Ptaki Wigierskiego Parku Narodowego

Kulik wielki
(Numenius arquata)

Obszar Wigierskiego Parku Narodowego to nie tylko lasy i wody, ale również tereny otwarte, które stanowią około 17% jego powierzchni. Są to głównie łąki i pola uprawne, a także torfowiska i murawy kserotermiczne. Możemy tu zaobserwować szereg gatunków ptaków charakterystycznych dla terenów otwartych, takich jak: czajka, skowronek, przepiórka, czy kuropatwa. Spotykamy tu również ptaki z grupy brodźców. Charakteryzują się one długimi nogami i dziobami, dzięki którym mogą poszukiwać pokarmu w strefie przybrzeżnej zbiorników wodnych. W czasie poszukiwania pokarmu na łąkach długie dzioby sprawiają, że ich oczy zawsze znajdują się powyżej poziomu traw, co pozwala im w porę uniknąć niebezpieczeństwa. Do grupy ptaków terenów otwartych należą między innymi: kulik wielki, rycyk, przepiórka, skowronek polny i pokląskwa.

Kulik wielki Numenius arquata należy do rodziny bekasowatych. Długość ciała ok. 60 cm, długość skrzydła 28-32 cm. Zarówno samiec, jak i samica ubarwione są podobnie, szarobrązowo z długimi ciemnymi plamami na grzbietowej stronie ciała. Samica wyraźnie większa od samca. Dziób długi, charakterystycznie zagięty ku dołowi. Po ziemi porusza się wolno, lata niezbyt wysoko. Zamieszkuje wilgotne łąki, bagna i stepy. Żywi się owadami, mięczakami, drobnymi bezkręgowcami, młodymi płazami, a także jagodami i nasionami. Gniazda (płytkie zagłębienia w ziemi) buduje na ziemi lub na wystających kępach turzyc. Pożywienia najczęściej poszukuje w glebie i mule. Wyprowadza jeden lęg w roku. Składa 4 jaja, które rodzice wysiadują na zmianę. Poza sezonem lęgowym żyje w grupach i stadach. Przylatuje w marcu-kwietniu, odlatuje w lipcu - listopadzie. Zimuje w krajach śródziemnomorskich, w Afryce i Azji.

Rycyk (Limosa limosa)

Rycyk Limosa limosa należy do rodziny bekasowatych. Długość ciała około 45 cm, długość skrzydła około 20 cm, ciężar ciała - 230-370 g. Samica podobna do samca, jest jednak od niego większa. Ubarwienie popielato-brązowe, z ciemnymi pasami na grzbiecie. Zamieszkuje wilgotne łąki, torfowiska, brzegi wód. Żywi się bezkręgowcami i nasionami roślin.
Gniazdo zakłada na ziemi w kępie traw lub turzyc. Na przełomie kwietnia i maja składa 4 jaja, którymi opiekują się oboje rodzice. Zdolność lotu młode osiągają po 4 tygodniach. Zimuje wokół Morza Śródziemnego, w Afryce Równikowej, w Azji i Australii.

Przepiórka (Coturnis coturnis)

Przepiórka Coturnis coturnis należy do rodziny bażantowatych. Ptaki te szybko i wytrwale biegają, ale latają niezbyt zwinnie. Porozumiewają się między sobą głośnym wołaniem. Żyją na terenach otwartych, takich jak łąki i pola uprawne, gdzie znajdują pokarm, na który składają się rośliny i drobne bezkręgowce. Długość ciała około 19 cm, rozpiętość skrzydeł 36 cm, ciężar 110 g. Samica bardzo podobna do samca, jedyna różnica widoczna jest w ubarwieniu podgardla - u samicy jest ono białawe, u samca zaś ciemnobrązowe. Ubarwienie brązowo-żółto-szare, z ciemniejszymi podłużnymi plamami. Gniazdo zakłada na ziemi, ukryte wśród roślinności. Na przełomie maja i czerwca samica składa 7-16 jaj, które sama wysiaduje. Przepiórka należy do zagniazdowników - ich pisklęta tuż po wykluciu są zdolne do opuszczenia gniazda. Zimuje w południowej Europie, Afryce i Azji Mniejszej. W ostatnich latach liczebność przepiórki drastycznie spadła. Zjawisko to spowodowane jest głównie zamianą charakteru upraw rolnych oraz masowym odłowem podczas przelotu przez kraje śródziemnomorskie.

Skowronek polny (Alauda arvensis)

Skowronek polny Alauda arvensis należy do rodziny skowronków i jest najbardziej charakterystycznym ptakiem terenów otwartych. Długość ciała ok. 18 cm, długość skrzydła do 12 cm, ciężar ciała 40 g. Na głowie słabo widoczny czubek z piór. Ubarwienie samca i samicy takie samo, szarobrunatne, plamkowane. Zamieszkuje tereny otwarte, głównie łąki i pola uprawne. Pokarm stanowią głównie owady i nasiona roślin. Bardzo sprawnie biega po ziemi, jego pazurki są długie i płaskie. Dzięki śpiewom skowronek określa swój rewir bez konieczności podejmowania walki z sąsiadem. Gniazda zakłada na suchych miedzach lub obszarach o niskiej roślinności, nie zagrożonych zalaniem przez wodę. Wyprowadza 2-3 lęgi w roku, począwszy od początku kwietnia. Samica składa 4-5 jaj, które sama wysiaduje. Młode opuszczają gniazdo po 9-11 dniach. Skowronek ląduje zawsze z dala od gniazda, a następnie ostrożnie zbliża się do niego, wędrując między kępami traw. Dzięki ochronnemu upierzeniu jest na ziemi prawie niewidoczny. Przylatuje w marcu - kwietniu, odlatuje we wrześniu - listopadzie. Zimuje w południowej Europie, północnej Afryce, Indiach i Chinach.

Pokląskwa (Saxicola ruberta)

Pokląskwa Saxicola rubetra należy do rodziny drozdowatych. Długość ciała ok. 12,5 cm, długość skrzydła ok. 8 cm, ciężar ciała ok. 15 g. Poza sezonem lęgowym samiec i samica ubarwione brunatno na grzbiecie i kremowo na brzuchu, wiosną samiec ubarwiony bardziej kontrastowo, z rdzawym nalotem na piersi i żółtym rysunkiem na grzbiecie. Zamieszkuje głównie wilgotne łąki i torfowiska. Lata na krótkie odległości, lotem falistym, czasem zawisa w powietrzu. Często przysiada i wykonuje gwałtowne ruchy skrzydłami i ogonem. Odżywia się owadami, pająkami i dżdżownicami. Wyprowadza jeden, czasem dwa lęgi w roku. Gniazdo (z liści traw i młodych roślin z dodatkiem włosia) zakłada w wygrzebanym w ziemi dołku pod kępami traw. W drugiej połowie maja samica składa 5-6 jaj, które sama wysiaduje. Opuszcza gniazdo tylko wieczorem w celu zdobycia pokarmu. Pisklętami opiekują się oboje rodzice. Przylatuje pod koniec kwietnia, odlatuje we wrześniu. Zimuje w Afryce, na południe od Sahary.