Proszę chwilę zaczekać, ładuję stronę ... |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
4.3. Chemizm opadów atmosferycznych i opadu podkoronowego 4.3.1. Poprawność wykonanych analiz
Analizy fizykochemiczne wód opadowych oraz ocenę ich poprawności wykonało Laboratorium Monitoringu Instytutu Ochrony Środowiska w Warszawie.
4.3.2. Opad mokry na otwartej przestrzeni
Chemizm wód opadowych jest badany od 1996 roku na terenie ogródka meteorologicznego w Sobolewie. Opad atmosferyczny zbierany jest raz w tygodniu przy pomocy kolektora opadu mokrego UNS 130/S – Eigenbrodt. W roku hydrologicznym 2013 średnia roczna wartość pH mokrego opadu atmosferycznego wynosiła 5,79 i w porównaniu z rokiem 2012 była niższa o 6,6% (Tab. 18). Podobnie jak w roku 2012 był to, według klasyfikacji Jansena i in.(1988), odczyn normalny. Najniższą średnią miesięczną wartość pH zanotowano (podobnie jak w roku 2012) w lutym (pH=5,29), a najwyższą w lipcu (pH=7,32). Przebieg zmienności średnich miesięcznych wartości pH w roku 2013 wyglądał podobnie do roku 2012, choć zmiany te były łagodniejsze w poszczególnych miesiącach, co pokazuje rysunek 39.
Rys. 39. Średnie miesięczne wartości pH opadów atmosferycznych na otwartej przestrzeni w 2012 i 2013 roku
Wyraźny wzrost wartości odczynu (o 1,5 jednostki) nastąpił wiosną (w kwietniu), miesiąc później niż w 2012 roku, kiedy to wartość pH wzrosła o ponad 3 jednostki. Tak, jak w 2012 roku, średni odczyn wód opadowych utrzymywał się na podobnym poziomie, oscylując wokół wartości 7,0 aż do października. Analiza przebiegu średnich rocznych wartości pH opadów atmosferycznych z wielolecia 1996-2013 wykazuje tendencję wzrostową (Rys. 40).
Rys. 40. Średnie roczne wartości pH opadów atmosferycznych na otwartej przestrzeni w latach 1996-2013
Po bardzo wysokim wzroście przewodności w roku 2012 (w porównaniu do lat wcześniejszych) w roku 2013 zanotowano jej spadek o 32% (od 10,7 do 7,3 mS/m). Wartość ta nadal jest ponad 3-krotnie wyższa od średniej z lat poprzednich (średnia z lat 1996-2011 wynosi 2,1 mS/m), co wg klasyfikacji Jansena i in. 1988 charakteryzuje opad atmosferyczny jako wodę o bardzo silnej przewodności (wartość > 6). Zmniejszył się również, w porównaniu z rokiem 2012, zakres zmian miesięcznych. Najniższą przewodność odnotowano w październiku (3,5 mS/m), najwyższą zaś w lipcu (14,0 mS/m). Zmienność przewodności elektrolitycznej opadów atmosferycznych w roku 2013 na tle wartości z roku poprzedniego pokazuje rysunek 41.
Rys. 41. Przewodność elektrolityczna opadów atmosferycznych na otwartej przestrzeni w 2012 i 2013 roku
W latach 1996-2009 średnie roczne wartości przewodności elektrolitycznej opadów atmosferycznych zmieniały się w niewielkim zakresie (od 1,3 do 3,2 mS/m), wykazując tendencję spadkową. W kolejnych 4 latach zakres wartości średniej rocznej przewodności bardzo sie rozszerzył, osiągając w 2012 r. maksymalną wartość, przekraczającą pięciokrotnie średnią z lat poprzednich i aż dziesięciokrotnie wartość z roku 2013.
Rys. 42. Średnie roczne wartości przewodności elektrolitycznej opadów atmosferycznych na otwartej przestrzeni w latach 1996-2013
Pomimo sporych wahań w ostatnich 3 latach i znacznego spadku wartości przewodności w 2013 roku, od 2004 roku tendencja zmian tego parametru jest wyraźnie wzrostowa (Rys. 42). Analiza statystyczna wartości przewodności nie wykazała żadnych istotnych zależności pomiędzy przewodnością elektrolityczną, a stężeniem każdego z analizowanych jonów. Nie zaobserwowano również zależności pomiędzy przewodnością, a wielkością opadów atmosferycznych. Istotną statystycznie korelację (tau=0,48, p=0,0028) stwierdzono natomiast pomiędzy wielkością opadu atmosferycznego a jego odczynem. W roku hydrologicznym 2013 na terenie otwartym spadło wraz z opadem atmosferycznym łącznie 2726,15,8 kg/km2 jonów SO4-2, NO3-, Cl-, NH4+, Na+, K+, Ca+2, Mg +2. W porównaniu z rokiem 2012 jest to wartość niższa o 19%. Najwięcej zostało zdeponowanych do podłoża jonów Cl- (1101,0 kg) najmniej zaś jonów Mg+2 i Ca+2 - po 19,5 kg. Najwięcej jonów dotarło do podłoża w marcu (493,0 kg), najmniej zaś w listopadzie (83,0 kg). Stwierdzono dodatnią korelację pomiędzy wielkością opadów atmosferycznych, a stężeniem w wodach opadowych następujących jonów: Cl - (tau=-0,51, p=0,0197), Na+ (tau= -0,45, p=0,0396) i K+ (tau=-0,64, p=0,0039). Stężenia i ładunki jonów w opadach atmosferycznych w roku hydrologicznym 2013 oraz w wieloleciu 1996-2013 przedstawiają rysunki 43-50 oraz tabele 18-23.
Rys. 43. Ładunki sumaryczne i średnie miesięczne stężenia jonów siarczanowych (S-SO4-2) w opadach atmosferycznych na tle miesięcznych opadów w 2013 roku
Rys. 44. Ładunki sumaryczne i średnie miesięczne stężenia jonów chlorkowych (Cl-) w opadach atmosferycznych na tle miesięcznych opadów w 2013 roku
Rys. 45. Ładunki sumaryczne i średnie miesięczne stężenia jonów azotanowych (N-NO3-) w opadach atmosferycznych na tle miesięcznych opadów w 2013 roku
Rys 46. Ładunki sumaryczne i średnie miesięczne stężenia jonów sodowych (Na+) w opadach atmosferycznych na tle miesięcznych opadów w 2013 roku
Rys. 47. Ładunki sumaryczne i średnie miesięczne stężenia jonów potasowych (K+) w opadach atmosferycznych na tle miesięcznych opadów w 2013 roku
Rys. 48. Ładunki sumaryczne i średnie miesięczne stężenia jonów magnezowych (Mg+2) w opadach atmosferycznych na tle miesięcznych opadów w 2013 roku
Rys. 49. Ładunki sumaryczne i średnie miesięczne stężenia jonów amonowych (N-NH4-) w opadach atmosferycznych na tle miesięcznych opadów w 2013 roku
Rys. 50. Ładunki sumaryczne i średnie miesięczne stężenia jonów wapniowych (Ca+) w opadach atmosferycznych na tle miesięcznych opadów w 2013 roku
Tabela 18. Stężenia jonów w opadzie atmosferycznym w 2013 roku
Tabela 19. Ładunki jonów wniesionych do podłoża z opadem atmosferycznym w 2013 roku
Tabela 20. Średnie miesięczne stężenia jonów w opadach atmosferycznych w 2013 roku
Tabela 21. Sumaryczne miesięczne ładunki jonów docierające do podłoża z opadem atmosferycznym w 2013 roku
Tabela 22. Średnie stężenia jonów w opadach atmosferycznych dla dostępnych lat hydrologicznych 1996-2013
Tabela 23. Ładunek jonów wniesionych do podłoża z opadami atmosferycznymi dla dostępnych lat hydrologicznych 1996-2013
|