Proszę chwilę zaczekać, ładuję stronę ...

  

Nr 4/2011

   

Z życia WPN-u

Dla rozwoju infrastruktury i środowiska

Zima w jeziorach

Fotoreportaż

Puszcza Augustowska
i jej nazewnictwo
w przeszłości

Miejsca pamięci (2)

Małe jest piękne

Wiadomości lokalne

Rozmaitości

Redakcja

ANKIETA ! 

Początek numeru

  Strona główna

Nr 4/2011

 

TURYSTYKA, WĘDKARSTWO, REKREACJA

   

   

Maciej Ambrosiewicz

  

Jarosław Borejszo

  

   MIEJSCA PAMIĘCI (2)

  

cz.1 z 2

  

ciąg dalszy z poprzedniego numeru

12. Krzywe. W lesie na wschód od wsi, niedaleko drogi Suwałki – Sejny znajduje się kamień upamiętniający miejsce rozstrzelania w drugiej połowie stycznia 1940 roku księdza Romualda Jałbrzykowskiego – proboszcza parafii w Bakałarzewie.

13. Leszczewek. Parking przy szosie Suwałki – Sejny. Znajdują koło niego dwa obiekty:

 

a) Cmentarz z I wojny światowej, na którym spoczywa 74 żołnierzy niemieckich i  39 rosyjskich, którzy zginęli w latach 1914-1915; wiadomo z materiałów niemieckich, że w tej miejscowości jest (lub był) drugi cmentarz, jego położenie nie jest ustalone; pochowano na nim 20 żołnierzy niemieckich.

b) Mogiła dwóch ułanów polskich z czasu walk z Litwinami we wrześniu 1920 roku; pomnik ufundowany przez Sławomira Milewskiego oraz Jana Górala (który był również wykonawcą pomnika) przy udziale Wigierskiego Parku Narodowego.

14. Leszczewo. Krzyż upamiętniający wizytę papieża Jana Pawła II w pobliskim gospodarstwie Bożeny i Stanisława Milewskich. Znajduje się przy skrzyżowaniu dróg w północno-zachodniej części wsi. Dom państwa Milewskich Ojciec Święty odwiedził podczas swojej pielgrzymki do Polski w czerwcu 1999 roku.

15. Lipowe. Pomnik z figurą Matki Boskiej pośród zabudowań tej osady leśnej. Został ustawiony przez księdza Stanisława Ślusarka, niemal cudem ocalałego z pacyfikacji wsi Czerwony Krzyż w 1944 roku (więcej o tym piszemy w punkcie 6).

16. Magdalenowo. Cmentarz parafii wigierskiej założony w miejscu lokalizacji nieistniejącego już drewnianego kościoła p.w. Św. Marii Magdaleny. Kościół został zbudowany zaraz po założeniu wsi w 1680 roku i stał do lat 40. XIX w., kiedy został rozebrany, a drewno użyto do budowy szkoły w Smolanach. Niektóre elementy jego wyposażenia znajdują się teraz w kościele w Jeleniewie. Najstarsze nagrobki na cmentarzu pochodzą z połowy XIX w., np. skromny ceglany grobowiec wieloletniego proboszcza wigierskiego Feliksa Naruszewicza zmarłego w 1850 roku. Warto też obejrzeć miejsce spoczynku Wiktora Winikajtisa (1927-1994) – „ostatniego kameduły”.

17. Monkinie. Cmentarz parafii rzymskokatolickiej, który powstał w latach 20. XX w. Znajduje się tu grób księdza kanonika Stanisława Chmielewskiego (1908–1997), majora Wojska Polskiego, uczestnika kampanii wrześniowej 1939 roku, więźnia obozów pracy przymusowej na Syberii, uczestnika bitwy o Monte Cassino i całej kampanii włoskiej w latach 194445, proboszcza parafii Monkinie w latach 1952-1969. Warto też zwrócić uwagę na okazały głaz narzutowy – pomnik na grobie Czesława Leluka (1914–1988), porucznika pilota, obrońcy Polski w II wojnie światowej, emigranta odznaczonego złotym krzyżem zasługi za krzewienie kultury i sztuki polskiej na obczyźnie. Czesław Leluk służył w Armii Polskiej na Wschodzie oraz 2. Korpusie Polskim, w 663. Dywizjonie Samolotów Artylerii. Zmarł w Buenos Aires.

18. Nowa Wieś. Krzyż prawosławny w miejscu pochówku rosyjskich żołnierzy, poległych podczas I wojny światowej. Znajduje się w lesie na wschód od tej wsi, za drewnianym mostkiem na rzece Wiatrołuży, przy drodze do Królówka, na trasie żółtego szlaku pieszego. Trzeba do niego dojść w głąb lasu od skrzyżowania Kamienistej Drogi z Piotrowiańskim Gościńcem, następnie 50 metrów ścieżką, oznakowaną białym kwadratem z żółtym znakiem. Krzyż znajduje się wprawdzie bliżej wsi Królówek jednak został przypisany do Nowej Wsi. Zachowała się informacja o pochówku w tej okolicy 12 żołnierzy niemieckich, jednak brak danych o miejscu.

19. Nowa Wieś. W lesie na wschód od tej wsi, niedaleko jeziora Królówek, przy drodze na tzw. Grądy (oddz. leśny 55b) znajduje się kapliczka szafkowa powieszona na sośnie. Umieścił ją tam na przełomie lat 80. i 90. XX wieku nieżyjący już pan Łukowski z Nowej Wsi, w podziękowaniu za ocalenie. Po zakończeniu II wojny światowej, przez 2 lata ukrywał się on w tej okolicy w szałasie przed funkcjonariuszami Urzędu Bezpieczeństwa, którzy poszukiwali go za nielegalne posiadanie karabinu. Po ogłoszeniu amnestii sam się zgłosił do UB.

20. Remieńkiń. Kamienny pomnik z metalowym krzyżem i napisem „Pamiątka od wsi Remieńkinie 1912 r.” Jeden z ładniejszych pomników w okolicy.

21. Rosochaty Róg. Cmentarz staroobrzędowców założony w drugiej połowie XIX wieku. Ostatni pochówek na cmentarzu miał miejsce w 1967 roku. W roku 2003 Wigierski Park Narodowy wspólnie z Naczelną Radą Staroobrzędowców w Suwałkach uporządkował teren cmentarza.

22. Sarnetki. W pobliskim uroczysku Wierchstaw znajduje się krzyż postawiony w miejscu, w którym modlili się powstańcy 1863 roku. W 1933 roku, w 70. rocznicę powstania, z inicjatywy proboszcza z Monkiń księdza Mieczysława Mieszko i pracowników Lasów Państwowych odbyła się uroczystość poświęcenia krzyża, w której uczestniczyli uczniowie okolicznych szkół i mieszkańcy pobliskich wsi.

   

ciąg dalszy

 

      

  

  
indeks tematyczny "WIGRY" home Wigierski PN spis treści następny artykuł