Ocalić od zapomnienia ... |
||
Rzemiosła i wytwórczość |
||
|
Proces tkania odbywał się przeważnie na warsztacie tkackim. Krosna - warsztaty tkackie, które spotykało się w każdej prawie chacie, różniły się tylko wielkością poszczególnych elementów, przystosowane były do wyrobu tkanin szerokich, nie zszywanych. Masywna konstrukcja krosna składa się ze staciwy (boków krosna), wałków ( jeden gruby do nawijania osnowy, kolejny przedni lub cienki do nawijania utkanego płótna), parzyście ustawionych nicielnic (zwanych też niciankami). |
Podczas tkania służyły one do utworzenia ziewu do przesuwania raz parzystych raz nieparzystych nici osnowy przeprowadzanych przez oczka nicielnic (wykonane ze szpagatu). Nicielnice zawieszane są na odpowiedniej wysokości za pomocą dwóch drewnianych listewek przymocowanych do poprzecznej beleczki łączącej staciwa. Kolejnymi elementami krosna są: podnóżki (zwane też tretami), bidło (rama do umieszczania płochy), płocha (służy do przybijania nitek wątku do utkanej już części tkaniny); płochy dzielą się na kilka rodzajów ze względu na grubość szczebelków i rodzaj surowca, z którego są wykonane. |
|
|
Płochy,
które robiono dawniej z prętów trzciny lub kaliny,
zastąpiono później drucianymi. Płochy miały swoją
numerację, np. "nr 19" służyła do wyrobu
cieńszego płótna, "nr 10" do wyrobu płótna
grubego na worki, fartuchy robocze. Inne lementy to: spona
(łączy przednie boki warsztatu), rozpieraki
(dwie złączone ze sobą klepki zakończone
gwoździkami, które zapobiegają ściąganiu się
tkaniny i zapewniają jednakową szerokość w czasie
tkania), czółenko i leszczka (drobne
przedmioty do przekładania nici przez osnowę, pomocne w
wyrabianiu wybranego wzoru).
dalej »
|