|
Nr 1/2002 |
Z ŻYCIA PARKU |
|
|
Zbigniew Bogusławski
JAK DZIAŁA PARK |
Budynek dyrekcji WPN-u w Krzywem (fot. M.Kamiński) |
|
|
Wigierski Park Narodowy istnieje już ponad 12 lat, nie wszyscy jednak mają pełną wiedzę na temat jego organizacji i zakresu działania. Dziś przybliżę naszym Czytelnikom działalność parku na tle obowiązujących przepisów prawnych.
Podstawowym aktem prawnym, który reguluje funkcjonowanie parku narodowego jest ustawa o ochronie przyrody. Określa ona również kryterium, jakim powinien odpowiadać jego obszar. Zgodnie z definicją tej ustawy, zawartą w art. 14, park narodowy obejmuje obszar chroniony wyróżniający się szczególnymi wartościami naukowymi, przyrodniczymi, społecznymi, kulturalnymi i wychowawczymi, o powierzchni nie mniejszej niż 1000 ha, na którym ochronie podlega całość przyrody oraz swoiste cechy krajobrazu.
Park jest państwową jednostką budżetową. Oznacza to m.in., iż jego działalność jest finansowana z budżetu państwa. Powołanie parku następuje w drodze rozporządzenia Rady Ministrów, które poza określeniem granic, ustala także główne zasady obowiązujące na jego terenie.
WPN został utworzony rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 27 czerwca 1988 r. Zostało ono zmienione i obecnie obowiązuje rozporządzenie R.M. z dnia 6 marca 1997 r. (Dz.U. Nr 24 poz. 124), które w swojej treści zawiera opis granic parku i strefy ochronnej wokół niego, zwanej otuliną. Zawiera również wykaz ograniczeń dotyczących obszaru parku oraz warunków ich stosowania.
Zadania parku oraz jego organizację określa statut, który nadaje Minister Środowiska. Zgodnie ze statutem oraz opisaną powyżej ustawą, parkiem narodowym kieruje dyrektor powołany przez Ministra Środowiska po zasięgnięciu opinii Państwowej Rady Ochrony Przyrody. Przy dyrektorze parku działa, licząca obecnie 16 osób, Rada Parku, która jest organem opiniodawczym i doradczym. W jej skład wchodzą przedstawiciele nauki, praktyki, samorządu terytorialnego, organizacji społecznych i gospodarczych. Rada powoływana jest przez ministra na okres 3 lat.
Podstawowe zadania parku realizowane są przez pracowników tzw. Służby Parku. Łatwo ich rozpoznać, gdyż podczas wykonywania czynności służbowych mają obowiązek noszenia mundurów. Do Służby Parku zalicza się pracowników zajmujących się zarządzaniem, wykonywaniem zadań z zakresu ochrony przyrody, prowadzeniem gospodarki rezerwatowej, badaniami naukowymi i działalnością dydaktyczną a także ochroną mienia parku oraz zwalczaniem przestępstw i wykroczeń w zakresie ochrony przyrody. Obsada kadrowa Służby Parku liczy 55 osób. Na podstawie zasad określonych w statucie, przy uwzględnieniu specyficznych cech parku, opracowany został Regulamin Organizacyjny WPN, którego integralną część stanowi struktura organizacyjna (zob. rysunek). W regulaminie określone zostały zależności służbowe w ramach poszczególnych zespołów i stanowisk pracy oraz zakresy czynności i odpowiedzialności.
Każda jednostka odpowiada za swój odcinek pracy, jednak wszystkie one aktywnie ze sobą współpracują, by skutecznie realizować cele parku. Dyrektor wykonuje zadania parku przy pomocy dwóch zastępców oraz komórek organizacyjnych i stanowisk pracy. Dla prawidłowego prowadzenia działalności ochronnej teren parku został podzielony na:
Obrębami ochronnymi kierują nadleśniczowie, natomiast obwody ochronne są nadzorowane przez leśniczych, mających do pomocy podleśniczych i strażników. Wydzielony Wodny Obwód Ochronny jest nadzorowany przez konserwatora obwodu - ichtiologa.
|
Pozostałe specjalistyczne komórki organiza- cyjne wykonują zadania na obszarze całego parku. Specyficzną grupę stanowią pracownicy Straży Parku, którzy czuwają nad ochroną mienia parku oraz zwalczają przestępstwa i wykroczenia z zakresu ochrony przyrody. Pracownicy ci mają uprawnienia przysługujące policji, a do ich głównych zadań należy, m.in. zwalczanie wszelkiego rodzaju kłusownictwa, kradzieży oraz czuwanie nad porządkiem i bezpieczeństwem ludzi odwiedzających park. Podobne zadania mają również pozostali, terenowi pracownicy Służby Parku.
Technicznym przygotowaniem zadań określonych w Planie Ochrony WPN zajmuje się Dział Ochrony Przyrody i Krajobrazu. Dział ten opracowuje roczne zadania ochronne dla poszczególnych obszarów oraz na bieżąco śledzi ich realizację, a także sporządza niezbędne sprawozdania i analizy. Jednym z zadań działu jest również opiniowanie zamierzeń inwestycyjnych na obszarze parku i otuliny oraz współpraca z samorządami lokalnymi w zakresie realizacji planów zagospodarowania przestrzennego.
Działalność naukowa oraz udostępnienie parku dla edukacji i turystyki wykonywane są przy pomocy:
Pracownia Naukowo-Badawcza wykonuje badania naukowe, zajmuje się współpracą w wieloma uczelniami i instytutami badawczymi oraz prowadzi specjalistyczny monitoring środowiska parku. Pracownicy sekcji edukacji zaangażowani są w prowadzenie i organizowanie działalności edukacyjnej parku, która przyjmuje niezwykle zróżnicowane formy - wykładów, zajęć "zielonej szkoły", konkursów, imprez masowych, wydawnictw etc. Sekcja turystyki odpowiada za właściwą organizację ruchu turystycznego w parku, prowadząc m.in. szeroką współpracę z lokalnymi usługodawcami i właścicielami kwater agroturystycznych.
Pozostałe, nie wymienione wcześniej komórki organizacyjne zabezpieczają prawne, materialne, personalne i techniczne funkcjonowanie parku. Należą do nich: zespół finansowo-księgowy, dział administracyjno- gospodarczy, stanowisko d/s kadrowych.
Bardzo ważną rolę w strukturze organizacyjnej parku pełni Gospodarstwo Pomocnicze. Funkcjonuje ono zgodnie z przepisami ustawy o finansach publicznych. Przedmiotem działalności Gospodarstwa jest wykonywanie części zadań wyodrębnionych z zakresu działania parku oraz działalność uboczna, a w szczególności:
1. prace związane z wykonywaniem zabiegów ochronnych, hodowlanych i pielęgnacyjnych polegających na: wykonywaniu zabiegów ochronnych w lasach i ekosystemach nieleśnych, ochronie wybranych gatunków zwierząt i roślin, wykonywaniu prac związanych z ochroną przyrody nieożywionej i krajobrazu; 2. wypłacanie odszkodowań za zniszczone przez zwierzynę uprawy rolne; 3. świadczenie usług dla podmiotów gospodarczych i osób fizycznych; 4. budowa i utrzymanie szlaków i urządzeń turystycznych; 5. administrowanie zasobami mieszkaniowymi i pokojami gościnnymi; 6. prowadzenie działalności transportowej na rzecz parku; 7. wykonywanie remontów własnych środków trwałych i dróg wewnątrzzakładowych parku.
Do wykonywania tych zadań, szczególnie z zakresu ochrony ekosystemów leśnych, zatrudniani są pracownicy z zewnątrz, którzy świadczą usługi na rzecz Gospodarstwa. W czasie intensywnych prac w parku liczba osób, które na jego rzecz pracują, dochodzić może do 200. Park jest więc ważnym w regionie pracodawcą, dającym zatrudnienie miejscowej ludności.
|
|
|
Struktura organizacyjna Wigierskiego Parku Narodowego
|
||
