kod siedliska: 6230
siedlisko priorytetowe - tylko płaty bogate florystycznie
* Bogate florystycznie górskie i niżowe murawy bliźniczkowe
(Nardion - płaty bogate florystycznie)
Definicja
Zwarte, suche lub mezofilne murawy z bliźniczką psią trawką Nardus stricta, rosnące na krzemianowym podłożu, występujące na niżu i wyżynach oraz w górach. Roślinność muraw jest silnie zróżnicowana, ale obserwuje się płynne przejścia pomiędzy poszczególnymi zbiorowiskami. Bogate w gatunki płaty mogą być uznane za ważne dla zachowania bioróżnorodności. Siedliska, które w sposób nieodwracalny zostały zdegradowane w wyniku przepasienia, powinny być pominięte. Za priorytetowe uznaje się jedynie płaty bogate florystycznie.
Charakterystyka
Murawy bliźniczkowe są zbiorowiskami półnaturalnymi. Zajmują tereny, na których, po wyciętych lasach, ukształtowały się zbiorowiska łąk świeżych. Murawy powstały w wyniku ich długotrwałego, ekstensywnego wypasu, przy słabym nawożeniu lub jego braku (takie gospodarowanie spowodowało zakwaszenie gleby i jej ubożenie w składniki mineralne). Zbiorowiska te mogą się też rozwijać bezpośrednio w miejscach po wyciętych borach. Sam typ zbiorowiska i wszystkie budujące je gatunki są elementami naturalnymi.
W górach murawy bliźniczkowe tworzą rozległe obszarowo, jednorodne płaty, czasami występujące w mozaice z kosodrzewiną lub grupami świerków. Są bardzo rozpowszechnione - różnej wielkości płaty muraw spotykamy na wszystkich niemal polanach górskich. Największe obszary zajmują w reglu górnym i w dolnej części piętra kosodrzewiny. W niższych położeniach górskich i na niżu zajmują zwykle bardzo niewielkie powierzchnie na wilgotnych brzegach oczek i torfowisk śródpolnych, na skrajach dróg, na mokrych wrzosowiskach i w prześwietleniach w wilgotnych postaciach boru nadmorskiego.
Murawy bliźniczkowe rozwijają się na glebach umiarkowanie wilgotnych, kwaśnych, dystroficznych, typu rankeru alpejskiego lub subalpejskiego rankeru bielicowego z grubą warstwą próchnicy moderowej, a także na glebach mineralnych i torfowych.
W górskich piętrach leśnych, na miejscach takich, jak pasterskie czy popasterskie polany, łatwo ulegają zarastaniu przez borówkę czarną oraz kosówkę i ekspansywny w tych obszarach świerk. Płaty w wyższych położeniach są bardziej trwałe, charakteryzuje je coraz większy udział gatunków wysokogórskich muraw i traworośli. Na niżu siedlisko to często opanowywane jest przez sosnę.
Podział na podtypy
6230-1 Bieszczadzkie murawy bliźniczkowe
6230-2 Zachodniokarpackie murawy bliźniczkowe
6230-3 Sudeckie murawy bliźniczkowe
6230-4 Niżowe murawy bliźniczkowe
Umiejscowienie siedliska w polskiej klasyfikacji fitosocjologicznej
Klasa Nardo-Callunetea zbiorowiska wrzosowisk i ubogich muraw bliźniczkowych
Rząd Nardetalia murawy bliźniczkowe
Związek Nardion górskie murawy bliźniczkowe
Zespoły i zbiorowiska:
Hieracio (vulgati)-Nardetum psiary reglowe
Hieracio (alpini)-Nardetum tatrzańskie psiary wysokogórskie
Carici (rigidae)-Nardetum karkonoskie psiary wysokogórskie
zb. Hypochoeris uniflora - Nardus stricta zb. prosienicznika główkowatego i bliźniczki psiej trawki
zb. Nardus stricta zh. bliźniczki psiej trawki
Związek Violion caninae niżowe murawy bliźniczkowe
Zespoły:
Polygalo-Nardetum sucha psiara (psiara krzyżownicowa)
Nardo-Juncetum squarrosi mokra psiara
Calluno-Nardetum strictae tłoki
Bibliografia
BABCZYŃSKA-SENDEK B. 1998. Zbiorowiska takowe Wyżyny Częstochowskiej. Prądnik, Pr. Muz. im. Prot. W. Szafera 11/12:49-114.
BOIŃSKI M., BOIŃSKA U., CEYNOWA-GIEŁDON M. 1975. Charakterystyka fitosocjologiczna rezerwatu wodno-torfowiskowego „Mętno" na obszarze Borów Tucholskich. Acta Univ. Nic. Cop. Biol. XVII 36: 89-113.
BORYSIAK J., BRZEG A., KASPROWICZ M. 1993. Interesujące elementy szaty roślinnej Obszaru Chronionego Krajobrazu „Szwajcaria Zerkowska". Bad. Fizj. Pol. Zach. ser. B. 42: 169-200.
BRZEG A. 1991. Zbiorowiska takowe i pastwiskowe okolic Konina. W: Krotoska T. (red.) Zbiorowiska roślin naczyniowych Konińskiego Zagłębia Węgla Brunatnego i jego obrzeży. CZ. I. PTPN, Prace Kom. Biol. 70: 103-140.
BRZEG A., WOJTERSKA M. 1996. Przegląd systematyczny zbiorowisk roślinnych Wielkopolski wraz z oceną stopnia ich zagrożenia. Bad. Fizj. Pol. Zach. Ser. B. 45: 7-40.
DENISIUKZ., KORZENIAK J. 1999. Zbiorowiska nieleśne krainy dolin Bieszczadzkiego Parku Narodowego. Monogr. Bieszcz. 5:3-162.
DUBIEL E., STACHURSKA A., GAWROŃSKI S. 1999. Nieleśne zbiorowiska roślinne Magurskiego Parku Narodowego (Beskid Niski). Prace Bot. 33: 1-60.
FABISZEWSKI J. 1985. Szata roślinna. W: Jahn A. (red.) Karkonosze polskie. Zakł. Naród. im. Ossolińskich Wyd. PAN. Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk, Łódź. s. 191-246.
FABISZEWSKI 1, WOJTUŃ B., ŻOŁNIERZ L. 1996. Operat lądowych ekosystemów nieleśnych Karkonoskiego Parku Narodowego, msc.
FIJAŁKOWSKI D., BLOCH M., FLISIŃSKA Z., NYCZ B., POLSKI A., WÓJCIAK H. 1992. Flora i zespoły projektowanego rezerwatu Bagno Rakowskie. Ann. UMCS, sec. C. XLVII, 14:199-237.
FIJAŁKOWSKI D., BLOCH M., FLISIŃSKA Z., POLSKI A., WÓJCIAK H. 1992. Szata roślinna rezerwatu Imielty Ług. Ann. UMCS, sec. C. XLVII, 13: 169-197.
FIJAŁKOWSKI D., BLOCH M., KOWALCZEWSKI A. 1997. Zbiorowiska roślinne i flora projektowanego rezerwatu Okólny Ług. Ann. UMCS, sec. C. Ul: 27-58.
FIJAŁKOWSKI D., MUCHA T, POLSKI A. 1990. Stosunki geobotaniczne rezerwatu Szklarnia. Ann. UMCS, sec. C. XLV, 15: 169-196.
FIJAŁKOWSKI D., PIETRAS T. 1990. Szata roślinna projektowanego rezerwatu Żłobek koło Włodawy. Ann. UMCS, sec. C. XLV, 14: 149-167.
FIJAŁKOWSKI D., POLSKI A. 1990. Stosunki geobotaniczne rezerwatu Lasy Janowskie. Ann. UMCS, sec. C. XLV, 15: 197-228.
FIJAŁKOWSKI D., URBAN D., BARYŁA R. 1997. Zbiorowiska roślinne i flora projektowanego rezerwatu Okólny Ług. Ann. UMCS, sec. CLII: 145-168.
FIJAŁKOWSKI D., WAWER M., PIETRAS T. 1993. Roślinność projektowanego rezerwatu jezioro Orchowo na Pojezierzu Łęczyńsko-Włodawskim. Ann. UMCS, sec. C. XLVIII, 8: 67-79.
FIJAŁKOWSKI D., WAWER M., PIETRAS T. 1993. Roślinność projektowanego rezerwatu Sobibór koło Włodawy. Ann. UMCS, sec. C. XLVIII, 9: 81-91.
FIJAŁKOWSKI D., WAWER M., WÓLCZYŃSKA R. 1995. Roślinność torfowiska Podlaski w województwie chełmskim. Ann. UMCS, sec. C. L,7: 133-143.
GÓRECKI A., KRZEMIEŃ K., SKIBA S., ZEMANEK B. (red.) 2003. Przyroda Magurskiego Parku Narodowego. Magurski PN, UJ, Krempna-Kraków, s. 168.
HEREŹNIAK J. 1972. Zbiorowiska roślinne doliny Widawki. Monogr. Bot. 25: 3-161.
IZDEBSKI K., CZARNECKA B., GRĄDZIEL T, LORENS B., POPIOŁEK Z. 1992. Zbiorowiska roślinne Roztoczańskiego Parku Narodowego na tle warunków siedliskowych. Wyd. UMCS, Lublin, s. 268.
KĘPCZYŃSKI K. 1965. Szata roślinna Wysoczyzny Dobrzyńskiej, Toruń.
KĘPCZYŃSKI K., ZAŁUSKI T. 1993. Szata roślinna kompleksu torfowiskowo-leśnego „Płociczno". Acta Univ. Nic. Cop. Biol. XLIV 86: 3-45.
KĘPCZYŃSKI K., ZAŁUSKI T. 1993. Szata roślinna torfowiska „Jeleńskie bagna". Acta Univ. Nic. Cop. Biol. 42 81: 31-75.
KORNAŚ J., MEDWECKA-KORNAŚ A. 1967. Zespoły roślinne Gorców. I. Naturalne i na wpół naturalne zespoły nieleśne. Fragm. Flor. Geobot. 13(2): 167-316.
KRAHULEC I IN. 1996. Louky Krkonos: Rostlinna spolecenstva a jejich dynamica. Opera Corc. 33: 3-250.
KUROWSKI J. (red.) 1998. Sulejowski Park Krajobrazowy. Zesp. Nadpilicznych Parków Krajobraz. Moszczenica, ss. 173.
ŁUCZYCKA-POPIELA., URBAN D. 1993. Szata roślinna projektowanego rezerwatu Wielosił w województwie lubelskim. Ann. UMCS, sec. C. XLVIII, 13: 137-158.
MACKO S. 1952. Zespoły roślinne w Karkonoszach. Acta Soc. Bot. Pol. 21/4:591-683.
MATUSZKIEWICZ A., MATUSZKIEWICZ W. 1975. Mapa zbiorowisk roślinnych Karkonoskiego Parku Narodowego. Ochr. Przyr. 40:45-112.
MICHALIK S. 1967. Mapa zbiorowisk roślinnych rezerwatu „Turbacz" w Gorcach. Ochr. Przyr. 32: 89-1 31.
MICHALIK S. 1990. Roślinność rzeczywista centralnej części Wyżyny Krakowskiej. Ochr. Przyr. 43: 55-74.
MICHALIK S. 1990. Sukcesja roślinności na polanie reglowej w Gorczańskim Parku Narodowym w okresie 20 lat w wyniku zaprzestania wypasu. Prądnik. Prace Muz. im. Prof. W. Szafera 2: 137-148.
MICHALIK S. 1998. Szata roślinna. W: Przyroda Żywieckiego Parku Krajobrazowego. Colgraff-Press, Poznań, s. 82-111.
MIREK Z. (red.) 1997. Operat ochrony lądowych ekosystemów nieleśnych Tatrzańskiego Parku Narodowego. TPN, Zakopane, msc.
PIĘKOŚ-MIRKOWA H., MIREK Z. 1996. Zbiorowiska roślinne. W: Mirek Z. (red.) Przyroda Tatrzańskiego Parku Narodowego. Tatry i Podtatrze 3: 237-274.
STUCHUKOWA B. 1967. Zespoły łąkowe pasma Policy w Karpatach Zachodnich. Fragm. Flor. Geobot. 13(3): 357-402.
WINIECKI A., BRZEG A. 1995. Dokumentacja przyrodnicza projektowanego Pyzdrskiego Parku Krajobrazowego w dolinie środkowej Warty (woj. konińskie). OTOP, Poznań-Gdańsk (msc).
WINNICKI T. 1999. Zbiorowiska roślinne połonin Bieszczadzkiego Parku Narodowego. Monogr. Bieszcz. 4: 3-215.
WNUK Z. (red.) 1998. Przedborski Park Krajobrazowy. Zesp. Nadpilicznych Parków Krajobraz. Moszczenica, s.199.
WOJTUŃ B. 1996. Plan ochrony Karkonoskiego Parku Narodowego. Wrocław, msc.
WOJTUŃ B., FABISZEWSKI 1, SOBIERAJSKI Z., MATULA 1, ŻOŁNIERZ. L. 1994. Zmiany jakościowe i ilościowe flory muraw bliźniczkowych (Carici-Nardetum) w Karkonoszach na przestrzeni ostatnich 40 lat. W: Fischer Z. (red.) Karkonoskie badania ekologiczne II Konferencja Dziekanów Leśny, 17-19 stycznia 1994. Oficyna Wyd. IE PAN, Dziekanów Leśny, s.163-180.
ZABIEROWSKI K. (red.) 1983. Park Narodowy na Babiej Górze. Człowiek i przyroda. PWN, Warszawa-Kraków s. 362.
ZAŁUSKI T. Ważniejsze zbiorowiska roślinne doliny Zegliny. 1976. Acta Univ. Lodz. Ser. II. 2:153-188.
ZARZYCKI J. 1999. Ekologiczne podstawy kształtowania ekosystemów łąkowych Babiogórskiego Parku Narodowego. Studia Nat. 45: 1-97.
ZARZYCKI K. 1958. Ważniejsze zespoły łąkowe doliny górnej Wisły a poziomy wód gruntowych. Acta Soc. Bot. Pol. 27(3): 383-428.
Joanna Perzanowska