|
|
OPRACOWANIE MATERIAŁU |
|
Sprzęt potrzebny do oznaczania i opracowania materiału przedstawiony jest na ryc. 7.
Ryc. 7. Sprzęt potrzebny do opracowania materiału. a - szalka Petriego, b - penseta, c - igła preparacyjna, d - pipetka, e - lupa filatelistyczna
Na szalkę Petriego nalewamy troszkę wody, tak, aby przykryć dno. Drobne zwierzęta bentosowe oglądamy pod mikroskopem stereoskopowym (lupą binokularną) (ryc. 7 f).
Ryc. 7f. Mikroskop stereoskopowy (binokular)
Szalkę kładziemy pod okularem lupy. Światło z małej lampki oświetla ją z boku. Pamiętajmy, że patrząc przez lupę, oglądamy powiększony obraz organizmu z góry, światło nie przechodzi przez organizm, tylko pada na niego, więc można zaobserwować części zewnętrzne. Nie mając mikroskopu stereoskopowego, możemy ostatecznie używać dobrej lupy filatelistycznej, ale niestety nie jest to najlepsza metoda. Przez mikroskop biologiczny (ryc. 7 g) oglądamy materiał zawierający bardzo małe organizmy, mierzone w mikrometrach, a nie w milimetrach.
Ryc. 7g. Mikroskop biologiczny
Używamy do tego szkiełka podstawowego, na które nakładamy bardzo małą ilość np. zeskrobanych glonów lub maleńką kroplę zagęszczonego planktonu. Kładziemy na nie szkiełko nakrywkowe. Wycieramy spód szkiełka podstawowego, sprawdzamy, czy przypadkiem nie zamoczyliśmy nakrywkowego. Nadmiar wody między szkiełkiem nakrywkowym a podstawowym odciągamy czymś wchłaniającym dobrze wodę np. bibułą filtracyjną lub rożkiem chusteczki higienicznej. Preparat wsuwamy na stolik mikroskopu (nie wolno kłaść go z góry, bo możemy uszkodzić obiektyw) i ustawiamy na najmniejsze powiększenie (obiektyw 4 lub 10). Ustawiamy wstępnie ostrość, kręcąc śrubą makrometryczną tak, aby patrząc przez okular widzieć obraz w polu widzenia. Potem ustawiamy dokładnie ostrość, używając już tylko śruby mikrometrycznej. Pamiętajmy! Mikroskop biologiczny i lupa binokularna są sprzętami bardzo delikatnym i drogimi, wymagającymi precyzyjnej obsługi z zachowaniem czystości, suchości szkiełek, stolika, obiektywów i okularów. Uwaga dziewczęta! Przychodząc na zajęcia, na których będziecie korzystały z mikroskopu i lupy binokularnej, nie możecie mieć umalowanych oczu, ponieważ zanieczyścicie w ten sposób okulary i zniszczycie je. Należy też pamiętać o tym, że w mikroskopie biologicznym oglądany materiał leży na stoliku pomiędzy kondensorem a obiektywem. Światło lampki odbite od lusterka przechodzi do kondensora lub świeci bezpośrednio od dołu, jeśli jest wmontowana specjalna lampka. Następnie strumień świetlny biegnie przez preparat do obiektywu, potem do okularu. Dlatego też preparat mikroskopowy musi być bardzo cienki, dobrze rozprowadzony na szkiełku podstawowym. Wtedy można dobrze obserwować drobne organizmy mierzone w mikrometrach, np. glony, drobne bezkręgowce. Wszystkie większe bezkręgowce oglądamy pod lupą binokularną (mikroskopem stereoskopowym). Poleca się rysowanie oglądanych organizmów na kartce papieru i podpisywanie tego, co się narysowało. Staramy się naszkicować zarys oglądanego organizmu, zaznaczamy cechy charakterystyczne. Jest to najlepsza metoda zapamiętywania różnic w wyglądzie, wielkości. Na koniec wpisujemy wszystkie obserwacje do arkusza obserwacji i omawiamy wyniki.
Korzystając z tego przewodnika, możemy nauczyć się nie tylko oglądania drobnych organizmów, występujących w naszych wodach, ale przy okazji możemy zapoznać się ze skróconą systematyką, zaznajomić się z nazwami łacińskimi obowiązującymi w nauce. Jeśli występuje skrót sp. (species) przy nazwie rodzajowej, znaczy to, że dany gatunek nie jest oznaczony dokładnie. Przy nazwie gatunkowej obowiązuje podanie nazwiska autora, który go pierwszy opisał, np. Aeshna cyanea Müller. Aeshna jest nazwą rodzajową, Aeshna cyanea nazwą gatunkową, a autorem, który odkrył gatunek i opisał go jest Müller. Znajomość łacińskich nazw organizmów zawsze ułatwia porozumiewanie się w świecie miłośników przyrody.
|
