|
Nr 1/2004 |
PRZYRODA I KRAJOBRAZ |
|
|
Jarosław Borejszo
OCHRONA ŚCISŁA (3)
|
||
|
Obszar ochrony ścisłej Kamionka można podziwiać ze szlaków turystycznych, które dwukrotnie przecinają koryto rzeki – na mostach w Hucie i w Leszczewie. Kamionka, prawie 5 km odcinkiem łączy jeziora Koleśne i Pierty. Rzeka miejscami płynie jarem głębokości ok. 10–15 m, porośniętym lasem z licznymi śladami bytowania bobrów. Na przeważającej długości Kamionka tworzy stagnujące przed bobrowymi tamami szerokie rozlewiska o ledwo zauważalnym przepływie, mulistym dnie, z obfitą roślinnością wodną. W Kamionce żyją bogate zespoły bezkręgowców wodnych, w tym liczne chruściki, ważki, ślimaki i małże, a spośród ryb między innymi pstrąg potokowy oraz 2 gatunki prawnie chronione – strzebla potokowa i różanka. Doskonałe warunki życia znajduje tu również wydra. Lasy otaczające rzekę także obfitują w wiele rzadkich gatunków roślin i zwierząt. Można tu spotkać kilka gatunków storczyków, m.in. podkolana białego, wśród zwierząt zaś liczne gatunki ważek (np. Coenagrion puella), motyli (np. mieniaka tęczowca) czy pszczół (np. kornutkę długoczułkową). Nad Kamionką występuje fragment lasu, w którym przed laty gradacja kornika drukarza spowodowała obumarcie większości starych świerków. Obecnie wśród powalonych, martwych pni coraz liczniej rozwija się młode pokolenie drzew. Ochrona ścisła tego terenu daje możliwość obserwowania naturalnej regeneracji drzewostanu. Można jeszcze znaleźć stare mapy i przewodniki turystyczne, które przedstawiają Kamionkę jako szlak kajakowy. Proszę w to nie wierzyć. Od momentu powołania parku do życia, czyli od 15 lat, Kamionka, objęta ścisłą ochroną, jest zamknięta dla jakichkolwiek form turystyki. Kolejna, warta i możliwa do zobaczenia dolina rzeki, stanowiąca prawie w całości obszar ochrony ścisłej Czarna Hańcza, znajduje się pomiędzy wsią Sobolewo i Zatoką Hańczańską jeziora Wigry. Rzeka na tym odcinku silnie meandruje i płynie szeroką, zabagnioną doliną.
Świerczyna na torfie w dolinie Czarnej Hańczy
|
Bór bagienny w dolinie Czarnej Hańczy (fot. M.Kamiński)
Obszary położone wzdłuż Czarnej Hańczy zajęte są przez kompleks torfowisk: od niskich, przez przejściowe, aż po torfowiska wysokie. Wystę- puje tu wiele bardzo rzadkich gatunków roślin, m.in. relikty polodowcowe: wełnianeczka alpejska i brzoza niska. Rośnie tu także tłustosz pospolity – jeden z kilku gatunków roślin owadożernych występujących na terenie parku oraz fiołek torfowy – gatunek wymierający. Cała dolina jest miejscem bytowania łosi. Okresowo, głównie zimą, zaglądają tu także wilki. Obszar ochrony ścisłej Czarna Hańcza można zobaczyć przechodząc kompleksem kładek, przeci- nających dolinę południkowo, na zielonym, przebiegającym wokół Wigier, szlaku turystycznym. Można do niej także dotrzeć czarnymi, łącznikowymi szlakami z Sobolewa. Idąc z północy na południe, początkowy odcinek kładki przebiega przez fragment zbiorowiska leśnego zwanego olsem. Kładka wyprowadza dalej na otwartą przestrzeń torfowiska niskiego. Rośnie na nim turzyca zaostrzona, tworząc charakterystyczne kępy. Przechodzimy przez starorzecze Czarnej Hańczy, które w okresie letnim silnie zarasta roślinnością i dochodzimy do niewielkiej wyspy, z około 100 - letnim drzewostanem sosnowym. Po przejściu kładką na południowy brzeg Czarnej Hańczy możemy zapoznać się bliżej ze stosunkowo rzadkimi na terenie parku zbiorowiskami leśnymi z grupy borów bagiennych. Ochrona doliny Czarnej Hańczy rozpoczęła się w 1959 roku, kiedy to utworzono rezerwat częściowy „Ostoja bobrów Stary Folwark”. Podobnie jak w przypadku Kamionki, odcinkiem Czarnej Hańczy powyżej jeziora Wigry w granicach parku nie można spływać kajakiem ani żadnym innym sprzętem pływającym.
|
