SSAKI

  

 Wiadomości
 ogólne
 Ssaki
 owadożerne
 Gryzonie
 Ssaki
 parzystokopytne
 Ssaki
 drapieżne
 Ochrona
 gatunkowa
 Strona główna
 WPN-u

  

Tekst:
Wojciech
Misiukiewicz

Zdjęcia: 
Wojciech
Misiukiewicz
Jan Walencik
Marek
Barszczewski
Lech
Krzysztofiak
Maciej
Romański

Rysunki:
Ewa Przytuła

Wykonanie
strony:
 
KAJA
 
2004

  

  

  

Ssaki drapieżne Carnivora

  

Wilk przy upolowanej sarnie

Do ssaków drapieżnych zaliczane są te gatunki, których zasadniczy pokarm składa się ze świeżego mięsa i padliny. Do tego rodzaju pokarmu dostosowane jest uzębienie, które u większości zaopatrzone jest w duże, ostre i lekko zagięte kły oraz silnie rozwinięte łamacze (ostatni górny przedtrzonowiec i pierwszy dolny trzonowiec). Cechą charakterystyczną drapieżników jest liczne potomstwo. Młode rozwijają się powoli i stosunkowo długo pozostają pod opieką rodziców.

  

Do niedawna na drapieżne spoglądano jako na potencjalnych konkurentów łowieckich, uciążliwych w gospodarce człowieka. Ekologia jednak dowiodła, że są one ważnym składnikiem ekosystemów, nie tylko stanowiąc czynnik równowagi biologicznej, lecz również przyczyniając się do likwidacji ognisk epidemii.

  

Wśród wszystkich drapieżnych z pewnością najbardziej znanym jest wilk (Canis lupus). Wilk jest gatunkiem prowadzącym typowo rodzinny tryb życia. Wewnątrz wilczej watahy (stada) panuje skomplikowana hierarchia społeczna, w której przewodniczy dominująca para – wadera (samica) i basior (samiec). Para ta zazwyczaj jako jedyna w grupie bierze udział w rozrodzie. Wadera sama wybiera miejsce, w którym urodzą się jej młode, by po 62–64 dniach ciąży, z początkiem wiosny, oszczenić się w norze lub pod bezpiecznym, suchym wykrotem. Po kilku tygodniach, gdy młode zaczynają podjadać mięso, cała aktywność watahy koncentruje się na dostarczaniu pożywienia waderze i rosnącym szybko szczeniakom. Niektóre wilki w grupie ze szczególnym oddaniem pełnią rolę piastunów, zostając ze szczeniakami pod nieobecność pary rodzicielskiej. Troskliwa opieka „ciotek” i „wujków” daje młodym większe szanse na przeżycie najtrudniejszego, pierwszego roku.

  

Szczenięta wilków są karmione mlekiem matki
przez około  6-8 tygodni, jednak już
w 3 tygodniu jedzą też pokarm stały

  

  

Każda grupa rodzinna zajmuje własne, dość stałe terytorium, którego granice bronione są przed innymi watahami. Wilki zazwyczaj polują całą watahą, wykorzystując rozmaite techniki, od indywidualnych ataków po grupowe osaczanie ofiary. Ofiarami wilków padają zazwyczaj dzikie kopytne: jeleń, sarna i dzik, zaś stosunkowo niewielki procent ich diety stanowią: zające, małe drapieżniki (lis, jenot, kuny), gryzonie, gady, płazy, owady i pokarm roślinny. Chętnie sięgają też po padlinę. Na terenie Wigierskiego Parku Narodowego, poza sporadycznymi przypadkami ataków na zwierzynę płową, nie zaobserwowano większego wpływu wilków na redukcję zwierzyny. Wyjątek stanowią bobry, które całymi rodzinami padają łupem tych drapieżników. Bóbr występuje u nas w bardzo wysokim zagęszczeniu i jego liczebność powoduje, iż gryzoń ten coraz częściej staje się elementem wilczej diety.

  

Młode lisy już w pierwszym miesiącu życia
opuszczają na krótko norę.

Lis (Vulpes vulpes) jest najbardziej pospolitym krajowym ssakiem drapieżnym. Opinię zwierzęcia niezwykle chytrego i sprytnego zawdzięcza wspaniale rozwiniętym zmysłom, przede wszystkim słuchowi. Pisk myszy słyszy już z odległości 100 m. Dzięki swej umiejętności przystosowywania się do różnych warunków bytowania potrafi zamieszkiwać rozmaite środowiska. Zamieszkuje przede wszystkim lasy, ale występuje też na polach, łąkach i nad brzegami zbiorników wodnych. Chętnie osiedla się w pobliżu zabudowań ludzkich. Lis jest jednym z najpopularniejszych zwierząt futerkowych, jednak w ostatnich latach niewielkie zainteresowanie myśliwych tym gatunkiem doprowadziło w niektórych rejonach kraju do lokalnego przegęszczenia populacji. Miało to swoje natychmiastowe przełożenie na spadek pogłowia zwierzyny drobnej, w tym zająca i kuropatwy, które stanowią składnik diety lisów. Na ofiary lisa składają się bowiem: chrząszcze, płazy, gryzonie, ptaki, zające, młode sarny. Sięga też po padlinę oraz pokarm roślinny. Lisy gnieżdżą się w norach, które zaopatrzone są w kilka wyjść oraz komorę gniazdową. Bywa, że lisy żyją w zgodnym sąsiedztwie z borsukami. Lis jest gatunkiem, który często zapada na wściekliznę i jest jej nosicielem.

  

Jenoty mają liczne potomstwo, którego liczba
może sięgać 12 młodych w 1 miocie

Nieco mniejszym krewnym lisa jest jenot (Nyctereutes procyonoides). Ten psowaty, poprzez sztuczne wprowadzenie, przybył z Azji do europejskiej części Związku Radzieckiego, a w wyniku naturalnej migracji przedostał się w latach 50. do Polski. Obecnie jest już stałym elementem fauny krajów Europy Środkowej.
Jenot zamieszkuje lasy różnych typów, a także zarośla krzewiaste. Najchętniej osiedla się w pobliżu wód. Do wychowu młodych i jako zimowiska wybiera nory lisa bądź borsuka. W sytuacji, gdy nie znajdzie wolnej, sam kopie własną. Prowadzi nocny tryb życia, odbywając wędrówki w poszukiwaniu pokarmu.
Jest wszystkożerny, żywi się: gryzoniami, ptakami, jajami, płazami, rybami, owadami, owocami i bulwami korzeniowymi. W związku z nocnym trybem życia jego najlepiej rozwiniętymi zmysłami są węch i słuch, natomiast wzrok ma dość słaby. Wśród psowatych jenot jako jedyny zapada w sen zimowy.

  

Wydra jest najdoskonalszym pływakiem
wśród wszystkich krajowych ssaków drapieżnych

Przedstawicielem rodziny łasicowatych żyjących nad brzegami wód Wigierskiego Parku Narodowego jest wydra (Lutra lutra). Krótkonoga wydra na lądzie porusza się stosunkowo powoli, natomiast w wodzie jest szybkim i zwinnym pływakiem. Cała budowa ciała przystosowana jest do życia w wodzie. Palce kończyn przednich i tylnych są spięte błoną pławną. Mała głowa o krótkim pysku, niewielkich oczach i uszach, krótka szyja i obły kształt ciała oraz spłaszczony nieco ogon ułatwiają wydrze poruszanie się w gęsto porośniętym środowisku wodnym. Wydra potrafi pozostawać pod wodą do 8 minut. Zdolność ta jest szczególnie przydatna zimą, kiedy nurkując pod lodem zwierzę poszukuje przerębli, przez które wynurza się, by zaczerpnąć powietrza, po czym ponownie bezpiecznie nurkuje. W wodzie pływa niezwykle szybko, co pozwala wydrze na dogonienie ryb, które są jej głównym pokarmem. Dodatkowy pokarm stanowią raki, żaby, mięczaki, owady wodne, a także ptaki wodne i ich jaja, rzadziej gryzonie i pokarm roślinny.

  

Tchórz osiedla się w norach, pod wykrotami drzew,
w dziuplach, a nawet w lisich jamach.

Tchórz (Mustela putorius) jest typowym nocnym drapieżnikiem. Po przespanym w ukryciu dniu z nastaniem zmierzchu wychodzi na łowy, w wyniku których ofiarami padają przede wszystkim płazy, gryzonie, ptaki, ślimaki i owady. Przebywając w pobliżu zabudowań ludzkich powoduje pewne straty w hodowlach drobiu. Straty te są rekompensowane dzięki tępieniu gryzoni przez tchórze. Tchórz zaatakowany przez wroga broni się za pomocą cuchnącej wydzieliny, którą wyrzuca z gruczołów położonych w pobliżu ogona. Zapach ten jest również wykorzystywany przez tchórze do znakowania swojego areału osobniczego. W Polsce jest gatunkiem pospolitym i należy do zwierząt łownych.

  

  

  

 

  

dalej