zbyt wielu takich gatunków. Do najczęściej spotykanych należą, związane z martwym drewnem drzew i krzewów liściastych, żagiew zimowa (Polyporus brumalis), zwykle na mniejszych, martwych gałęziach oraz grzybówka dzwoneczkowata (Mycena tintinnabulum), zasiedlająca silnie rozłożone kłody i zimówka aksamitnotrzonowa (Flammulina velutipes) preferująca martwe pnie i gałęzie wierzb i topól, czasem atakująca też osłabione, żywe drzewa liściaste.
Zimówka aksamitnotrzonowa (Flammulina velutipes) fot. M.Romański
Zaprezentowane tu gatunki stanowią tylko niewielką część bogactwa świata zimowych grzybów. Przedstawienie ich pełnej listy wymagałoby znacznie więcej miejsca. Mam jednak nadzieję, iż ten skrótowy przegląd zimowych grzybów pokazuje, że zimą las wcale nie jest uśpiony. Są gatunki, które cały czas są aktywne. Nie można bowiem zapomnieć, iż to właśnie grzyby w dużym stopniu przyczyniają się do rozkładu martwej materii organicznej. Bez nich, znaczna część martwych gałęzi, liści i pni pozostawałaby nierozłożona, a uwięzione w nich pierwiastki, nie miałyby szans powrócić do obiegu.
|
|||||||||
