W minionym roku Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy wydał serię map geologiczno-turystycznych, które wykonane zostały na
zamówienie Ministerstwa Środowiska, w ramach projektu „Mapy geologiczno-turystyczne wybranych parków narodowych”, finansowanego ze środków
Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Do mapy, wydanej w tradycyjny sposób (wydrukowanej offsetowo, z ilustrowaną częścią
opisową na rewersie), dodano interaktywną mapę na płycie CD. Mapa składa się z warstwy topograficznej, geologicznej i turystycznej, które łącznie
składają się na spójny obraz prezentowanego obszaru. Jedną z tych map poświęcono Wigierskiemu Parkowi Narodowemu.
I dobrze się stało, bo od momentu
wydania Przewodnika geologicznego – Pojezierze Suwal- sko-Augustowskie (Ber 1981), w którym możemy znaleźć sporo ciekawych opisów wycieczek
geologicznych, nic interesującego i zrozumiałego dla przeciętnego turysty nie ukazało się w tej dziedzinie. Dla tych, którzy znają już przynajmniej
w części obszar Wigierskiego Parku Narodowego, nowa mapa będzie doskonałą pomocą w szczegółowym poznawaniu terenu i jego geologicznej przeszłości.
Dla tych, którzy zastanawiają się nad odwiedzeniem naszego Parku, będzie to zachęta do przyjazdu i zobaczenia wyjątkowo zróżnicowanego kraj- obrazu,
bogatego w wiele dobrze zachowanych form geologicznych. A jest co oglądać! Rzeźba terenu została ukształtowana przez ostatnie zlodowacenie i jest
dość dobrze zachowana. Północna część Parku obejmuje silnie zróżnicowane wysokościowo gliniaste powierzchnie wysoczyzn polodowcowych (jest to
fragment Pojezierza Wschodnio-Suwalskiego), środkową część tworzy akwen jeziora Wigry oraz dolina rzeki Czarnej Hańczy, natomiast południową część
stanowi piaszczysto-żwirowy sandr (fragment rozległego sandru suwalsko-augustowskiego).
|
|
Autorzy mapy zadbali nie tylko o treść samej mapy, która jest przejrzysta, czytelna i odpowiednio bogata (pozwala na to dość duża, jak na mapę
turystyczną skala mapy - 1:30000), ale również o zrozumiały opis najciekawszych obiektów przyrodniczych. Obok podstawowych informacji o Parku
znajdują się tu opisy budowy geologicznej i rzeźby terenu. Bardzo poglądowe i pomocne w zrozumieniu mechanizmów powstawania różnych form
geologicznych są rysunkowe schematy, m.in. obrazujące powstanie kemu, moreny spiętrzonej czy sandru. Jednak najcenniejszym elementem mapy są tzw.
geostanowiska, czyli sieć punktów (stanowisk), z których można obserwować konkretne formy geologiczne. Formy te powstały w ciągu ostatnich około 25
tys. lat i związane są z aktyw- ną działalnością lądolodu. Takich stanowisk jest szesnaście i są to m.in.:
- jezioro Pietronajć; znajduje się w północ- nej części Parku, zajmuje powierzchnię 1,7 ha i ma kształt zbliżony do owalnego. Jego maksymalna głębokość wynosi 9,5 m, a
poziom wody w jeziorze jest wyższy o 2 m od poziomu wody w korycie sąsiedniej rzeki Wiatrołuży; jezioro wraz z otaczającym je wałem tworzy formę
uznaną za relikt pingo;
- dolina Wiatrołuży;
stanowi rynnę lodow- cową powstałą w wyniku erozyjnej działalności
wód lodowcowych, a jej głębokość wynosi od 15 do prawie 30 m;;
- Suchar II; małe, śródleśne jezioro dystro- ficzne, otoczone pagórkami kemowymi; powstało, podobnie jak pozostałe jeziora dystroficzne, z wytopienia martwych
lodów około 9-12 tysięcy lat temu;
- Półwysep Klasztorny; jego powierzchnię tworzą pagórki zbudowane z piasków, mułków oraz żwirów, będące morenami martwego lodu oraz kemami; formy te powstały na skutek
wytapiania się martwych lodów, zalegających w obniżeniach przyszłych zatok i plos jeziora Wigry;
- morena spiętrzona; pagórki występujące na Półwyspie Rosochaty Róg z nienaturalnie ułożonymi warstwami osadów - zostały one zaburzone przez aktywny lądolód; osady
zaburzone przykryte są warstwami żwirów i piasków oraz glin piaszczystych, które wykazują naturalne położenie i można je zobaczyć tylko w
wyrobiskach żwiru;
- kem; występuje m.in. pomiędzy jeziorami Okrągłe i Wigry (na szczycie pagórka wznosi się wieża widokowa); tworzą go warstwowo ułożone piaski i mułki;
- rynna lodowcowa
zatoki Wigierki; w dnie zatoki stwierdzono obecność wyniosłych form, które układają się w jeden ciąg; są to pagórki ozowe, powstałe w rynnie, a
obecnie ukryte pod wodą.
Mapa geologiczno-turystyczna Wigierskiego Parku Narodowego zadowoli zarówno zwykłych turystów (znajdą tu oni wszystkie niezbędne informacje
turystyczne), jak i osoby chcące poznać najciekawsze obiekty przyrodnicze, w tym elementy przyrody nieożywionej. Dużym atutem mapy jest jej
aktualność - zarówno warstwa związana z zagospodarowaniem turys- tycznym, jak i warstwa geologiczna, opracowane zostały w znacznym stopniu na
podstawie prac przeprowadzonych w terenie, w trakcie pow- stawania mapy. Dodatkowo warstwa turystyczna mapy i opis przyrody ożywionej Parku
skon- sultowane zostały z Wigierskim Parkiem Narodowym. Warto polecić wydawnictwo wszyst- kim zainteresowanym.
|
