|
Nr 1/2003 |
PRZYRODA I KRAJOBRAZ |
|
|
Joanna Adamczewska
KONWENCJA RAMSARSKA |
|
|
|
Ponad 30 lat temu, w 1971 roku, w irańskim kurorcie Ramsar nad brzegiem Morza Kaspijskiego, została podpisana tzw. Konwencja Ramsarska. Pełna nazwa konwencji brzmi: „Konwencja o obszarach wodno-błotnych mających znaczenie międzynarodowe, zwłaszcza jako środowisko życiowe ptactwa wodnego”. Jest to jeden z pierwszych międzynarodowych aktów prawnych w sferze ochrony środowiska, jakie przyniósł nam wiek dwudziesty. Międzynarodowe akty prawne istniały już od czasów powstawania pierwszych zrębów państwowości. Jednak dopiero w wieku XX, na skutek gwałtownego rozwoju cywilizacyjnego i związanych z nim zmian w środowisku, przedmiotem międzynarodowych umów stała się ochrona zasobów naszej planety.
Celem Konwencji Ramsarskiej jest ochrona i utrzymanie obszarów określanych jako „wodno-błotne”, łącznie z populacjami ptactwa wodnego zamieszkującego te obszary lub okresowo na nich przebywającego. W rozumieniu konwencji obszary wodno-błotne to środowiska, gdzie dominującą rolę odgrywa woda. Są to tereny bagien, błot, torfowisk lub zbiorniki wodne – zarówno naturalne jak i sztuczne, stałe i okresowe, o wodach stojących lub płynących, słodkich, słonawych lub słonych, wraz z wodami morskimi, których głębokość podczas odpływu nie przekracza sześciu metrów. Na świecie wyróżniono 40 typów takich obszarów. Państwa, które ratyfikują konwencję, bądź przystępują do niej, stają się stronami konwencji i zobowiązują się do utrzymania i ochrony obszarów wodno-błotnych, nie tylko znajdujących się w Spisie, ale wszystkich, będących w ich granicach, dążąc do rozszerzania zasięgu konwencji.
Od 1975 roku, gdy siedem pierwszych państw przystąpiło do konwencji i weszła ona w życie, do końca 2002 roku stronami konwencji są już 133 państwa z całego świata. Spis Ramsar liczy 1198 obszarów o łącznej powierzchni 1034 mln hektarów. Warto także dodać, że istnieje również rejestr obszarów wodno-błotnych Spisu Ramsar, w których z różnych przyczyn zaszły niekorzystne zmiany i uległy one degradacji, zatracając swoje pierwotne, cenne walory. Jest to tzw. Lista Montreux.
Trzciniak ( fot.W.Misiukiewicz)
Aby obszar został zakwalifikowany do Spisu Ramsar jako obszar wodno-błotny o znaczeniu międzynarodowym, musi spełnić szereg ściśle określonych kryteriów, m.in.:
Poprzez ochronę obszarów wodno-błotnych, chronimy przestrzeń życiową ptactwa wodnego, zapewniając mu warunki żerowania, rozmnażania się, odpoczynku w czasie przelotów.
|
Od momentu ratyfikacji przez Polskę Konwencji Ramsarkiej, co miało miejsce 22 marca 1978 roku (Dz.U. z dnia 29.03.1978 r.), do końca roku 2002 w Spisie Ramsar, na terytorium Polski, znajdowało się osiem obszarów wodno-błotnych. Są to: rezerwaty: Jezioro Łuknajno, Jezioro Świdwie, Jezioro Karaś, Jezioro Siedmiu Wysp, Słońsk (który włączony został do powołanego w 2001 roku Parku Narodowego „Ujście Warty”), Stawy Milickie oraz Biebrzański i Słowiński Park Narodowy. Stosując się do zadań wynikających z konwencji, Polska przygotowuje co dwa lata sprawozdania z wdrażania postanowień konwencji. Opracowano także spis 77 obszarów ważnych dla ptaków w Europie, które są w większości zlokalizowane na obszarach wodno-błotnych. Pięć spośród nich zostało zgłoszonych do Sekretariatu Ramsar w dniu 20 października ub. roku w celu umieszczenia w Spisie Ramsar. Za owe obiekty szczególnie ważne i warte specjalnej ochrony uznano: Jezioro Drużno, Wigierski Park Narodowy, Poleski Park Narodowy, Narwiański Park Narodowy oraz subalpejskie torfowiska w Karkonoskim Parku Narodowym.
Wodnik (fot. W.Misiukiewicz)
Koordynatorem wdrażania Konwencji Ramsarskiej jest Sekretariat Konwencji, a jego działanie jest nadzorowane przez grupę przedstawicieli wszystkich państw będących stronami konwencji. Sekretariat, od 1987 roku do chwili obecnej mieści się w Szwajcarii, w miejscowości Gland.
Wiele ciekawych informacji, a przede wszystkim wszelkie dokumenty związane z Konwencją Ramsarską, można znaleźć właśnie na anglojęzycznej witrynie internetowej Sekretariatu http://www.ramsar.org. W Polsce organem odpowiedzialnym za wdrażanie postanowień Konwencji Ramsarskiej jest Ministerstwo Środowiska. Warto odwiedzić stronę internetową MŚ www.mos.gov.pl, gdzie znaleźć można informacje nie tylko o Konwencji Ramsarskiej, ale także o wielu innych konwencjach, protokołach i porozumieniach międzynarodowych w dziedzinie ochrony środowiska, których Polska jest aktualnie sygnatariuszem. Dzień podpisania Konwencji Ramsarskiej – 2 luty, jest obchodzony na świecie jako Międzynarodowy Dzień Mokradeł.
Błotniak stawowy (fot.W.Misiukiewicz)
Opracowano na podstawie: „Konwencje międzynarodowe”, Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2002 r.
|
