kliknij,
aby powiększyć
|
ŚWIAT ROŚLIN
Park zachwyca różnorodnością świata roślin.
Dotychczas stwierdzono tu występowanie ponad 1000
taksonów roślin
naczyniowych - gatunków, podgatunków i odmian
rodzimych roślin naczyniowych, gatunków obcych
trwale zadomowionych
i niektórych roślin hodowlanych. Wiedza o florze
parku wymaga dalszych badań, zwłaszcza dotyczących
roślin
uprawnych i ozdobnych hodowanych na jego terenie.
Roślinność tu występująca jest odmienna od flory
pozostałej części Polski niżowej. Wynika to ze
specyfiki klimatu
tej części kraju. Polska północno - wschodnia,
znajduje się już w strefie wpływów chłodniejszych,
północnych mas powietrza.
W związku z surowszym klimatem na obszarze tym nie
występuje już wiele gatunków mniej odpornych na mróz
–
na przykład w drzewostanach nadwigierskich lasów nie
występują takie gatunki, jak: lipa szerokolistna,
dąb bezszypułkowy
czy buk zwyczajny, a stałą domieszkę, nawet w lasach
liściastych, stanowi świerk pospolity. Odrębność
leśnych zbiorowisk
roślinnych północno-wschodniego krańca Polski jest
na tyle duża, iż obszar ten jest zaliczany do
borealnej strefy lasów
i borów mieszanych.
Znaczne różnice występują również we florze roślin
zielnych. Wiele gatunków pospolitych w całej Polsce
niżowej jest tutaj
znacznie rzadszych bądź nie występuje wcale,
natomiast wyraźna jest obecność gatunków
chłodniejszego, północnego
klimatu, pochodzących ze strefy borealnej i
subarktycznej. Liczne jest także występowanie tzw.
reliktów poglacjalnych,
czyli gatunków, które przetrwały w specyficznych
warunkach mikrosiedliskowych od czasów zlodowacenia.
Bogactwo flory
parku wynika w znacznym stopniu z silnie
urozmaiconego krajobrazu młodoglacjalnego. Bogata
rzeźba terenu sprawia,
że na terenie parku występuje mozaika różnorodnych
siedlisk, w których panują specyficzne warunki
mikroklimatyczne.
Występują tu gatunki związane z surowym klimatem
północnym oraz gatunki związane ze znacznie
cieplejszymi obszarami
Europy. Na bogactwo flory parku znaczny wpływ miało
również ekstensywne rolnictwo. Tylko dzięki temu do
dziś zachowały
się bardzo cenne, półnaturalne typy siedlisk, jak np.
wilgotne, tradycyjnie użytkowane łąki, stanowiące
ostoję wielu, obecnie
rzadkich i ginących gatunków roślin.
O dużej wartości flory Wigierskiego Parku Narodowego
świadczy często obfite występowanie wielu gatunków
chronionych,
rzadkich czy wymierających. W granicach parku 83
gatunki roślin objęte są ochroną ścisłą, ponadto
stwierdzono
tu występowanie 15 gatunków objętych ochroną
częściową. Znaczna część gatunków chronionych na
obszarze parku
występuje bardzo obficie, np.: przylaszczka
pospolita, wawrzynek wilczełyko, lilia złotogłów,
turzyca bagienna czy storczyk
- stoplamek krwisty.
Na obszarze parku stwierdzono występowanie 76
gatunków roślin wpisanych do „Polskiej Czerwonej
Księgi Roślin” i na „Listę
Roślin Zagrożonych i Rzadkich”.
Do najcenniejszych roślin występujących na terenie
parku w skali europejskiej, należą rośliny
wymieniane w II i IV załączniku
Dyrektywy Siedliskowej – a więc podlegające ochronie
na terenie całej Unii Europejskiej, dla ochrony
których konieczne jest
wyznaczanie specjalnych stref ochronnych. Na
obszarze parku stwierdzono występowanie 7 takich
gatunków: rzepika szczeciniastego,
aldrowandy pęcherzykowatej, storczyków - obuwika
pospolitego i lipiennika Loesela, sasanki otwartej,
skalnicy
torfowiskowej i leńca bezpodkwiatkowego. Rzepik
szczeciniasty, leniec bezpodkwiatkowy i skalnica
torfowiskowa posiadają
na terenie parku silne populacje, wobec czego park
stanowi istotną ostoję tych gatunków.
W skali Polski, spośród cennych roślin występujących
na obszarze parku można wymienić takie gatunki, jak:
brzoza niska,
wełnianeczka alpejska, fiołek torfowy, skalnica
torfowiskowa, turzyca strunowa, żurawina
drobnolistkowa, wełnianka delikatna,
rdestnica nitkowata, rdestniczka gęsta, a także
wiele storczyków: wątlik błotny, wyblin jednolistny,
lipiennik Loesela,
kukułka bałtycka, kukułka Ruthego, kukułka krwista
odmiana żółtawa i kukuczka kapturkowata.
Wiele rzadkich gatunków roślin występuje na
torfowiskach, dlatego też zachowanie tych siedlisk
jest ważnym celem działań
ochronnych parku. Głównym zagrożeniem dla torfowisk,
zwłaszcza niskich i przejściowych, jest ich
zarastanie krzewami
i drzewami. Wybrane fragmenty torfowisk,
charakteryzujące się występowaniem wielu rzadkich
gatunków zostało objętych
czynną ochroną, polegającą na usuwaniu krzewów i
utrzymywaniu otwartej przestrzeni torfowisk.
Pozytywne efekty tych
zabiegów są widoczne w postaci trwałego występowania
roślin „specjalnej troski”.
Na terenie parku realizowany jest program
introdukcji gatunków zagrożonych wyginięciem na
Suwalszczyźnie. Dotyczy
to w szczególności miodokwiatu krzyżowego - gatunku
storczyka, którego jedyne stanowisko jest
zlokalizowane w dolinie
rzeki Rospudy.
Wigierski Park Narodowy podjął też próbę ocalenia
innego storczyka - kukuczki kapturkowatej. Gatunek
ten w ostatnich latach
zniknął z wielu swoich stanowisk w Polsce. Pozostał
tylko na dwóch z nich. Jedno znajduje się na terenie
WPN-u, drugie,
liczniejsze, w okolicach Augustowa.
Niektórym roślinom i ich zbiorowiskom zagrażać może
ekspansja gatunków obcego pochodzenia - tych, które
mają zdolność
do szybkiego opanowywania nowych siedlisk i
wypierania z nich rodzimej flory. Dlatego też park
aktywnie zwalcza niektóre
obce gatunki roślin. Skutecznie udało się do tej
pory zmniejszyć liczebność barszczu Sosnowskiego -
rośliny ekspansywnej
i niebezpiecznej, także dla człowieka - ze względu
na swoje parzące właściwości.
Potencjalnie największe zagrożenie dla flory parku
stanowią takie gatunki inwazyjne, jak: niecierpek
drobnokwiatowy, niecierpek
himalajski, rdestowiec ostrokończysty, czeremcha
późna, dąb czerwony, kolczurka klapowana, nawłoć
późna, nawłoć
kanadyjska, róża pomarszczona i klon jesionolistny.
|