Inwentaryzacja eksponatów - fot. Karina Sosnowska

Mija 20 lat od otwarcia wystawy etnograficznej „Ocalić od zapomnienia”. Jest ona wynikiem konkursu zorganizowanego w 2001 r. przez Wigierski Park Narodowy. Mieszkańcy parku i okolic ofiarowali wówczas w sumie ponad 800 różnych przedmiotów domowych, rolniczych i rzemieślniczych, które wyszły już z użytku, za to przedstawiają dużą wartość historyczną i rękodzielniczą. Na miejsce ekspozycji obrano budynek gospodarczy z lat 20. XX wieku wchodzący w skład zagrody leśniczówki w Krzywem, niedaleko dyrekcji parku, na trasie ścieżki edukacyjnej „Las” często odwiedzanej przez turystów i grupy szkolne. Dwa pomieszczenia dawnego budynku gospodarczego zaaranżowano na rekonstrukcję izb typowych dla wiejskiej chaty - kuchni i pokoju gościnnego z XIX i XX wieku. W dwóch pozostałych zaprezentowano wyposażenie „wozowni” z wozem żelaźniakiem, saniami, uprzężą konną i ubraniem woźnicy, a także żarna, sprzęty do obróbki lnu, warsztat stolarski oraz narzędzia używane dawniej przez miejscowych rolników, bartników i pszczelarzy, rymarzy, rybaków i robotników leśnych. Większe maszyny rolnicze zostały wystawione na zewnątrz pod wiatą. Pod budynkiem założono też tradycyjny ogródek wiejski ze starymi odmianami kwiatów i ziół.

Konsultacje przy tworzeniu projektu nowej aranżacji wystawy - fot. Barbara Perkowska

Remont i przebudowa możliwe są dzięki dofinansowaniu ze środków Unii Europejskiej, z programu Interreg Litwa-Polska, w ramach projektu LT-PL-5R-384 pt. „Współpraca Litwy i Polski w zakresie ochrony dziedzictwa kulturowego i promowanie rozwoju turystyki”. Celem projektu jest zwiększenie aktywności obiektów kultury i dziedzictwa przyrodniczego w regionie transgranicznym. Wigierski Park Narodowy realizuje go we współpracy z Gminą Suwałki, a także z instytucjami litewskimi z Wileńszczyzny: Administracją Samorządu Rejonu Solecznickiego, która jest partnerem wiodącym w projekcie oraz z Ośrodkiem Kultury Samorządu Rejonu Solecznickiego. Rejon solecznicki na Wileńszczyźnie jest na Litwie terenem najliczniej zamieszkanym przez Polaków, którzy stanowią 80% jego ludności. Nasz litewski partner również zajmie się ocaleniem zabytkowego obiektu dziedzictwa kulturowego, gdyż w ramach projektu zostanie odrestaurowany stary spichlerz na terenie majątku w Jaszunach (Jašiūnai) koło Wina. Jest to historyczna siedziba rodowa Radziwiłłów, potem Balińskich, w której bywali Adam Mickiewicz i Juliusz Słowacki.

Eksponaty zostały przewiezione na miejsce konserwacji - fot. Karina Sosnowska

Projekt zakłada szereg wspólnych wydarzeń kulturalnych i turystycznych po obu stronach granicy, np. polsko-litewską wycieczkę rowerową szlakiem Green Velo, spływ kajakowy na Wileńszczyźnie dla transgranicznej grupy projektowej, wystawę fotografii na temat dziedzictwa kulturowego, czy międzynarodową konferencję. Większość tych planów uda się zrealizować dopiero w przyszłym roku, ze względu na wciąż aktualną sytuację epidemiczną na świecie, za to pewne działania są przewidziane specjalnie w odpowiedzi na te trudne okoliczności. Na terenie Wigierskiego Parku Narodowego przeprowadzona będzie na przykład seria zajęć edukacyjnych online z zakresu wytwarzania tradycyjnych pamiątek, zabawek, produktów i kuchni regionalnej. Zajęcia zostaną nagrane m.in. na terenie zagrody w Krzywem, w miejscu ekspozycji etnograficznej i będą powszechnie udostępnione za pośrednictwem Internetu.

Skansen w Krzywem w trakcie przenoszenia ekspozycji - fot. Barbara Perkowska

Działania w projekcie zaplanowane przez naszego polskiego partnera, Gminę Suwałki, również obejmą teren i najbliższe otoczenie Wigierskiego Parku Narodowego. Będzie to między innymi zagospodarowanie przestrzeni publicznej w Starym Folwarku – remont sceny i ogrodzenia, postawienie nowych stojaków na rowery, oświetlenia solarnego, koszy na śmieci. Zbudowany zostanie grill publiczny i zadaszone ławostoły, w tym jeden z panelem fotowoltaicznym i możliwością ładowania urządzeń elektronicznych. Taki sam ławostół stanie też przy Ośrodku Kultury Gminy Suwałki w Krzywem. Dodatkowo ścianę budynku ośrodka ozdobi mural artystyczny.
 

Podsumowując

Projekt realizowany jest od 1 stycznia 2021 r. do 31 grudnia 2022 r. Jego wartość to ogółem 883 836,83 EUR, z czego 751 261,28 EUR stanowi dofinansowanie ze środków Unii Europejskiej.