Klucz do oznaczania słodkowodnej makrofauny bezkręgowej


9a
Obecna jedna para oczu, w przedniej części ciała wyraźnie widoczna na grzbiecie niewielka czerwonawo brązowa płytka - rodzaj Helobdella (Rys.15a);
H. stagnalis, osiągająca najwyżej 25 mm długości to jedyny w Polsce przedstawiciel tego rodzaju. Występuje w różnych typach wód, także w zanieczyszczonych.

9b Obecna więcej niż jedna para oczu, brak płytki grzbietowej - 10
10a Obecne dwie pary oczu, które czasem mogą zlewać się w 3, 2 lub 1 plamkę oczną - rodzaj Batracobdella 
(Rys. 15 b,c,d,e)
Jedyny przedstawiciel tego gatunku w naszym kraju, B. paludosa to pijawka o miękkim ciele, dorastająca do 30 mm długości. Gatunek rzadki i zagrożony wyginięciem. Występuje w starorzeczach, rowach o powolnym prądzie, w torfiankach i innych drobnych zbiornikach wodnych z bogatą roślinnością wodną.

10b Obecne trzy pary oczu - 11
11a Oczy pierwszej pary bardziej zbliżone do siebie i po- łożone bliżej linii środkowej niż pozostałych par, (długość ciała nie przekracza 13 mm - rodzaj Alboglossiphonia
(Rys. 15 f,g),
Jedyny przedstawiciel tego rodzaju A. heteroclita (dawniej Glossiphonia heteroclita), odlepka mała, to pospolita, bardzo mała pijawka o ciele spłaszczonym, żółtawym i półprzezroczystym.

11b Trzy pary oczu (Rys. 15h) ułożone równolegle wzdłuż linii środkowej, długość ciała dochodzi do 30 - 50 mm - 12
12a Ciało bardzo miękkie - rodzaj Boreobdella (Rys. 15i)
Jedyny przedstawiciel tego rodzaju, B. verrucata, osiąga długość do 40 mm. Jej ciało opatrzone jest charakterystycznymi ciemnymi plamami na grzbiecie. Dość rzadki gatunek, występujący w północnej części kraju w jeziorach i wodach słonawych.

12b Ciało twarde, na grzbiecie wyczuwalne rzędy stwardniałych płytek - rodzaj Glossiphonia (Rys. 15 j)
Jedyny przedstawiciel tego rodzaju G. complanata, odlepka ślimacza, to pospolity gatunek o długości ciała dochodzącej do 30 mm. W przypadku zagrożenia najczęściej zwija się w kulkę. Występuje zarówno w wodach stojących jak i bieżących, na roślinach i kamieniach.

13a 5 par oczu rozmieszczonych wzdłuż bocznych krawędzi części głowowej (Rys. 15k), czasem oczy prawie niedostrzegalne -  14  
13b 4 lub 3 pary oczu (czasem 3 i pół) (Rys. 15 l,ł,m), dobrze widoczne -  15    

  

  

dalej   

  

  

  

Rys. 15. HIRUDINEA: a. przedstawiciel rodzaju Helobdella, b.,c.,d. typy rozmieszczenia oczu u Batracobdella sp., e. przedstawiciel rodzaju Batracobdella, f. układ oczu Alboglossiphonia sp., g. przedstawiciel rodzaju Alboglossiphonia, h. układ oczu Glossiphonia sp. i Boreobdella sp.,  i. przedstawiciel rodzaju Boreobdella, j. przedstawiciel rodzaju Glossiphonia, k. rozmieszczenie oczu Haemopis sp. i Hirudo sp.,
l,ł,m - typy rozmieszczenia oczu Trochaeta sp., Dina sp. i Erpobdella sp.

Spis treści

Wigierski Park Narodowy