LASY

  

 Wiadomości
 ogólne
 Typy zbiorowisk
 leśnych
 Fazy rozwojowe
 Zagrożenia
 Ochrona lasów
 Strona główna
 WPN-u

  

Tekst
i zdjęcia:

Jarosław
Borejszo
 
Wykonanie
strony:
 
KAJA

  

  

  

Działania ochronne w lasach parku

  

Na młode dęby zakłada się osłonki po to,
by uratować je przed zjedzeniem.

W lasach parków narodowych najważniejszym celem ochrony jest zachowanie lub odtworzenie naturalnej struktury ekosystemów. Najbardziej naturalne fragmenty Wigierskiego Parku Narodowego wyłączono z jakichkolwiek działań, tworząc strefy ochrony ścisłej. Spośród 623 ha obszarów objętych ochroną ścisłą 283 ha (45%) to lasy. Jeżeli pojawiające się tam choroby i organizmy zniszczą część drzewostanu, to trudno – ochrona ścisła jest po to, by w sposób naturalny przebiegały procesy zamierania, odnawiania (odnowienie lasu to wyrastanie nowych drzewostanów w miejscu dotychczasowych) i wzrostu.

  

Znaczna część lasów parku ma zmienioną, w stosunku do lasów naturalnych, strukturę gatunkową, wiekową i przestrzenną. Realizuje się w nich ochronę czynną. Zabiegi ochrony czynnej mają na celu przede wszystkim ułatwienie i przyspieszenie procesów sukcesji (sukcesja ekologiczna to szereg kolejno po sobie następujących przemian rozwojowych, jakim ulegają zespoły organizmów żywych wraz z ich środowiskiem, głównie poprzez zmianę składu gatunkowego drzewostanów).

  

  

Jeżeli ze świerka sypią się drobne trocinki
to oznacza, że jest zasiedlony
przez korniki

Gatunki nieprzystosowane do warunków, w jakich rosną, są stopniowo eliminowane, a ich miejsce zajmują drzewa, które znajdują najlepsze możliwości wegetacji. W praktyce, w wyniku działania czynników naturalnych oraz zabiegów ochronnych, zmniejsza się udział sosny i świerka, a przybywa gatunków liściastych – dębów, klonów, lip, itd. Zmiana składu gatunkowego drzewostanów bezpośrednio wpływa na całą florę i faunę ekosystemu.

  

Drugim, niemniej ważnym celem działań ochronnych w lasach, jest zapobieganie czynnikom zagrażającym trwałości istnienia drzewostanów. Lasy WPN cechują się dobrą zdrowotnością jednak nie oznacza to, że wolne są od jakichkolwiek zagrożeń. Nie można pozwolić by zjawiska chorobowe rozprzestrzeniły się na ogromnej powierzchni i spowodowały zagładę starych drzew. Procesy sukcesji przebiegają oczywiście i bez udziału człowieka. Jednak po rozpadzie chorego drzewostanu osiągnięcie efektu w postaci zdrowego, wielogatunkowego lasu może trwać nawet kilkaset lat. Człowiek swoimi działaniami próbuje utrzymać drzewostany i przyspieszyć ich przemiany, ponieważ gdyby tego zaniechał, przez wiele lat nie byłoby możliwe wypełnianie przez las innych ważnych funkcji: rekreacyjnych, turystycznych, estetycznych, zdrowotnych. Drzewa rosną powoli, a ludzie chcą korzystać z dobrodziejstw lasu już teraz. By przyspieszyć naturalne przemiany, w lasach stosuje się różne zabiegi techniczne.

  

fot.J.Bednarek

Ten świerk musiał być wycięty i wywieziony
z lasu, gdyż był zasiedlony przez korniki,
które mogły zagrozić innym drzewom

Przewrócone lub złamane sosny i świerki usuwa się z lasu z dwu powodów: by zapobiec rozmnożeniu owadów zagrażających trwałości istnienia drzewostanów oraz by stworzyć warunki wzrostu pożądanym gatunkom liściastym. Usuwanie martwych i zamierających (również jeszcze stojących) drzew to najskuteczniejsza metoda walki z kornikami.

  

Nie wycina się jednak wszystkich chorych drzew. Część z nich pozostaje w lesie, ponieważ mają w nim do spełnienia bardzo ważną rolę. Stają się środowiskiem życia wielu gatunków grzybów, roślin i zwierząt.

  

Do ograniczania i kontroli liczebności korników stosuje się również różnego typu pułapki. Zawierają one feromony – substancje wabiące chrząszcze. W lukach i przerzedzeniach powstałych po wycięciu starych drzew sadzi się młode drzewka, przede wszystkim tych gatunków, których brakuje w otaczającym drzewostanie. Później usuwa się rośliny, które zagłuszają nowe pokolenie drzew.

  

  

  

  

fot.J.Łoziński

Martwe drzewa, w których nie żerują owady
zagrażające drzewostanom, znakuje się
i pozostawia w lesie. Litery PJ oznaczają
"posusz jałowy", liczba 82 to kolejny numer
drzewa w ewidencji prowadzonej
przez leśniczego.

Młode drzewka są również bardzo chętnie ogryzane przez jelenie, sarny i łosie. By zapobiec szkodom w uprawach leśnych grodzi się je lub smaruje drzewka preparatami odstraszającymi, tzw. repelentami, albo zakłada osłonki. Nie grodzi się jednak wszystkich upraw, nie smaruje i nie zakłada osłonek na wszystkie drzewka, ponieważ zwierzęta muszą mieć co jeść. Próbuje się także „odciągnąć” roślinożerców od drzew poprzez utrzymywanie poletek z roślinami uprawnymi, na których zwierzęta mogą żerować.

  

Wszystkie wymienione zabiegi nie rozwiązują kłopotów z ochroną drzew. Konieczna staje się także regulacja liczebności leśnych roślinożerców poprzez planowy odstrzał części populacji. Dodatkowym argumentem dla redukcji jeleniowatych i dzików są szkody, jakie czynią w uprawach rolnych. Bliskość pól, obfitość pokarmu i łatwość, z jaką można go zdobyć powoduje, że zwierzęta wychodzą na tereny otwarte i zjadają to, co rolnicy zasiali i posadzili. W rejonach szczególnego nasilenia szkód, na granicy pól i lasów, buduje się również ogrodzenia.

  

  

  

  

  

  

fot.J.Borejszo

Pułapki z feromonem służą do odłowu
chrząszczy kornika drukarza

  

  

  

Przeciętny wiek drzewostanów parku wynosi 65 lat (dla porównania średnio w lasach całej Polski sięga on 56 lat). Ich skład gatunkowy, struktura przestrzenna i wiekowa jest w większości zbyt jednorodna. Przekształcanie tych drzewostanów w zdrowe, wielogatunkowe i wielopiętrowe wymaga wycinania niektórych drzew. Umiejętnie wykorzystywana piła motorowa i w tym przypadku staje się najlepszym narzędziem w rękach leśnika stosującego zasady ekologii. Wycina się przede wszystkim drzewa, które rosną w przegęszczeniu, występują w nadmiarze oraz utrudniają wzrost pożądanym osobnikom. W miarę osiągania przez drzewostany naturalnego charakteru, ingerencja człowieka w lasach Wigierskiego Parku Narodowego będzie ulegała stopniowemu ograniczaniu.

   

   

 

  

Strona główna