Lech Krzysztofiak,  Anna Krzysztofiak

Mrówki Formicidae Parku Krajobrazowego Puszczy Rominckiej

Inwentaryzacja mrowisk kopcowych

Zgodnie z zaleceniami zawartymi w „Instrukcji ochrony lasu” (Kolk, Kapuściński 2004) inwentaryzację mrowisk w lasach państwowych wykonuje się raz na 10 lat przy okazji prac urządzeniowych. Z uwagi na realizację projektu dotyczącego ochrony mrówek w Parku Krajobrazowym Puszczy Rominckiej oraz potrzebę poznania lokalizacji mrowisk gatunków objętych ochroną prawną, przeprowadzona została dodatkowa inwentaryzacja mrówek kopcowych na terenie całego Nadleśnictwa Gołdap.

W wyniku przeprowadzonej inwentaryzacji znaleziono 224 mrowiska kopcowe należące do czterech gatunków mrówek: Formica rufa, F. polyctena, F. pratensis i F. exsecta (Tab. 2). Najwięcej mrowisk stwierdzono na terenie leśnictwa Żyliny.

Należały one do trzech gatunków mrówek - Formica rufa, F. polyctena i F. exsecta. Na ogólną wysoką liczbę mrowisk rzutowała tu jedna kolonia Formica exsecta, która liczyła 55 gniazd zlokalizowanych na powierzchni około 0,5 ha.

Tab 2. Liczba mrowisk kopcowych stwierdzonych w poszczególnych leśnictwach

na terenie Parku Krajobrazowego Puszczy Rominckiej w 2005 roku

Na całym obszarze badań dominowały gniazda należące do gatunku Formica polyctena, które stanowiły ponad 37% wszystkich stwierdzonych mrowisk. Niewiele mniej było mrowisk Formica rufa (prawie 33%). Zdecydowana większość mrowisk zlokalizowana była wzdłuż dróg leśnych, linii oddziałowych i na skraju lasu.

Wielkość kopców mrowisk uzależniona jest zarówno od gatunku mrówki, jak i od liczebności społeczeństwa, warunków troficznych panujących na danym terenie oraz od lokalizacji gniazd w środowisku leśnym. W tym ostatnim przypadku duże znaczenie ma przede wszystkim nasłonecznienie, wiek i zwarcie drzewostanu oraz warunki glebowe.

Rys. 3. Średnia wielkość kopców mrowisk Formica polyctena, F. rufa i F. pratensis
na obszarze Parku Krajobrazowego Puszczy Rominckiej

Na badanym terenie największe kopce budowały mrówki z gatunku Formica polyctena (Rys. 3). Ich przeciętne rozmiary wynosiły: wysokość - 52,3 cm (przy odchyleniu standardowym od średniej SD=21,8), średnica – 112,5 cm (SD=51,0). Wysokość kopców wahała się od 15 do 110 cm, a ich średnica od 50 do 300 cm. Przeciętny kopiec Formica rufa miał 39,3 cm wysokości (SD=16,7) i 90,3 cm średnicy (SD=36,1), a rozpiętość rozmiarów wahała się od 10 do 100 cm wysokości i od 25 do 260 cm średnicy. Najmniejsze były kopce gniazd mrówek z gatunku Formica pratensis. Ich średnia wysokość wynosiła 36,2 cm (SD=16,0), a średnica 84,6 cm (SD=27,8). Zakres zmian wielkości kopców wynosił od 15 do 80 cm wysokości i od 50 do 160 cm średnicy.

ciąg dalszy »

« spis treści              « inne wydawnictwa          « opis projektu