Ocalić od zapomnienia ... |
||
|
Wyposażenie domu chłopskiego Jeszcze w drugiej połowie XIX w gospodarka chłopska była samowystarczalna, zmuszało to gospodarzy do zapewnienia sobie bytu poprzez gromadzenie zapasów żywnościowych. Zapasy gromadzono w obrębie pomieszczeń domowych, na strychu , w komorze i piwnicy. Na strychach przechowywano głównie zboże w drewnianych pojemnikach kadłubkach sporządzonych ze spróchniałych pni drzew, w koszach słomianych plecionych specjalną techniką spiralną (kosze te były czasami ogromnych rozmiarów). Na strychach przechowywano również mak, suszone owoce i groch w lnianych woreczkach zawieszanych na gwoździach. Ustawiano tam także specjalne szafki zwane okrasznikami , w których przechowywano wędzone mięso. Żywność do bezpośredniego spożycia przechowywano w komorze, przede wszystkim było to solone mięso w beczkach, kapusta w beczkach i garnkach kamiennych, w koszach słomianych trzymano jaja w sieczce, a w garnkach glinianych przetrzymywano smalec. Wszystkie te zapasy wymagały ciągłego przetwarzania. Główny wysiłek koncentrował się wokół wypieku chleba i przetwórstwa mleka. Żarna używane
były jeszcze pod koniec XIX w do mielenia zboża na mąkę.
Między kamieniami żaren rozcierano ziarno na mąkę, która
wysypywała się przez umiejscowiony z boku otwór do
podstawionego naczynia. Po przemiale ziarna zbóż na żarnach
produkt ten przesiewano przez sita zwane przetakami.
Do wypieku chleba poza wymienionymi już sprzętami używano: dzieży z zakwasem, drewnianych koryt, niecek (zwanych też kopańkami), w których zarabiano ciasto, łopaty do wsadzania bochenków do pieca chlebowego oraz kosiora do wygarniania żaru i popiołu. Kamienne lub gliniane garnki z mlekiem przechowywano w komorze lub kuchni przy piecu. Jeszcze na początku XX wieku nieznane były wirówki- centryfugi, śmietanę zbierano więc łyżkami, a masło wybijano w masielnicy. Typowa masielnica (bojka) składała się z dwóch głównych części, mających kształt ściętych stożków. Ponadto wewnątrz masielnicy znajdowała się okrągła deseczka (bijak) z otworkami, osadzony na kulasie (długim kiju), który przechodzi przez łeb (okrągły kawałek drewna z otworem). W bogatszych gospodarstwach używane były masielnice drewniane na korbę. Gospodynie do przetwarzania i przygotowywania posiłków posługiwały się wieloma drobnymi sprzętami, które znajdowały się w każdej chacie. Były to różnorodne misy, garnki i dzbanki gliniane, cedzaki, wiadra, dzieże, kopańki, także łopaty do czerpania mąki, duże stępki do wyrabiania kasz i małe do rozdrabniania ziół, przypraw, pieprzu, jałowca, ucieracze do ciasta, wałki do ciasta, makutry do kręcenia maku, łyżki i czerpaki do nalewania, tłuczki drewniane do mięsa, praski do wyciskania sera, szatkownice do kapusty, sagany, garnki żeliwne, brytfanny do mięsa kupowane przeważnie na jarmarkach. W późniejszym okresie kupowano również żelazka na węgiel drzewny, a także większe i droższe magle. Zaczęły wchodzić w użycie bardziej skomplikowane sprzęty i maszyny rolnicze wyrabiane fabrycznie.
dalej »
|