b) Pulmonata, płucodyszne
W Polsce 15 rodzajów (32 gatunki) należących do 5 rodzin. Ślimaki płucodyszne występują w różnych typach wód, na niewielkich głębokościach, przeważnie na roślinach.
Klucz do oznaczania rodzajów:
1a Muszla czapeczkowata, pozbawiona skrętów, szczyt skierowany ku tyłowi (Rys. 56a-c) - 2
1b Muszla zbudowana ze skrętów zwiniętych spiralnie, wzniesiona lub płaska - 4
2a Szczyt muszli zwykle lekko skręcony w lewo (Rys. 56a) - rodzaj
Acroloxus, przyczepka
W Polsce 1 gatunek - A. lacustris, przyczepka jeziorna. Muszla cienkościenna, krucha i przeświecająca, żółtawa' lub brunatna. Wysokość do 2 mm, długość do 9 mm, szerokość do 5 mm. Występuje pospolicie w północnej części kraju, przeważnie w wodach stojących, głównie na łodygach roślin wynurzonych, zwłaszcza trzciny.
2b Szczyt muszli położony w linii środkowej lub lekko skręcony w prawo (Rys. 56b,c) - 3
3a Zarys muszli widziany z góry prawie okrągły; szczyt położony w linii środkowej, co najwyżej lekko skierowany w prawo (Rys. 56b) - rodzaj
Ancylus, przytulik
W Polsce 1 gatunek - A. fluviatilis, przytulik strumieniowy. Muszla jest cienka i łamliwa, jasnorogowa lub brunatna, często pokryta nalotem; wysokość do 5 mm, długość do 10,6 mm, szerokość do 8 mm. Ślimak ten występuje głównie w ciekach o dużej prędkości przepływu, zarówno na obszarach górskich, jak i nizinnych, na kamieniach i na roślinach; rzadko w litoralu jezior, na dnie kamienistym eksponowanym na falowanie.
3b Zarys muszli widziany z góry jest wyraźnie eliptyczny, wąski; szczyt położony z prawej strony (Rys. 56c); niekiedy wewnątrz muszli znajduje się niepełna pozioma przegroda - rodzaj
Ferrissia
W Polsce 1 gatunek, F. wautieri. Gatunek południowo- i zachodnioeuropejski, który niedawno dotarł do niektórych naszych wód. Pozioma przegroda powstaje w
nieko- rzystnych warunkach środowiskowych, co umożliwia przetrwanie ich w stanie anabiozy, a potem powrót do aktywnego życia; przeważają jednak osobniki nie posiadające przegrody.
4a Muszla o skrętach zwiniętych płasko - rodzina
Planorbidae, zatoczkowate - zobacz
4b Muszla o skrętach wzniesionych -
5
dalej
|
Rys. 56.
GASTROPODA, Pulmonata: a. Acroloxus lacustris, przyczepka jeziorna, b. Ancylus fluviatilis, przytulik strumieniowy, c. Ferrisia wautieri
|