Tekst:
Anna i Lech
Krzysztofiak
Zdjęcia:
Lech Krzysztofiak
Rysunki:
Anna Krzysztofiak
Wykonanie
strony:
KAJA
2003
|
Ropuchy

Parotydy ropuch:
z lewej - szarej,
z prawej - zielonej i paskówki
|
ROPUCHY Bufo
są płazami o krępym ciele, stosunkowo krótkich nogach i skórze bogatej w gruczoły, z których największe są tzw. gruczoły przyuszne (parotydy). Nawet w porze godów nie ma istotnych różnic w ubarwieniu samca i samicy. U samców pojawiają się wtedy modzele godowe (czarne zgrubienia na trzech pierwszych palcach przednich odnóży) służące do przytrzymywania samicy
oraz rezonatory (z wyjątkiem ropuchy szarej) wzmacniające siłę głosu.

Para ropuch szarych
w ampleksusie
|
Pary łączą się w tzw. ampleksus, przy czym u ropuch samiec obejmuje samicę "pod pachami". Podczas gdy tak połączona para kroczy powoli po dnie zbiornika
samica składa długie sznury skrzeku, zapładnianego przez samca.

Pokarm
ropuch

Wrogowie naturalni ropuch |
Kijanki ropuch odżywiają się głównie pokarmem roślinnym, dorosłe osobniki polują na
dżdżownice, wije, owady (w tym również na stonkę ziemniaczaną i pszczoły), pająki, ślimaki i małe kręgowce (płazy, gady, pisklęta ptaków, myszy).
Ze względu na liczne gruczoły jadowe dorosłe ropuchy mają niewielu
wrogów naturalnych. Należą do nich: zaskroniec, borsuk, kuna oraz
niektóre sowy. Młode ropuchy znacznie częściej padają ofiarą
drapieżników, niż osobniki dorosłe.
W Polsce występują trzy gatunki ropuch: ropucha szara Bufo bufo, ropucha paskówka Bufo calamita i ropucha zielona Bufo viridis.

Zaskroniec atakujący ropuchę szarą
|
Ropucha szara, zwana również zwyczajną, występuje w Europie, Azji i Afryce północnej. W Polsce jest pospolita. W czasie rozrodu przebywa najchętniej w większych i głębszych stawach, w okresie życia lądowego zaś spotkać ją można zarówno w lasach, sadach, jak i na łąkach, w ogrodach i w pobliżu siedzib ludzkich. Na
terenie WPN występuje dość licznie, zajmując różnorodne siedliska.

Para ropuch szarych
(Bufo bufo)
|
Ropucha szara jest największym, obok żaby śmieszki, płazem Polski.
Samce osiągają 9 cm a samice 15 cm długości. Młode osobniki aktywne są w ciągu całej doby, starsze głównie w nocy. W okresie godowym, po przybyciu do
zbiornika wodnego (koniec marca - początek kwietnia), samce przywołują samice wydając głos przypominający głuche, jękliwe i przerywane turkotanie. Są wtedy
wyjątkowo aktywne, atakują każdego płaza, który znajdzie się w ich zasięgu, próbując wejść z nim w ampleksus. Jednorazowo samica składa kilka tysięcy jaj
ułożonych w sznurze w 2 lub 4 rzędy, długości 2,5-6,0 m.
Po odbyciu godów ropuchy opuszczają zbiornik wodny i aż do następnych godów prowadzą lądowy tryb życia. Ropucha szara wykazuje duże przywiązanie do
miejsca, które obrała sobie za kryjówkę, i wraca do niego nawet z dalekich wędrówek. Tam też zimuje od listopada do marca. Jest zwierzęciem długowiecznym,
dożywa wieku ponad 30 lat.

Ropucha paskówka
(Bufo calamita)
|
Ropucha paskówka, nazywana też ropuchą żwawą (ze względu na jej sposób poruszania się), występuje w Europie zachodniej i środkowej oraz w krajach położonych na wschodnim
brzegu Morza Bałtyckiego. W Polsce zasiedla głównie obszary nizinne. Na ogół nie jest płazem pospolitym, jednak lokalnie może tworzyć liczne populacje.
Preferuje tereny o glebach lekkich, unika podłoża twardego i kamienistego. Spotkać ją można na łąkach, polach uprawnych, wydmach, żwirowniach, na brzegach
lasów i w sadach. Nie jest zbyt wrażliwa na zanieczyszczenie wody, ani na jej zasolenie, w związku z czym występuje również nad morzem.
Na terenie WPN spotykana jest stosunkowo rzadko, jej rozród odbywa się tylko w kilku zbiornikach wodnych. Są to najczęściej niewielkie rozlewiska na
podmokłych łąkach lub rowy melioracyjne. Paskówka jest najmniejszą spośród naszych ropuch, długość ciała samca dochodzi do 6-7 cm, samicy do 8 cm. Jest
gatunkiem ciepło- i deszczolubnym, o aktywności nocnej i zmierzchowej oraz, poza porą godów, wybitnie lądowym trybie życia. W ciągu dnia przebywa w ukryciu, zagrzebując się w ziemi lub kryjąc pod kamieniami czy kępami traw. Kryjówki opuszcza o zmierzchu i rozpoczyna żerowanie. W porze godowej samce
nawołują partnerki wydając głośne, turkoczące dźwięki. Łączenie się w pary i składanie jaj odbywa się głównie nocą. Samica składa skrzek w postaci
dwumetrowych sznurów, w których zupełnie czarne jaja ułożone są w jednym lub dwu rzędach. Paskówka zimuje na lądzie, w wykopanych przez siebie norkach lub
w innych kryjówkach. Potrafi zakopać się nawet na głębokości trzech metrów.

Ropucha zielona
(Bufo viridis)
|
Ropucha zielona
występuje w Europie środkowej, południowej i wschodniej, Azji i Afryce północnej. W Polsce jest stosunkowo pospolita, zarówno na niżu, jak i w górach,
jednak w odróżnieniu od ropuchy szarej nigdzie nie występuje masowo. Żyje na terenach suchych, na zboczach wzgórz, w ogrodach i parkach, często w bezpośredniej bliskości siedzib ludzkich, unika zaś terenów zadrzewionych. Na terenie WPN spotykana dość rzadko. Ropucha zielona jest mniejsza i
delikatniejsza od ropuchy szarej, samice osiągają 10,5 cm, a samce 8,5 cm długości.
Ropucha zielona aktywna jest głównie w nocy. Ze snu zimowego budzi się późno, jest bowiem gatunkiem wybitnie ciepłolubnym. Gody odbywa w maju lub czerwcu,
tylko w warunkach, kiedy temperatura nie spada poniżej 10 OC. Samce pierwsze przybywają na miejsce godów i zaraz przystępują do nawoływania samic, wydając
głośne, perliste, wysokie trele. Samica składa skrzek w postaci dwóch 4-metrowych równoległych sznurów, w których intensywnie czarne jaja ułożone są w
jednym lub dwóch regularnych rzędach.
Młode ropuszki wędrują na spore odległości w poszukiwaniu lądowych kryjówek. Na sen zimowy ropucha zielona udaje się w pod koniec września lub na początku
października, zimuje w wygrzebanych przez siebie norkach, pod kamieniami lub w zabudowaniach ludzkich.
Podstawową formą ochrony ropuch jest ochrona miejsc ich rozrodu oraz zabezpieczenie odcinków szos najczęściej przekraczanych przez te płazy w porze
sezonowych wędrówek.
Wszystkie ropuchy są w Polsce objęte ochroną ścisłą.
|