Wystawa stała

Muzeum mieści się budynku dawnej Stacji Hydrobiologicznej, w której w latach 1927 – 1939 pracował pionier polskiej limnologii – Alfred Lityński. Zwiedzanie muzeum jest wycieczką w czasie i przestrzeni. W tym nowoczesnym obiekcie można poznać na wskroś jezioro Wigry – od głębin i żyjących w nich organizmów aż po malownicze, nadwodne pejzaże. Wędrując po muzeum, oglądając liczne filmy, prezentacje multimedialne i słuchając nagrań można poznać historię tego terenu, bogactwo przyrodnicze i dziedzictwo kulturowe. Przekaz informacyjny kierowany do zwiedzających odbywa się poprzez plansze towarzyszące poszczególnym elementom wystawy (język – polski i angielski) , monitory dotykowe z prezentacjami dla starszych i najmłodszych (język – polski i angielski) oraz tak zwane wziątki, czyli niewielkie ulotki zawierające informacje opisowe; wziątki można zabrać ze sobą do domu (materiały te zostały opracowane w kilku językach – polskim, angielskim, niemieckim i litewskim).

(kliknij, aby powiększyć)

W holu wejściowym znajduje się punkt kasowy, pełniący także funkcję punktu informacji turystycznej oraz sprzedaży wydawnictw regionalnych i pamiątek. Można tu na czas zwiedzania pozostawić swoje rzeczy w zamykanych szafkach oraz skorzystać z toalety. W holu stoi także info-kiosk z informacjami dla turystów odwiedzających Wigierski Park Narodowy.

Zwiedzanie rozpoczyna się od wystawy poświęconej działalności Stacji Hydrobiologicznej przed wybuchem drugiej wojny światowej. Są tu zgromadzone między innymi publikacje naukowe zawierające wyniki badań pracowników stacji, w tym jej założyciela i kierownika - dr Alfreda Lityńskiego. Wiele informacji na ten temat oferuje prezentacja komputerowa, dostępna na ekranie dotykowym.

Po obejrzeniu tej części ekspozycji wejść można do dawnej sali laboratoryjnej, nazywanej w czasach funkcjonowania Stacji wiwarium. Odbywają się tu zajęcia edukacyjne dla zorganizowanych grup zwiedzających. W okresie letnim będą tu prezentowane żywe rośliny wodne i wybrane bezkręgowce, a pod mikroskopem będzie można oglądać "świat w kropli wody".

Biegnący obok wiwarium korytarz doprowadza nas do ... wnętrza lodowca. Makieta fragmentu lodowca posiada dioramy z trójwymiarowymi zdjęciami  śnieżno-lodowych pustyń, takich jakie tu były w epoce lodowcowej. Efekt potęgują odgłosy wiatru, trzask pękającego lodu, pokaz przezroczy z krajobrazami arktycznymi. To dzięki lodowcom powstały wigierskie jeziora oraz tak bogato zróżnicowany krajobraz - od sandrowych równin do wysokich wzgórz i pozostawionych w terenie głazów narzutowych. Lodowiec ustąpił stąd kilkanaście tysięcy lat temu... makieta topniejącego lodowca właśnie to obrazuje. Przy lodowcu jest prezentowany krótki film o kształtowaniu się nadwigierskiego krajobrazu. Korzystając z monitora z ekranem dotykowym poznać można także zagadnienia geologiczne oraz najdawniejszą historię Suwalszczyzny.

Po wyjściu z lodowej groty widzimy dioramę obozowiska łowców reniferów, którzy pojawili się na Wigrami 12 tysięcy lat temu. Przy namiocie obłożonym skórami zwierząt znajduje się makieta paleolitycznego ogniska, które można próbować bardziej rozniecić używając do tego kawałka drewna.

Dalsza część wystawy poświęcona jest głębinom jeziora Wigry. Do kolejnej sali przechodzimy obok makiety dna jeziora. W przejściu odtworzona została struktura uskoku dna, z jamkami w których często przebywają miętusy i węgorze. Wchodzimy do przyciemnionej sali, której środkową cześć zajmuje "batyskaf".   

W batyskafie odbędziemy podróż w głąb jeziora. Na dwóch monitorach obejrzymy najpierw życie na powierzchni wody, później zanurzymy się, aż do ciemnych i zimnych głębin - oglądając rośliny, osady denne i ryby. Atrakcją batyskafu są wypełnione wodą bulaje, a także "peryskop", w którym obejrzeć można wigierskie pejzaże z różnych okresów historycznych.

W sali prezentowane są osady denne, świat zwierząt planktonowych i niektórych bezkręgowców wodnych, dioramy w wieloma gatunkami ryb występujących w Wigrach. Zwiedzający mogą samodzielnie poszukiwać informacji, korzystając z monitorów dotykowych. Znajdują się w nich prezentacje dotyczące roślin i zwierząt strefy brzegowej jezior, osadów dennych i ryb.

Wychodzimy z sali poświęconej podwodnej przyrodzie Wigier i udajemy się na piętro. Osoby niepełnosprawne mogą skorzystać z windy osobowej, przy pomocy pracownika muzeum, pozostałe wchodzą na piętro schodami.

W pierwszej sali na wyższej kondygnacji pokazany został świat nad brzegami Wigier. Przy wejściu na wystawę zainstalowano dioramę z żeremiem i tamą bobrową. Pełną informację o herbowym zwierzęciu Wigierskiego Parku Narodowego, ilistrowaną zdjęciami i klipami filmowymi zawiera prezentacja multimedialna, dostępna w monitorze z ekranem dotykowym.

Przez środek sali prowadzi pomost, z którego można obejrzeć rozległą panoramę jeziora z dominującym klasztorem pokamedulskim, a jednocześnie poznać niektóre gatunki ptaków. Przyciski przy balustradzie pozwalają na odtworzenie głosów ptaków, których sylwetki są umieszczone w dioramie. Dodatkowych informacji o ptakach dostarcza prezentacja w ekranie dotykowym.

Kawałek dalej możemy się zatrzymać, aby w ciągu kilku minut obejrzeć film "24 godziny nad Wigrami", później wejść na miękkie torfowisko otaczające śródleśny zbiornik wodny, zajrzeć do dziupli starego drzewa (zgadnij, co tam jest?) lub obejrzeć pokaz kilkudziesięciu przezroczy ilustrujących większe i mniejsze jeziora parku.

Salę zamyka wielkoformatowe zdjęcie lasu nad rzeczką Samlanką, z terrarium, w którym umieszczono wycinek runa leśnego. Ten fragment ekspozycji jest szczególnie atrakcyjny zimą, gdy żywa zieleń roślin leśnych pozwala przypomnieć sobie uroki lata. Obok umieszczono ekran dotykowy z informacjami o lasach. W innych prezentacjach w obrębie tej części ekspozycji poznać możemy tajemnice torfowisk i różnorodność rzek parku. Opuszczając salę warto zatrzymać się i obejrzeć na dużym ekranie film o rzekach oraz występujących na ich brzegach roślinach i zwierzętach.

Pora teraz przyjrzeć się działalności człowieka nad Wigrami. Przez bramę "klasztoru" wigierskich kamedułów wchodzimy do dalszej części ekspozycji. Zobaczymy tu m.in. fragmenty starej ceramiki i model pieca do wytopu żelaza z rudy darniowej. Poruszając dźwignią miecha mamy możliwość rozżarzenia wnętrza pieca. Na ścianach rozmieszczone zostały wideo-ramki, w których umieszczono krótkie filmy z wypowiedziami mieszkańców nadwigierskich wsi. Możemy ich posłuchać, korzystając ze słuchawek zawieszonych przy poszczególnych ekranach. Ważnym uzupełnieniem tej części wystawy jest monitor z ekranem dotykowym i prezentacją dotyczącą dawnych form eksploatacji zasobów przyrodniczych nad Wigrami.

Po chwili opuszczamy wystawę stałą i wchodzimy do sali wystaw czasowych.

W Sali ekspozycji czasowych prezentujemy od czerwca 2021 roku wystawę zatytułowaną „Martwe drewno pełne życia”. Wystawa składa się z siedmiokrotnie powiększonych modeli: martwego drewna – pnia sosny i organizmów związanych z martwym drewnem. W gablocie, na stoliku z lupą oraz na ścianach można obejrzeć naturalne eksponaty związane z martwym drewnem. Na planszach tekstowych można doczytać o roli drewna martwego w ekosystemie leśnym.

Na koniec mijamy salę projekcyjną i korytarzem udajemy się w kierunku schodów prowadzących do wyjścia. Osoby poruszające się na wózkach muszą niestety przejechać z powrotem do windy i, korzystając z pomocy pracownika muzeum, zjechać na parter.