kod siedliska: 7150
Obniżenia na podłożu torfowym
z roślinnością ze związku Rhynchosporion
Definicja
Stabilne i pionierskie zbiorowiska na wilgotnym nagim torfie lub czasami piasku, z gatunkami takimi, jak Rhynchospora alba, R. fusca, Drosera rotundifolia, D. intermendia, Lycopodiella inundata, zasiedlające odsłonięte powierzchnie na torfowiskach wysokich, a także erodowane w naturalny sposób przez sączącą się lub zamarzającą wodę miejsca na torfowiskach wysokich i wilgotnych wrzosowiskach oraz strefę zmian poziomu wody oligotroficznych zbiorników z brzegiem piaszczystym z nieznaczną domieszką torfiastego substratu. Zbiorowiska te są podobne i ściśle spokrewnione ze zbiorowiskami płytkich dolinek i torfowisk przejściowych.
Charakterystyka
Siedlisko ma charakter naturalny lub półnaturalny i stanowi jeden z elementów kompleksu przestrzennego na torfowiska wysokich i wilgotnych wrzosowiskach, natomiast na piaszczysto-torfiastych obrzeżach towarzyszących zbiornikom wodnym zajmuje strefę ekotonu między lustrem wody a siedliskami poza zasięgiem wody w czasie jej wysokich stanów. Roślinność buduje bardzo niewielka liczba gatunków, rosnących z reguły w niewielkim zwarciu, znaczna ich część jest słaba konkurencyjnie, wymaga do rozwoju przestrzeni wolnej od innych roślin. Fitocenozy mogą mieć charakter efemeryczny lub bardziej stały. Występują na podłożu wyłącznie torfowym, w płytkiej warstwie silnie zapiaszczonego torfu lub piasku z niewielką ilością bezpostaciowego humusu. Wilgotność podłoża bardzo wysoka, okresowo, w ciągu suchych lat, powierzchnia może obsychać. Odczyn gleby w zakresie pH 4-5.
W Polsce jako odrębny typ siedliska generalnie bardzo słabo zbadany, ma stanowiska na niżu, są przesłanki do występowania w górach.
Podział na podtypy
W Polsce siedlisko prawie niezbadane. Prawdopodobnie reprezentuje jeden podtyp.
7150-1 Obniżenia na podłożu torfowym z roślinnością ze związku Rhynchosporion albae
Umiejscowienie siedliska w polskiej klasyfikacji fitosocjologicznej
Znane z literatury bardzo nieliczne fitocenozy, które mogą reprezentować siedlisko w Polsce, tylko w części są klasyfikowane do zespołów, czasem zredukowanych do jednogatunkowych agregacji. Pozostałe fitocenozy określane są jako zbiorowiska, bez szczegółowego umiejscowienia w hierarchii syntaksonomicznej. Istniejący materiał wymaga uzupełnienia, a następnie całościowej analizy i weryfikacji. Poniższe jednostki i ich zaliczenia mają charakter tymczasowy. Klasa Scheuchzerio-Caricetea nigrae zbiorowiska torfowisk niskich, przejściowych i dolinek na torfowiskach wysokich Rząd Scheuchzerietalia palustris torfotwórcze zbiorowiska torfowisk przejściowych i dolinek na torfowiskach wysokich.
Związek Rhynchosporion albae mszary przejściowo-torfowiskowe i dolinkowe
Zespół Rhynchosporetum albae (w tym również fitocenozy klasyfikowane jako Rhynchosporetum
fuscae) mszar przygiełkowy
Zespół Caricetum limosae forma nudum mszar dolinkowy z turzycą bagienną
Zbiorowisko z Caricex rostrata forma nudum zb. turzycy dzióbkowatej i torfowca kończystego
Zbiorowisko z Eriophorum angustifolium zbiorowisko z wełnianką wąskolistną Poza systemem
Zbiorowisko z Lycopodium inundatum zbiorowisko z widłaczkiem torfowym
Zbiorowisko z Rhynchospora alba zbiorowisko z przygiełką białą
Zbiorowisko Drepanocladus fluitans zbiorowisko z warnstorfią pływającą
Zbiorowisko Drepancladus exanulatus zbiorowisko z warnstorfią bezpierścieniową
Bibliografia
HERBICHOWA M. 1979. Roślinność atlantyckich torfowisk Pobrzeża Kaszubskiego. GTN, Acta Biol. 5: 5-50.
HERBICHOWA M. 1 988. Rhynchospora fusca (L.) Ait. W: JASIEWICZ A. (red.) Materiały do poznania gatunków rzadkich i zagrożonych Polski. Cz. I. Fragm. Flor. Geobot., 33: 472-482.
HERBICHOWA M. 2001. Rhynchospora fusca (L.) Aiton fil. Przygiełka brunatna. W: KAMIERCZAKOWA R., ZARZYCKI K. (red.) Polska Czerwona Księga Roślin. Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, Instytut Ochrony Przyrody PAN, Kraków, 485-486.
KRZACZEK T. 1968. Badania geobotaniczne torfowisk okolic Biłgoraja. 3. Zespoły ze związku Rhynchosporion albae. Ann.UMCS. sect. D, 23: 259-269.
MATULA J., WOJTUŃ B., TOMASZEWSKA K., ŻOŁNIERZ L. 1997. Torfowiska polskiej części Karkonoszy i Gór Izerskich. Ann. Silesiae. 27: 123-140.
PIOTROWSKA H. 1991. The development of the vegetation in the active hollows of the Łeba Bar (Poland). Fragm. Flor. Geobot. 35,1-2: 173-215.
PIOTROWSKA H. 1997. Roślinność wydm. W: PIOTROWSKA H. (red.). Przyroda Słowińskiego Parku Narodowego. Bogucki Wyd. Naukowe, Poznań-Gdańsk: 197-227.
Maria Herbichowa